Το φάντασμα του «Νέου Λυκείου»

… και η πολύπαθη Α΄ Λυκείου

Βολανάκης Κωνσταντίνος, Φουσκοθαλασσιά

Του Νίκου Τσούλια

Θα συμβεί και αυτό: μια τάξη του Λυκείου θα βρεθεί εκτός Λυκείου ή θα υπάρξει μια τάξη Λυκείου a la cart; Οι σημερινοί μαθητές της Α΄ Λυκείου θα φοιτήσουν κατά τη διάρκεια του Λυκείου σε δύο διαφορετικούς τύπους σχολείων, ενός «Νέου Λυκείου» – φαντάσματος για την Πρώτη τάξη και ενός (του υπάρχοντος) λυκείου για τη Δευτέρα και την Τρίτη τάξη. Ποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι η χώρα μας βρίσκεται τυχαία στη σημερινή δεινή θέση; Ποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι η κρίση «έπεσε από τον ουρανό» και όχι από την προφανή ανικανότητα του πολιτικού μας συστήματος; Ποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι η σημερινή εικόνα στη συλλογική πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας δίνει κάποια έννοια προοπτικής για το χώρο της εκπαίδευσης όταν η ίδια η ηγεσία αποδομεί ακόμα και θεσμικά (πέραν των ευθυνών για τη ελλειμματική λειτουργία των σχολείων με τις ελλείψεις στα βιβλία κλπ) τα βασικά στοιχεία της εκπαίδευσης;

Δεν έχει ξανασυμβεί στην ιστορία της εκπαίδευσής μας – ακόμα και στις πιο αντίξοες πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες της χώρας μας – το Λύκειο να είναι ένα φάντασμα και οι μαθητές να μην ξέρουν σε τι τύπο Λυκείου φοιτούν. Συγκεκριμένα, η φετινή Α΄ Λυκείου έχει το πρόγραμμα του «Νέου Λυκείου» με διαφορετικό αναλυτικό πρόγραμμα και εν μέρει διαφορετικά βιβλία από τις προηγούμενες αντίστοιχες τάξεις της Α΄ Λυκείου. Όμως η Β΄ Λυκείου που θα φοιτήσουν την επόμενη σχολική χρονιά δεν θα είναι η κανονική τάξη του «Νέου Λυκείου» που θα έπρεπε να φοιτήσουν, γιατί εκ των πραγμάτων θα επανέλθει το πρόγραμμα του παλιού Λυκείου που σήμερα ακολουθούν οι τάξεις της Β΄ και Γ΄ Λυκείου. Ο λόγος; Δεν έχει θεσμοθετηθεί συνολικά το «Νέο Λύκειο» με τις τρεις τάξεις του! Απλώς εφαρμόζεται το πρόγραμμα του Νέου Λυκείου μόνο για την Α΄ τάξη. Αν μάλιστα δεχτούμε ότι η επόμενη ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας θα διαμορφώσει έναν άλλο τύπο Λυκείου – που είναι και το πιο πιθανό και το πιο λογικό –, οι σημερινοί μαθητές της Α΄ τάξης θα παρακολουθήσουν έναν υβριδικό τύπο σχολείου πρωτόγνωρο όχι μόνο για τα ελληνικά εκπαιδευτικά χρονικά αλλά και για τα ευρωπαϊκά αντίστοιχα.

Αλλά στο πρόγραμμα αυτής της τάξης έγιναν πολλές αλλαγές, οι οποίες συσχετίζονταν με τις αλλαγές που θα γίνονταν στα προγράμματα των άλλων τάξεων. Ας δούμε κάποιες απ’ αυτές τις μεταβολές. Στα Αρχαία δεν διδάσκεται η «μετάφραση». Στη Φυσική αφαιρέθηκε το κεφάλαιο της «Ορμής» – που είναι όμως απαραίτητο για τη Φυσική της Γ΄ Λυκείου – και προστέθηκε κεφάλαιο «Ηλεκτρισμού». Στη Χημεία προστέθηκε η ονοματολογία της Οργανικής Χημείας από την ύλη της Β΄ Λυκείου. Στα Μαθηματικά προστέθηκαν τα κεφάλαια «Πιθανότητες» από την Γ΄ Λυκείου και «Πρόοδοι» από την Β΄ Λυκείου και αφαιρέθηκε το κεφάλαιο της «Τριγωνομετρίας». Επίσης οι μαθητές της Α΄ τάξης διδάσκονται φέτος Βιολογία, γιατί στο θεωρητικό «Νέο Λύκειο» μεταφέρθηκε (δεν γνωρίζω τι χρόνους της γραμματικής πλέον να χρησιμοποιήσω) από τη Β΄ Τάξη στην Α΄ τάξη. Τώρα όμως που δεν υπάρχει το «Νέο Λύκειο», την επόμενη χρονιά θα ξαναδιδαχθούν Βιολογία στη Β΄ Λυκείου και μάλιστα το παλιό βιβλίο! Γιατί λοιπόν αποσπάστηκε η Α΄ τάξη από έναν τύπο σχολείου αφού δεν υπήρχε σε συνολική εκδοχή; Κανένας δεν ξέρει. Ελλάδα, η φοβερή χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του ευρώ, των νέων ψηφιακών εποχών! Συνηθίσαμε να μιλάμε για ευθύνες (χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει και πρακτικά τίποτα) μόνο ή κυρίως όταν υπάρχει οικονομικό πρόβλημα. Αλλά αυτού του είδους οι ευθύνες της πρόκλησης αναταραχής στην εκπαίδευση χωρίς κανένα σχέδιο και σκοπό είναι λιγότερες;

Οι μαθητές, λοιπόν, της φετινής Α΄ Λυκείου όχι μόνο δεν γνωρίζουν τίποτα περί του συστήματος πρόσβασης, αλλά δεν γνωρίζουν – και δεν θα το μάθουν ποτέ – σε ποιο Λύκειο πηγαίνουν και σε ποιο Λύκειο τελικά θα έχουν φοιτήσει! Σε όλο αυτό το θεσμικό αλαλούμ προστίθεται και το πρόβλημα των σχολικών βιβλίων της επόμενης σχολικής χρονιάς που βρίσκονται σε φάση πλήρους αναντιστοιχίας με τη σημερινή συγκυρία, γιατί έπρεπε να είναι ήδη στα βιβλιοδετεία αλλά κανένας δεν ξέρει προς τα πού κινούνται… Η προετοιμασία εκείνη που είναι στοιχειώδης προκειμένου να βρίσκονται τα βιβλία τελικά στα σχολεία τον επόμενο Σεπτέμβριο έχει ήδη χαθεί. Δηλαδή, από τώρα γνωρίζουμε ότι την επόμενη σχολική χρονιά πάλι θα ασχολούμαστε με φωτοτυπίες και με τα σχετικά ψηφιακά φληναφήματα. Πριν από αρκετό καιρό έγραφα για το «Νέο Λύκειο» που δεν υπήρχε ούτε καν στα χαρτιά και που ήταν τόσο αναντίστοιχο με την εκπαιδευτική πραγματικότητα ώστε απλώς θα παρέμενε ένα θεωρητικό πόνημα και εκτιμούσα ότι την επόμενη χρονιά θα έχουμε και θεσμικό πρόβλημα στη λειτουργία του Λυκείου. Ήδη αυτή η εκτίμηση είναι πραγματικότητα. Η εν μέρει αλλαγή στην ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας θα προσφέρει μια δικαιολογία για τους αφελείς.

Συμπερασματικά, μετρείστε πόσους υπουργούς, αναπληρωτές υπουργούς, υφυπουργούς, γενικούς γραμματείς και ειδικούς γραμματείς έχει το Υπουργείο Παιδείας και αναρωτηθείτε με το τι ασχολούνται όταν δεν μπορούν να κάνουν μια θεσμική αλλαγή στο Λύκειο. Και όχι μόνο αυτό. Ενώ έβλεπαν ότι δεν μπορούν να προχωρήσουν το «Νέο Λύκειο» – φάντασμα (ακριβώς γιατί δεν αντιστοιχούσε στη σημερινή αναγκαιότητα και στις προκλήσεις της εποχής), θεσμοθέτησαν μόνο μια τάξη του, μια τάξη μετέωρη, μια τάξη που θα μείνει στην ιστορία της εκπαίδευσης ως τάξη a la cart, για να ταλαιπωρήσουν χιλιάδες μαθητές και εκπαιδευτικούς. Ποιος μπορεί να ισχυριστεί ότι η ανικανότητα και η παρακμή έχουν κάποιο όριο;

 

Διαβάστε και δύο παλιότερα σχετικά κείμενα

Η αμηχανία του Λυκείου

Πού είναι το «Νέο Λύκειο»;

 

Δημητρόπουλος Τάκης, Θάλασσα