Ο κομματικός διάλογος στη σκιά του σκοταδισμού

Λίμνη Δόξα

Του Νίκου Τσούλια

     Εύκολα διαπιστώνουμε την αδυναμία ουσιαστικού κομματικού διαλόγου τόσο μέσα στη Βουλή όσο και εκτός αυτής. Η ρίζα αυτής της αδυναμίας βρίσκεται σε μια απλή κοινή διαπίστωση: στη βεβαιότητα ότι η «δική μας άποψη δεν είναι απλά και μόνο η ορθή αλλά και η μόνη που έχει σχέση με την αλήθεια».

     Εδώ υπεισέρχονται οι δογματισμοί και οι προκαταλήψεις, που αποτελούν την ιδεολογική οχύρωση έναντι των εχθρικών αντίστοιχων όψεων των άλλων κομμάτων. Φυσικά, υπάρχει μια βασική αιτιολογία όσον αφορά δύο βασικές πλευρές στην λειτουργία των κομμάτων: α) τι συμφέροντα εκφράζουν και β) τι πολιτικές στοχεύσεις έχουν.

     Τούτων δοθέντων, μπορεί να εξηγηθεί η οχύρωση κάθε κόμματος έναντι των άλλων. Ωστόσο, και εδώ υπάρχει αντίλογος. Είναι πάντα ξεκάθαρα τα διάφορα κοινωνικά συμφέροντα; Οι πολιτικοί στόχοι είναι όντως αντιπαραθετικοί ή έστω αποκλίνοντες;

     Θεωρώ ότι οι μεγάλες εθνικές στρατηγικές της χώρας μας είναι λίγο – πολύ προσδιορισμένες και οφείλονται σε μεγάλο βαθμό από τη συμμετοχή μας στους δύο μεγάλους υπερ-εθνικούς θεσμούς, την Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ ˑ η δε εθνική πολιτική μας ιδιαίτερα όσον αφορά τις σχέσεις μας με την Τουρκία, που είναι άκρως αναθεωρητική χώρα, είναι και αυτή παγιωμένη εδώ και αρκετές δεκαετίες.

     Φυσικά, πέραν τούτων υπάρχουν πολλά και σημαντικά πεδία (το κοινωνικό κράτος, το κράτος δικαίου, το φορολογικό σύστημα, οι ανισότητες, ο εκσυγχρονισμός και ο εκδημοκρατισμός των θεσμών της πολιτείας, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το μεταναστευτικό κλπ κλπ), στα οποία έχει νόημα και αξία η αντιπαράθεση των κομμάτων.

     Επομένως, ως πρώτο συμπέρασμα μπορεί να εξαχθεί το εξής. Υπάρχουν περιθώρια συνθέσεων και ουσιαστικού διακομματικού διαλόγου και επίσης υπάρχουν πεδία στα οποία τα κόμματα έχουν αντιπαραθετικές πολιτικές και επί των οποίων ο διάλογος οριοθετείται απλώς στην κατανόηση των θέσεων των άλλων κομμάτων. Φυσικά ο κομματικός διάλογος έχει αυταξία αλλά, και το πιο σημαντικό, διαμορφώνει το όλο σύμπαν της πολιτικής και παράλληλα (οφείλει να) εστιάζει στο σύστημα διακυβέρνησης.

     Και εδώ αρχίζουν τα δύσκολα. Το ερώτημα έχει τεθεί. Μπορεί η χώρα μας να κυβερνηθεί από ένα κόμμα, όταν α) τα προβλήματα και οι προκλήσεις των καιρών μας είναι ιστορικών διαστάσεων και β) οι κοινωνικές αναφορές των κομμάτων δεν έχουν πλειοψηφική βάση;

Σήμερα και στο ορατό μέλλον, έχουμε έναν βασικό τετραμερισμό της πολιτικής κονίστρας: κεντροαριστερά, δεξιά, ακροδεξιά και αριστερά. Η προσπάθεια της Ν.Δ. να προσεταιριστεί το λεγόμενο «Κέντρο» – ιστορικό αντίπαλο της δεξιάς παράταξης – οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στην αποδόμηση του λαϊκισμού του ΣΥΡΙΖΑ, και εκ των πραγμάτων είναι θνησιγενής.

     Και ενώ είναι σαφείς οι πολιτικές και ιδεολογικές οριοθετήσεις τους, υπάρχει ένα σύννεφο σύγχυσης γύρω από τις κομματικές πλατφόρμες. Ο λόγος; Έχει αναπτυχθεί ένα ρεύμα ανορθολογισμού, σκοταδισμού, συνωμοσιολογίας και θρησκοληψίας, το οποίο προκαλεί σύγχυση τόσο στα πραγματικά κοινωνικά προβλήματα όσο και στις σχετικές προτάσεις και προοπτικές.

     Το γεγονός ότι ο Βελόπουλος, με ένα εικόνισμα για έμβλημα, συσπειρώνει ένα τόσο σημαντικό ποσοστό είναι το πιο χαρακτηριστικό δείγμα της σημερινής παρακμιακής εικόνας μας. Κι όμως, υπάρχει ακόμα μια σοβαρή όψη. Η αναγγελία του Κασσελάκη του «γεγονότος» με την κολυμβήθρα στη βάφτισή του, αρχηγού σε ένα κόμμα της (πάλαι ποτέ αντισυστημικής) αριστεράς, που δεν διαφέρει καθόλου από όσα διαλαλεί ο Βελόπουλος, καταδεικνύει το μεσαιωνικό κλίμα στο κομματικό γίγνεσθαι.

    Έτσι, το αρχικά τεθέν ερώτημα παίρνει άλλη μορφή. Πώς μπορεί να γίνει διάλογος σε ένα κομματικό τοπίο, που εμφανίζει φαινόμενα θρησκοπληξίας και ανορθολογισμού; Και αυτά τα δύο στοιχεία επηρεάζουν την άσκηση της πολιτικής, αφού για πρώτη φορά διαπιστώνονται μετακινήσεις ψηφοφόρων από κάθε κόμμα σε οποιοδήποτε άλλο κόμμα! Σε αυτή την περίπτωση εμφανίζεται κι άλλο ερώτημα: οι κοινωνικές τάσεις έχουν ιδεολογικό προσανατολισμό ή σύρονται από τις πολλαπλές όψεις της ανορθολογισμού και του λαϊκισμού;

Λίμνη Τσιβλού