Όλοι έχουμε ένα κομμάτι του Οδυσσέα!

Το άγαλμα του Οδυσσέα στην Ιθάκη

Του Νίκου Τσούλια

Δεν έχει κανένα νόημα αυτή η συζήτηση… Αν ο Οδυσσέας είναι ιστορικό ή μυθικό πρόσωπο. Το όλο σύμπαν του υπερβαίνει οποιαδήποτε τέτοια αναφορά. Ο λόγος είναι απλός. Η μορφή του είναι αρχετυπική για όλο τον Δυτικό πολιτισμό.

Διαβάζοντας τον Οδυσσέα του Τζόυς

Του Νίκου Τσούλια

     Ήταν μια εκκρεμότητα. Εδώ και πολύ καιρό περίμενα την καινούργια απόπειρα. Είχα διαβάσει πριν από 20 περίπου χρόνια τον Οδυσσέα, αλλά μου είχε μείνει μια απορία. Αυτός τελικά ήταν ο Οδυσσέας του Τζόυς;

Οι ήρωες της λογοτεχνίας δημιουργούν δικό τους κόσμο!

Του Νίκου Τσούλια

     Κι όμως. Οι πολύ ονομαστοί ήρωες της λογοτεχνίας αυτονομούνται από τους δημιουργούς τους. Διαμορφώνουν έναν δικό τους ξεχωριστό κόσμο – του πνεύματος του ανθρώπου – και πορεύονται μαζί με την ιστορία.

Η Οδύσσεια στην Τέχνη

A 15th century manuscript of the Odyssey

 

Του Νίκου Τσούλια

 

 

      Ένα από τα κορυφαία πνευματικά έργα του ανθρώπου – κατά τη γνώμη μου το κορυφαίο, αν μπορούμε να μιλάμε με συγκριτική αντίληψη για τα αριστουργήματα του πολιτισμού – δεν μπορεί παρά να αποτελεί σταθερή πηγή έμπνευσης για την τέχνη σε κάθε λαό και σε κάθε εποχή. Η Οδύσσεια δεν είναι απλά και μόνο ένα έργο του Ομήρου, που γράφτηκε μια περίοδο για να εκφράσει ένα μέρος της ιστορικότητας αυτής της περιόδου˙ αλλά αποτελεί ένα ζωντανό δημιούργημα του πνεύματος, που είναι σε διαρκή διάλογο με κάθε κοινωνία, σε κάθε καιρό. Κάτι τέτοιο δεν συνιστά άλλωστε το βασικό στοιχείο της κλασικότητας;

Δείτε σε χάρτη την διαδρομή του Οδυσσέα, από την Τροία στην Ιθάκη, διάρκειας 10 ετών

 

 

Όπως διακρίνει κανείς στο χάρτη, ο βασιλιάς της Ιθάκης ξεκίνησε το ταξίδι της επιστροφής από την Τροία και αφού κατευθύνθηκε στην Ίσμαρο, την πόλη των Κικόνων, στην Αττική. Από εκεί κατευθύνθηκε προς την Κρήτη, αλλάζοντας ρότα παράλληλα με τις αφρικανικές ακτές της Μεσογείου και καταλήγοντας στους Λωτοφάγους της Τυνησίας. Από εκεί πέρασε απέναντι στη Σικελία, όπου συνάντησε τον βασιλιά των Κυκλώπων, τον Πολύφημο.

Συναντιούνται οι «ήρωες – σύμβολα» των Γραμμάτων;

J.H.W. Tischbein, “Οδυσσέας και Ναυσικά”. Wikimedia Commons

 

 

Του Νίκου Τσούλια

 

      Αναφέρομαι σε εκείνους τους εμβληματικούς ήρωες των κλασικών έργων του ανθρώπου που ταξιδεύουν καθ’ όλη την πορεία της ιστορίας μας, που υφαίνουν σταθερά και αταλάντευτα το βασικό νήμα της σκέψης μας, που έχουν σφραγίσει την αιωνιότητα του Πνεύματος και έχουν μετασχηματίσει τον Κόσμο των Γραμμάτων παντοτινό φως για όλους τους μελλοντικούς καιρούς μας.

Νοσταλγώντας την Οδύσσεια!

 

Herbert James Draper, 1909

Του Νίκου Τσούλια

Τίποτα πιο γλυκό από πατρίδα και γονιούς

(Οδυσσέας προς τον Αλκίνοο)

 

      Πάντα νοσταλγώ το έπος της νοσταλγίας, το μεγάλο “παράδειγμα” της αγωγής. Ίσως γιατί ήταν η πρώτη μεγάλη και αληθινή ιστορία που άκουσα στο σχολείο των παιδικών μου καιρών και αποτελούσε για μένα τη μόνιμη παρηγοριά στη δική μου μικρή νοσταλγία που φεύγαμε από το χωριό μου και ξεκαλοκαιριάζαμε σε …ξένα μέρη διπλανών περιοχών. Ίσως γιατί ο Οδυσσέας έγινε ο πρώτος ήρωας που κέρδισε την παιδική μου φαντασία με τα τόσα και τόσα συμβάντα της περιπέτειάς του και με την πανουργία του.

Εκτόνωση

Pieter Lastman, «Οδυσσέας και Ναυσικά».

 

του Δ. Μαρωνίτη, ΤΟ ΒΗΜΑ, 27/09/2015

 

Για πρότυπο συνωμοτικής συνεργασίας πρόκειται: ομηρικής, για την ακρίβεια οδυσσειακής. Ανάμεσα σ’ έναν πολύτροπο ήρωα, τον Οδυσσέα, και μια θεά, τα μάτια λάμποντας, την Αθηνά, κόρη του Δία. Γνώριμοι οι δύο μεταξύ τους από την Ιλιάδα, στην Οδύσσεια έγιναν αχώριστοι. Στην αρχή αλλάζοντας όψη και ρόλο, καθένας με τον τρόπο του, μετά απροκάλυπτα. Πράγμα που γίνεται στη δέκατη τρίτη ραψωδία, μοιράζοντας το έπος, σχεδόν ισόποσα, στα δύο. Γι’ αυτήν τη συνωμοτική συναλλαγή γίνεται λόγος εφεξής, αλλού σε παράφραση, αλλού σε μετάφραση.

Στην κόψη του κωμικού

 

Μαρωνίτης Δημήτρης Ν., ΤΟ ΒΗΜΑ, 2.2.2014

This painting of Ulysses and the Sirens is based on Homer’s classic epic poem The Odyssey. The painting is from John William Waterhouse.

Συνεχίζω με τα ρέστα της περασμένης Κυριακής, επιμένοντας στο υβρεολόγιο που εισπράττει στην Οδύσσεια ο Οδυσσέας, παραμορφωμένος σε κουρελή ζήτουλα, από το απύλωτο στόμα πρώτα του Μελάνθιου και μετά της ομώνυμης αδελφής του Μελανθώς (ραψωδίες ρ και σ). Στο ενδιάμεσο ωστόσο η υβρεολογική δυάδα γίνεται τριάδα, με την κωμική παρέμβαση ενός απρόβλεπτου τώρα υβριστή, τη σύσταση του οποίου την αναλαμβάνει ο ίδιος ο ποιητής στην αρχή της δέκατης όγδοης ραψωδίας με ασυναγώνιστο οίστρο, που θα τον ζήλευε ο Αριστοφάνης.

Μήπως ξεδώσουμε

Nicolas-André Monsiau, Ο Οδυσσέας διατάζει τις δούλες να απομακρύνουν τα νεκρά σώματα των μνηστήρων, 1791

Μαρωνίτης Δ., ΤΟ ΒΗΜΑ, 12/01/2014

Πολλά κι ασύστατα λέγονται και γράφονται για την πολεμόχαρη και ανέραστη δήθεν Ιλιάδα, όπου κάποιες αγαπητικές σκηνές αυθαίρετα αγνοούνται. Παρεξήγηση που επικυρώνεται κατ’ εξοχήν στη σχολική διδασκαλία, όπου το θέμα του εξώγαμου προπάντων έρωτα προσγράφεται κατά κανόνα στα απαγορευμένα. Αφήνοντας στην άκρη τις ερωτοδουλειές των θεών, με πρωτεύοντα και στο θέμα αυτό τον Δία, θυμίζω δύο ερωτόληπτα επεισόδια, που αναπτύσσονται σε μικρές, συναρπαστικές νουβέλες.

Ο Τζαίημς Τζόυς, η πραγματικότητα και τα ομηρικά έπη

Το βιβλίο του Τζόυς «Οδυσσέας»

 

Γράφει ο Θανάσης Μπαντές

    Το βιβλίο του Τζόυς «Οδυσσέας» πρωτοεκδόθηκε το Φεβρουάριο του 1922. Εξαιρετικά ογκώδες μυθιστόρημα (ο όγκος του αποθαρρύνει τον αναγνώστη) με πυκνό, ποιητικό και σε πολλά σημεία δυσνόητο λόγο έμελε να γίνει λογοτεχνικό σύμβολο του μοντερνισμού. Η υπόθεση αφορά ένα τυπικό εικοσιτετράωρο της ζωής του κυρίου Μπλουμ. Μια καθημερινή μέρα παρακολουθούμε τον κύριο Μπλουμ να ξυπνάει το πρωί, να απολαμβάνει το ιρλανδικό πρωινό του, να καλημερίζει την γυναίκα του, να πηγαίνει πρώτα στην κηδεία ενός φίλου και στη συνέχεια στη δουλειά του, να πηγαίνει για φαγητό το μεσημέρι, για περίπατο το απόγευμα και το βράδυ να γλεντά σε μπιραρίες με φίλους και να καταλήγει σ’ ένα πορνείο με το νεαρό ιδεολόγο Στήβεν, τον οποίο και περιμαζεύει στο σπίτι του τα ξημερώματα.