Να βγάλουμε τα βιβλία έξω!

Jacques-Joseph Tissot (1836-1902) Reading a Story

 

Reading Outdoors!

Του Νίκου Τσούλια

     Να σταματήσουμε να έχουμε τα βιβλία κρυμμένα, να βρίσκονται αποθηκευμένα και σχεδόν ταριχευμένα, κλειστά και μοναχικά, ακίνητα και σιωπηλά. Να τα βγάλουμε έξω να μάς κάνουν παρέα στις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής μας, να είναι σύντροφοί μας σε κάθε στιγμή. Γιατί αυτός είναι ο ρόλος τους!

William Moore Davis (American artist, 1829–1920) Girl Reading by a Tree c 1875 

    Τα βιβλία δεν γράφονται για να μείνουν στριμωγμένα στα ράφια. Όχι εκεί βρίσκονται γιατί είναι απλώς σε αναμονή, σε αναμονή για να πάρουν τη θέση του άλλου, του βιβλίου που βρίσκεται στα χέρια μας, του βιβλίου που είναι ανοιχτό στις πιο προσωπικές στιγμές της καθημερινότητάς μας για να μάς χρωματίσει τη ζωή, για να μάς ζυμώσει τα όνειρά μας και τις φαντασιώσεις μας.

   Τα βιβλία δεν είναι φτιαγμένα, δεν έχουν γραφεί για να είναι φωλιασμένα, με την πλάτη τους μάλιστα γυρισμένη προς εμάς. Τα βιβλία θέλουν έξοδο, θέλουν αέρα και κινητικότητα, θέλουν να συνδεθούν με την καθημερινή μας μικρογεωγραφία, να γνωρίσουν άλλους τόπους, να διαβαστούν σε διαφορετικές κάθε φορά συνθήκες, να συνδεθούν με την τάδε ημέρα και τον δείνα τόπο και να είναι στη θύμησή μας βιβλίο, τόπος και χρόνος η ταυτότητα του διαβάσματός του, η ταυτότητα της εξωτερικής σχέσης μας με αυτό.

   Τα βιβλία δεν έχουν δημιουργηθεί μόνο για τις ξαπλώστρες της αμμουδιάς του καλοκαιριού· μόνο κάποια συγκεκριμένα ανάλαφρα βιβλία γράφονται γι’ αυτό το σκοπό. Τα βιβλία μάς ταξιδεύουν στις πιο μακρινές χώρες, στις χώρες της μυθοπλασίας και της φαντασίας, στις χώρες του ονείρου και της βαθύτερης δυνατής προσωπικής αναζήτησής μας. Γι’ αυτό απαιτούν την ελάχιστη από μας ανταπόδοση, απαιτούν να τα βγάζουμε βόλτα, να τα διαβάζουμε στο λεωφορείο, στην ουρά της τράπεζας, στο νοσοκομείο, στις διακοπές, στις εξόδους του σαββατοκύριακου, στις απογευματινές αποδράσεις μας προς το πάρκο.

   Το διάβασμα σε ένα παγκάκι, σε μια πέτρα πάνω στο διπλανό μας λόφο, στο πεσμένο δέντρο εκεί στην ακροποταμιά, στο απλωμένο πάνω στο χορτάρι περιοδικό, μέσα στο αυτοκίνητο περιμένοντας κάτι, στο πεζούλι στη μικρή αυλή του εξοχικού σπιτιού δεν είναι μόνο μέρος του σκηνικού του διαβάσματος, είναι μέρος του περιεχομένου του διαβάσματος. Το ίδιο βιβλίο διαβάζεται διαφορετικά από το ένα μέρος στο άλλο, δίνει διαφορετικές κάθε φορά προσλαμβάνουσες παραστάσεις, το περιεχόμενό του έχει άλλες ερμηνείες.

   Ακόμα και αν γνωρίζουμε ότι σε μια έξοδό μας δεν θα μείνει χρόνος για να διαβάσουμε, εμείς πρέπει να πάρουμε βιβλίο μαζί μας. Ποτέ δεν ξέρουμε τι μπορεί να γίνει. Αλλά το διάβασμα δεν είναι κυρίως γέμισμα του χρόνου, είναι πολλαπλασιασμένος χρόνος στη ζωή μας, είναι μεγέθυνση της ίδιας της ζωής μας. Γιατί οι στιγμές του διαβάσματος είναι στιγμές διαστολής της παρουσίας μας στην επιφάνεια αυτού του μικρού πλανήτη, γιατί οι στιγμές του διαβάσματος είναι στιγμές συνεύρεσης της πραγματικότητας και της φαντασίας μας, είναι στιγμές συνάντησης του υποκειμενικού και του αντικειμενικού, είναι στιγμές συνύπαρξης της ύπαρξής μας και της ζωής μας και σ’ όλες αυτές τις στιγμές ζούμε με ένταση τους πόθους και τα πάθη του εαυτού μας.

   Αν κυκλοφορούσαμε όλοι με ένα βιβλίο στο χέρι, θα είχαμε άλλη αντίληψη για τον κόσμο, για τους άλλους, για τη ζωή μας, για τον εαυτό μας, θα είχαμε κατακτήσει μια άλλη κουλτούρα στην οποία η πνευματική καλλιέργειά μας θα ήταν συστατικό στοιχείο των ανθρώπινων και κοινωνικών σχέσεών μας. Αν κυκλοφορούσαμε όλοι με ένα βιβλίο στο χέρι, θα ήμασταν πιο καταδεκτικοί, λιγότερο εχθρικοί και απορριπτικοί στον άλλον / στην άλλη, θα πιάναμε πιο εύκολα κουβέντα βλέποντας τον τίτλο του βιβλίου, θα εκτιμούσαμε περισσότερο τον άλλον / την άλλη γιατί θα έχουμε συναντηθεί στις σελίδες αυτού του βιβλίου χωρίς να το ξέρουμε και τώρα θα φέρνουμε στην επιφάνεια της μνήμης το διάβασμά μας για να δούμε αν οι δικές μας μαρτυρίες είναι και μαρτυρίες των άλλων…

   Τα βιβλία μπορεί ως φυσικά αντικείμενα να έχουν ως εχθρό τον ήλιο και το νερό / την υγρασία, όμως ως φυσικά αντικείμενα έχουν ως εχθρό και το στρίμωγμα και τον μη εξαερισμό, αλλά προπάντων τα βιβλία ως πνευματικά δημιουργήματα έχουν ως απόλυτο εχθρό την αδιαφορία μας απέναντί τους. Το κλείσιμο – ίσως και για πάντα για πολλούς από εμάς – των σελίδων τους είναι η ταφή τους, η ζωντανή ταφή τους. Η ύπαρξή τους και η ζωή τους είναι δεδομένες μόνο αν διαβάζονται, αν κινούνται από χέρι σε χέρι, αν είναι καθημερινοί σύντροφοί μας.

   Με τα βιβλία ή είμαστε φίλοι «καρδιακοί» ή δεν είμαστε καθόλου φίλοι. Δεν μπορεί να είμαστε λίγο φίλοι με τα βιβλία. Αυτό δεν γίνεται. Αν είμαστε φίλοι με τα βιβλία, θα τα έχουμε πάντα μαζί μας. Και όχι μόνο αυτό. Θα είμαστε εξ ορισμού φίλοι με όσους αγαπούν τα βιβλία, γιατί θα είμαστε κάτοικοι της ίδιας και  απέραντης διαχρονικά  βιβλιοχώρας. Και ακόμα, αν αγαπάμε τα ίδια βιβλία με κάποιον άλλον / κάποια άλλη, τότε αγαπιόμαστε, έστω και αν δεν το ξέρουμε, αγαπιόμαστε και με μια κουβέντα με αφορμή τα βιβλία αυτά θα νιώσουμε την κοινή αγάπη μας. Αλλά αυτό δεν είναι πολύ όμορφο και πολύ γοητευτικό;

 

Διαβάστε επίσης:

Διαβάζοντας συμβαίνουν πολλά…

Διάβασμα πάντα, βιβλία παντού!

Με έμπνευση το βιβλίο

 

 

Monet painting of girl in white dress, reading outside in sun dappled shade. Delectable pink shadows.