Οι δυσκολίες μας με το παρελθόν…

Still Life  –   Jane Corsellis

Του Νίκου Τσούλια

      Με τη λέξη «παρελθόν» προσπαθούμε να περιγράψουμε μια πολύ σύνθετη και πολύπλοκη κατάσταση, προσπαθούμε να ονοματίσουμε ένα χάος με μια λέξη και θεωρούμε ότι το προσδιορίζουμε. Και το μόνο που κατορθώνουμε είναι η συσκότιση του αντικειμένου, που εύκολα το ονοματοθετούμε αλλά πολύ δύσκολα το ορίζουμε. Το παρελθόν δεν είναι ένα ενιαίο πεδίο αναφοράς ούτε για την πολιτισμική και κοσμοθεωρητική θεώρηση ούτε για την αντίστοιχη κοινωνιολογική και επιστημονική ούτε και για την ψυχολογική και προσωπική τοιαύτη.

Πάνε οι παλιές ανορθογραφίες…

Του Νίκου Τσούλια

      Πάνε οι παλιοί καιροί. Οι καινούργιες εποχές είναι ορμητικές. Αμφισβητούν το παλιό. Ξέρουν ότι για να εδραιωθούν πρέπει να διώξουν το παρελθόν. Στην ίδια ρότα των πραγμάτων και των εξελίξεων και η γραφή. Το πεδίο αναφοράς της ανατρέπεται και τίποτα δεν θυμίζει το χθες.

Αναζητώντας το ζωικό παρελθόν μας

Του Νίκου Τσούλια

      Προσφεύγουμε και στο παρελθόν και στο μέλλον, προσπαθούμε να βρούμε το πώς φτάσαμε μέχρι εδώ, επιχειρούμε να φανταστούμε το πώς θα είμαστε αύριο. Και αυτή η προβολή μας στις δύο όψεις του χρόνου – αφού το παρόν είναι ανάμεσα στις μυλόπετρες του «πριν» και του «μετά» και είναι συνεχώς μια φλοίδα του χρόνου – είναι διαρκής από τότε που αναπτύχθηκε η συνείδησή μας και θα είναι αέναη όσο τίθενται εκ μέρους μας τα υπαρξιακά ερωτήματα, τα μεγάλα ερωτήματα: «ποιοι είμαστε, από πού ερχόμαστε, πού πηγαίνουμε;».

Η σημειολογία του χαλάσματος

 

Του Νίκου Τσούλια

      Η εικόνα του είναι μια πρόκληση, ένα κάλεσμα για στοχασμό, μια αφορμή για φιλοσόφηση. Με την απλή θέα του βρίσκεσαι ήδη καθ’ οδόν, στην ερμηνεία, στην προέκταση, στην ανασύσταση. Το χάλασμα έχει τη δική του, την απόλυτα ξεχωριστή σημειολογία.

Ζώντας με το παρελθόν!

Marguerite Louppe (Artist’s Wife)  –   Maurice Brianchon  1934

Του Νίκου Τσούλια

      Ζούσε πάντα με το παρελθόν. Με αυτό σχεδίαζε το μέλλον του, με αυτό περνούσε τις ελεύθερες ώρες του, με αυτό ονειρευόταν. Ο ίδιος δεν θεωρούσε τον εαυτό του ως ιδιόρρυθμο, αλλά ισχυριζόταν ότι τόνιζε αυτό που οι άλλοι έκρυβαν στη ζωή τους.

Η σχέση μας με το παρελθόν (β. γενική εκδοχή)

Timeline of the universe

Του Νίκου Τσούλια

Σβήνοντας ένα κομμάτι από το παρελθόν είναι σαν να σβήνεις και ένα αντίστοιχο κομμάτι από το μέλλον.

Γιώργος Σεφέρης

      Η σχέση μας με το παρελθόν δεν είναι μόνο προσωπική υπόθεση. Συνδέεται με το γλωσσικό μας κώδικα, με την κοινωνική μας λειτουργία και με το πολιτισμικό μας συγκείμενο. Έχει συλλογικές και εθνικές ισχυρές συνιστώσες. Υπάρχει άλλωστε ένα ευρύ πεδίο αναφοράς αφιερωμένο κυρίως στο παρελθόν και στις διαρκώς ανανεούμενες ερμηνείες του.

Η σχέση μας με το παρελθόν (α. ατομική εκδοχή)

 

Edward Hopper, Sketches and preliminaries for Nighthawks, 1942

Του Νίκου Τσούλια

Πάρε από τους βωμούς του παρελθόντος τη φωτιά, όχι τις στάχτες.

Jean Jaures (1859-1914), Γάλλος πολιτικός

 

      Αβέβαιη είναι η σχέση μας με το παρελθόν. Βιώνουμε το παρελθόν μέσα από μια μεγάλη αντίφαση: άλλοτε το θέλουμε και το νοσταλγούμε για να μπορούμε να υπερβαίνουμε ψυχολογικά την επέλαση του χρόνου και άλλοτε το προσπερνάμε για να φτιάξουμε το μέλλον μας χωρίς τα βαρίδια του παρελθόντος. Και όλη αυτή η συναισθηματική απεικόνισή του είναι διαρκώς εξελισσόμενη ανάλογα με τη ροή της ηλικίας μας.

Μπορεί να επιστρέφει το παρελθόν;

Feast of Saints Jason and Sosipatros, in the Islan…, Joseph Cartwright, 1789-1829

 

 

Του Νίκου Τσούλια

 

 

      Συναντάς πολύ παλιούς φίλους και γνωστούς που έχεις χρόνια και χρόνια να δεις και χαίρεσαι με έναν πρωτόγνωρο τρόπο αλλά ταυτόχρονα βρίσκεσαι σε μια περίεργη αμηχανία. Κοιτάς και ξανακοιτάς το πρόσωπό τους και ενώ τους μιλάς, η σκέψη σου έχει αγκιστρωθεί στα σημάδια του χρόνου που φαίνονται παντού. Και άμα θέλεις να βρεις τα ανέγγιχτα σημεία, αναζητείς το βλέμμα τους και εστιάζεις εκεί για να βρεις σταθερά σημάδια ή καταθέτεις μια ιστορία για να συναφθούν οι κοινές αφηγήσεις σε μια μαρτυρία που αν ομολογηθεί από όλες τις πλευρές, αποκτά χαρακτηριστικά επιβεβαίωσης του κοινού παρελθόντος. Σε κάθε περίπτωση, θεωρείς ότι έχουν περισσότερα ίχνη του χρόνου πάνω τους από εσένα αγνοώντας θελημένα ή μη ότι και αυτοί τους ίδιους συλλογισμούς κάνουν. Και όταν αποχωρίζεσαι απ’ αυτούς, αρχίζεις τις βαθυστόχαστες αναλύσεις και θέτεις και ξαναθέτεις στον εαυτό του περίεργα ερωτήματα.

“Τότε και τώρα” και το πρόβλημα της ταυτότητας

 

Rodriguez_Manuel_Garcia_Y_A_Mediterranean_Village

Του Νίκου Τσούλια

 

      Πάντα θα είναι μια φράση που θα λέγεται με περίσκεψη και με αναστοχασμό, μια φράση που θα ακολουθείται από σκέψεις επί σκέψεων άλλοτε με μελαγχολική νοσταλγία για το χθες και άλλοτε με θαυμασμό στο σήμερα. Είναι μια φράση – ομολογία αλλά και μια απορία των τόσων και τόσων ανατρεπτικών συμβάντων που συμβαίνουν στη ζωή του ανθρώπου.

Το παρελθόν είναι οριστικό και αμετάκλητο;

 

Arvee

 Σκόρπιες σκέψεις στην αλλαγή του Χρόνου… 

 

Του Νίκου Τσούλια

      Ο χρόνος είναι ένα από τα πιο δύσκολα ζητήματα που μπορούν να κατανοηθούν. Τελικά υπάρχει ή δεν υπάρχει ο χρόνος; Είναι μια επινόηση της ανθρώπινης συνείδησης και μόνο; Για ποιο άλλο ον υπάρχει η αίσθηση του χρόνου; Τον έχουμε τριμερίσει σε παρελθόν, παρόν και μέλλον, χωρίς να μπορεί να εξηγηθεί το πώς αυτά τα στάδια μεταξύ τους διαφοροποιούνται. Τον μετράμε με τα πιο ακριβή όργανα και τον υπολογίζουμε και τον «υπολογίζουμε» σχεδόν κάθε στιγμή στη ζωή μας. Τα πάντα γίνονται με αναφορά στο χρόνο.

Τι είναι το Παρελθόν, το Παρόν και το Μέλλον;

SIDNEY NOLAN (1917 – 1992), Australia, Boy and the bird.

Τι είναι αυτό το οποίο ονομάζουμε

«Παρελθόν», «Παρόν», και «Μέλλον»;

Κάποιες προσωπικές σκέψεις

 

Δρ Μάνος Δανέζης

Επίκουρος καθηγητής Αστροφυσικής

Τμήμα Φυσικής Πανεπιστημίου Αθηνών

Από το βιβλίο των Μάνου Δανέζη και Στράτου Θεοδοσίου «Η Κοσμολογία της Νόησης». Εκδόσεις Δίαυλος, Αθήνα 2003

Μαθητικές «εικόνες», τωρινές και αλλοτινές

Reading woman in a summer landscape (1896), Eivind Nielsen (Norwegian, 1864-1939).

Του Νίκου Τσούλια

      Με συγκρίσεις λειτουργεί και αναπτύσσεται εν πολλοίς η σκέψη του ανθρώπου. Συγκρίσεις κάνει μελετώντας τις διάφορες επιστημονικές θεωρίες, τα φιλοσοφικά και καλλιτεχνικά ρεύματα, τις ιδεολογίες και τις κοσμοθεωρίες, τα πολιτικά κόμματα και τα κοινωνικά συστήματα. Ίσως με συγκρίσεις να έκανε η σκέψη μας τα πρώτα βήματά της στη συγκρότηση του ορθού λόγου, γιατί πάντα η σκέψη μας παλεύει μεταξύ των εικόνων του γνωστού και ερμηνεύσιμου αφενός και του άγνωστου και απροσέγγιστου αφετέρου.