Ουρανός και παρελθόν στη λίμνη μας δίνουν το «παρών»

Του Νίκου Τσούλια

     Προς το κάτω μέρος ανοίγει το πλάτος της, απλώνεται στην κοίλη Ήλιδα. Την αγκαλιάζει η δέση του φράγματος. Καθρεφτίζει όλο τον ουρανό, είναι καταγάλανη τον περισσότερο καιρό…

     Στα πιο πάνω μέρη της, με τις γλώσσες της εισχωρεί ανάμεσα στους λόφους, στις μικρές κοιλάδες και στις εύφορες περιοχές της Πηνείας στην Ηλεία, το γαλάζιο και το μπλε αδελφώνονται με το καταπράσινο συνεχές των λόφων μας. Κάθε γωνιά της και ένα κάλεσμα για ρεμβασμό, για στοχασμό, για νοσταλγία, για ονειροπόληση.

     Χειμώνα καιρό ήρθε η λίμνη στο χωριό μας, στην Αυγή, οι νέοι ήμασταν στην Αθήνα. Μάθαμε τα μαντάτα από το τηλέφωνο. «Το νερό έφτασε κάτω στου Φωτόπουλου, στη στάση του λεωφορείου στο δημόσιο δρόμο».

     Πάει και ο δημόσιος δρόμος. Σκεπάστηκε με νερό ο δρόμος των παιδικών μας χρόνων. Άραγε πνίγηκαν και οι αλλοτινές φωνές μας; Τα δυο γειτονικά γεφύρια του λαγκαδιού μας σκεπάστηκαν, και το πιο αγαπημένο του παιδόκοσμου: το πετρογέφυρο, φτιαγμένο επί Τουρκοκρατίας, που δεν πέρναγαν αυτοκίνητα ούτε και οι μεγάλοι, αλλά καθόταν η πιτσιρικαρία στις άκρες του με τα πόδια μας κρεμασμένα παρατηρώντας τα παιχνιδίσματα του νερού στο ασταμάτητο κελάρυσμά του…

     Βλέπαμε τη λίμνη εκεί κάτω μακριά στο βάθος, στο βάλτο προς τον Αη – Λια, να μένει για πολύ καιρό και λέγαμε ότι «τελικά δεν θα σκεπαστούν τα χωράφια μας και τα σπίτια μας», είχαμε μια κρυφή ελπίδα ότι δεν θα χάσουμε τις χαμοκέλες μας, τις αυλές μας, τα δέντρα μας, τα αμπέλια μας και πιο πολύ τις απιδιές που γέμιζαν τις άκρες των χωραφιών και τους γειτονικούς λόγγους κεντρωμένες από τους πατεράδες…

     Εγκαταστάθηκε η λίμνη στα χωριά μας μόνιμα και οριστικά – μισό αιώνα τώρα. Άλλοτε, γεμίζοντας μέχρι πάνω με του χειμώνα τα νερά και άλλοτε κατεβαίνοντας προς τη δέση με την απόσυρση των νερών για τα ποτίσματα του κάμπου.

     Στην αρχή τη μισούσαμε. Σιγά – σιγά τη συνηθίσαμε και αρχίσαμε να τη λατρεύαμε και να την καμαρώνουμε. Μια πρωτόγνωρη ομορφιά αγκάλιασε ολόγυρα το λόφο του χωριού μας. Αλλά σαν μεγαλώνουμε ταλαντευόμαστε, τα χρόνια τα παιδικά γίνονται όλο και πιο ζωηρά στης θύμησης τους ονειρότοπους. Πόνος για τη χαμένη παιδική «πατρίδα», αγάπη για την καινούργια ομορφιά.

     Και είναι τόσο ωραίο να αγναντεύουμε από το σπίτι μας τον αγέρωχο Ερύμανθο στο βάθος του ορίζοντα και να απολαμβάνουμε τις σιωπές και τους κυματισμούς της τόσο κοντινής λίμνης μας.

     Εκεί πλέον βγάζουμε φωτογραφίες, με φόντο τη γοητεία της λίμνης, σαν να έχασαν την αξία τους τα άλλα μέρη του χωριού. Λατρεύουμε το γαλάζιο. Αγκαλιά η λίμνη με τον ουρανό. Το πράσινο ολόγυρα έγινε φόντο και σκηνικό, στη σκηνή είναι πλέον πρωταγωνιστής η λίμνη του Πηνειού. Καθρεφτίζονται οι κοντινοί λόφοι και τα μακρινά βουνά, ο Ερύμανθος και το Πετροβούνι – όλα αποκτούν και νέες εκφράσεις.

     Τώρα βολτάρουμε γύρω της. Καθόμαστε στις άκρες της και αγναντεύουμε τις χαμένες περιουσίες μας, εκεί κάτω στον Παλιόμυλο, στην άκρη του λόφου, προς τα πιο βαθιά μέρη της λίμνης. Προσπαθούμε να μαντέψουμε τα σύνορα των χωραφιών μας, το που περνούσε το άλλο λαγκάδι του χωριού, το που ήταν οι σκιερές ιτιές – και ασυνείδητα χάνεται το βλέμμα μας κάτω μέχρι τη δέση του φράγματος…

     Σαν τον Οδυσσέα νοσταλγούμε άλλοτε τα παλιά βιώματά μας και άλλοτε κάτι απροσδιόριστο – διαχέεται η φαντασίωσή μας. Δεν μπορούμε να συμμαζέψουμε τη σκέψη μας. Το παρελθόν προσπαθεί να γίνει παρόν. Ένα φευγαλέο κύμα της φαντασίας μας χάνεται και επανέρχεται. Ονειρευόμαστε την παλιά ζωή μας και δεν μπορούμε να κατανοήσουμε το πως έγιναν τόσο γρήγορα τα γεγονότα της ανατροπής, το πως η ομορφιά βαλσαμώνει ανοιχτές πληγές…