Σχέσεις υποκειμενικότητας και αντικειμενικότητας

Green Ears of Wheat, 1888 ~ Βαν Γκογκ

Του Νίκου Τσούλια

      Τι είναι υποκειμενικότητα και τι αντικειμενικότητα; Ποια η σχέση μεταξύ τους; Υπάρχει σαφής διαχωρισμός τους; Πώς εκφράζει και προσλαμβάνει ο άνθρωπος αυτές τις δύο καταστάσεις; Ίσως το πιο χαρακτηριστικό διαφοροποιητικό στοιχείο μεταξύ υποκειμενικότητας και αντικειμενικότητας να είναι ο βαθμός της αλήθειας τους˙ με τη δεύτερη να είναι απόλυτα πραγματική, ενώ η πρώτη θεωρείται ότι συναρτάται με τα διαφορετικότητα του (κάθε) ανθρώπου.

Μεταξύ αλήθειας και πραγματικότητας

Του Νίκου Τσούλια

      Συχνά ή μάλλον κάθε στιγμή νιώθουμε να ζούμε ταυτόχρονα και την αντικειμενική πραγματικότητα – που προσδιορίζει και τη ζωή των άλλων ανθρώπων – αλλά και μια υποκειμενική πρόσληψη και μια προσωπική δημιουργία αυτής της πραγματικότητας μέσα από ένα παιχνίδι διαρκών μετασχηματισμών της σκέψης μας.

Γνωρίζουμε την πραγματικότητα;

In The Night In Plyos, Izum

Του Νίκου Τσούλια

      Προφανώς δεν εννοώ να γνωρίζουμε την «πάσα πραγματικότητα», ό,τι δηλαδή υπάρχει και συμβαίνει αλλά εκείνο το μέρος της πραγματικότητας που ανήκει στο μικροσύμπαν μας, που μας ενδιαφέρει και μας καθορίζει.

Και όμως η κρίση μάς διδάσκει σπουδαία πράγματα (β)

The Red Maple, A.Y. Jackson, 1914

 

 

Θέλουμε να διδαχτούμε;

Του Νίκου Τσούλια

Συνέχεια του πρώτου μέρους…

 

     Η αδυναμία ερμηνεία της πραγματικότητας συνεχίστηκε και μέσα στην κρίση. Θεωρήσαμε ως ένοχο το ΠΑΣΟΚ (κάτι σαν τον κακό δράκο του παραμυθιού), δεχτήκαμε το παραμύθιασμα του Σαμαρά και του Τσίπρα σαν να ήταν το «ζήσαμε αυτοί καλά και εμείς καλύτερα» και τελικά γευθήκαμε τρία μνημόνια (αντί για ένα που είχαν άλλες ομόλογες χώρες) και τη μακρά εποπτεία της οικονομίας μας.

Και όμως η κρίση μάς διδάσκει σπουδαία πράγματα (α)

Winter Morning, Charlevoix County, Α.Y. Jackson, 1933

 

Θέλουμε να διδαχτούμε;

 

Του Νίκου Τσούλια

 

     Είναι κοινή πεποίθηση, κοινό βίωμα σε κάθε άνθρωπο. Οι μεγάλες δυσκολίες της ζωής αποτελούν έναν σημαντικό δάσκαλο. Μας μαθαίνουν φοβερά χρήσιμα πράγματα που είτε δεν τα ξέρουμε καν είτε τα ξέρουμε αλλά δεν τους δίνουμε την προσοχή που αξίζουν.

Τι μπορεί να αλλάζει ένα σημαντικό γεγονός;

Με μέλη της θεατρικής ομάδας του σχολείου μου

Του Νίκου Τσούλια

      Βρίσκεσαι σε μια στάση αναμονής ή προσδοκίας ή απορίας εμπρός από την πραγματοποίηση ενός σημαντικού γεγονότος. Ο πρότερος του γεγονότος χρόνος έχει κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά στοιχεία. «Περνάει» το γεγονός και όλο το προοιμιακό σκηνικό ανατρέπεται. Τώρα τα συναισθήματα έχουν αλλάξει, αν και κρατούν εν μέρει σημάδια από την επίδραση του γεγονότος. Τώρα ο χρόνος λειτουργεί διαφορετικά.

Η αμφισημία του ανεκπλήρωτου

Goya – Head of The Fait – 1779 (Detail)

 

Του Νίκου Τσούλια

 

Οι άνθρωποι σαν τις ώρες πάντα αλλάζουν.
Κι αν έχουν αποχτήσει, ό,τι ποθούνε,
ζητούν πιο ποθητό. Σαχλή πια λένε
την πιο τρανή ευτυχία. Παραιτούνε
τον ήλιο κι’ από τον πάγο ζέστη θένε.

Γκαίτε, Φάουστ

 

 

      Είναι βέβαιο και αναπόφευκτο. Από τη στιγμή που πάντα υπάρχει μεγάλη και διαχρονική απόσταση μεταξύ των επιθυμιών και της πραγματικότητας, το ανεκπλήρωτο θα ζει και θα βασιλεύει όσο υπάρχει πνοή ανθρώπου πάνω στη Γη. Και όχι μόνο αυτό αλλά το απέραντο βασίλειο του ανεκπλήρωτου θα κυριαρχεί επί του περιεχομένου της ζωής μας και επί του ίδιου του χαρακτήρα μας και της όλης προσωπικότητάς μας.

Μπορούμε να γνωρίσουμε την πραγματικότητα;

Dorothy Mead; Vase of Flowers; A David Bomberg Legacy – The Sarah Rose Collection at London South Bank University, Borough Road; 1957

 

 

Του Νίκου Τσούλια

 

      Πρόκειται για ένα από τα μείζονα ερωτήματα της φιλοσοφίας και της επιστήμης. Ουσιαστικά, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι η όλη προσπάθεια του ανθρώπου και της κοινωνίας κατατείνει στο να μετασχηματίσει τον κόσμο, και ως απαραίτητη συνθήκη γι’ αυτό τον μετασχηματισμό είναι η πλήρης γνώση του, η βαθιά επίγνωση της πραγματικότητας.

Η στοργή του βιβλίου

Reader, 2012, Darren Thompson

Του Νίκου Τσούλια

      Ναι, φρονώ ότι η σχέση μας με το βιβλίο χαρακτηρίζεται από στοργή / έκφραση αγάπης, από στοργή αμφίδρομη και πολλαπλασιαστική. Όταν απλώς και μόνο πιάνουμε ένα βιβλίο, νιώθουμε να γεννιέται ένα σκίρτημα, να μας διατρέχει ένα καινούργιο συναίσθημα μικτής προέλευσης και του εσωτερικού μας κόσμου και του εξωτερικού περιβάλλοντός μας. Και να η απόδειξη / ερώτημα σε κάτι πολύ απλό και απτό… Γιατί όταν πιάνουμε ένα βιβλίο, τα δάχτυλά μας απαλαίνουν και το άγγιγμά τους είναι τόσο τρυφερό;

Όταν η σκέψη μας είναι απόλυτα «ανθρωποκεντρική»…

 

Edward Willis Redfield, The Road to Pleasantville

 

Όταν το μικρό και ασήμαντο προκαλεί μεγάλα προβλήματα…

Του Νίκου Τσούλια

 

      Ίσως να είναι ένα από τα πιο ανεξήγητα ζητήματα που μας απασχολούν. Ίσως να μην μπορούν να εξηγηθούν εκ της φύσεώς τους, θα ισχυριστεί κάποιος. Άλλωστε δεν είναι και λίγα τα πεδία της πραγματικότητας στα οποία η προσέγγισή μας είναι ελλειμματική. Ωστόσο, θεωρώ ότι ο ορθολογισμός και η σκέψη του ανθρώπου είναι υποχρεωμένα να ασχολούνται με καθετί που αφορά τη ζωή μας, ανεξάρτητα από το βαθμό ερμηνείας και την εκ τούτου ή μη ικανοποίηση μας.

Σχέση φυσικής και κοινωνικής πραγματικότητας

secondat.blogspot.com

Του Νίκου Τσούλια

      Οι σχέσεις που διαμορφώνουμε μεταξύ φυσικής και κοινωνικής πραγματικότητας δεν είναι απόλυτα οριοθετημένες, γιατί αλληλοδιεισδύουν και αλληλομετασχηματίζονται και η φυσική πραγματικότητα επηρεάζεται όλο και πιο πολύ προϊόντος του χρόνου από τον πολιτισμό του ανθρώπου. Μπορούμε βέβαια να ισχυριστούμε ότι η φυσική πραγματικότητα δημιούργησε τον άνθρωπο μέσα από το μακρύ ταξίδι της εξέλιξης και είναι λιγότερο οικεία, αφού μας εμπεριέχει και υπερβαίνει τα όρια των δυνατοτήτων του ανθρώπου. Μπορούμε επίσης να ισχυριστούμε ότι η κοινωνική πραγματικότητα είναι δημιούργημά μας και επομένως είναι πιο κατανοητή, πιο ερμηνεύσιμη, πιο ανοικτή στις ανθρώπινες παρεμβάσεις. Και ενώ η βιολογική φύση του ανθρώπου είναι κυρίως δημιούργημα της φυσικής πραγματικότητας, η αντίστοιχη ιστορική φύση του και η κοινωνική του εικόνα είναι αποκλειστικό δημιούργημα της κοινωνικής πραγματικότητας.

Ορθολογισμοί και ανορθολογισμοί επί του «ανεξήγητου»

Teresa Young – “Exhale”

 

Του Νίκου Τσούλια

 

      Κάθε στιγμή είμαστε μπροστά από το ανεξήγητο. Κάθε στιγμή προκύπτουν από την ίδια τη ζωή και την πραγματικότητα ή δημιουργούμε εμείς ερωτήματα που απαιτούν εξήγηση. Η σκέψη μας δεν πάει πρωτίστως στις απαντήσεις αλλά στις ερωτήσεις. Τις απαντήσεις τις προσπερνάει και αγκιστρώνεται στις ερωτήσεις. Ζητάει εξηγήσεις για το καθετί. Αλλά και η ίδια η ζωή στην ουσία δεν είναι το πιο ανεξήγητο ζήτημα;