Νεωτερικότητα, δικαιώματα και η διάκριση Αριστερά- Δεξιά

Νίκος Μουζέλης

17 Ιουλίου 2014

Η νεωτερική κοινωνική οργάνωση χαρακτηρίζεται, μεταξύ άλλων, από τη σταδιακή έκλειψη του παραδοσιακού τοπικισμού και τη μαζική ένταξη ενός πληθυσμού στο εθνικό κέντρο. Η διαδικασία ένταξης μπορεί να πάρει αυτόνομες ή ετερόνομες μορφές. Στην πρώτη περίπτωση βλέπουμε τη διάχυση δικαιωμάτων στη βάση της κοινωνικής πυραμίδας (δημοκρατικός εκσυγχρονισμός).

Τι είναι πολιτική φιλοσοφία;

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Σπύρος Μακρής: Leo Strauss

Θεολογικο-πολιτικό πρόβλημα, μεσαιωνικός διαφωτισμός και κρίση της νεοτερικότητας

Ηλίας Βαβούρας:

Τι είναι πολιτική φιλοσοφία;

Το φυσικό δίκαιο ως ηθική και πολιτική

Φιλοσοφία στον Leo Strauss

LEO STRAUSS

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ;

ΤΑ ΤΡΙΑ ΚΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑΣ

Η κρίση της νεωτερικότητας αυτο-αποκαλύπτεται, ή αλλιώς συνίσταται, στο γεγονός ότι ο σύγχρονος δυτικός άνθρωπος δεν γνωρίζει πλέον τι θέλει – με άλλα λόγια, δεν πιστεύει πλέον ότι μπορεί να διακρίνει το καλό από το κακό, το σωστό από το λάθος. Μέχρι τις πιο πρόσφατες γενιές, εθεωρείτο δεδομένο ότι ο άνθρωπος μπορεί να διακρίνει το καλό και το κακό, τη δίκαιη, την καλή ή την άριστη κοινωνική οργάνωση – εν ολίγοις, εθεωρείτο δεδομένο ότι η πολιτική φιλοσοφία είναι εφικτή και απαραίτητη.

Περί νεωτερικότητας

 

Νίκος Μουζέλης

Παρά το ότι έχω ασχοληθεί ξανά με την έννοια της νεωτερικότητας σε σχέση με την Ελλάδα και άλλες αναπτυσσόμενες χώρες, σε αυτό το κείμενο θα ασχοληθώ πιο γενικά/θεωρητικά με το θέμα. Η νεωτερικότητα συνδέεται κυρίως με την Γαλλική Επανάσταση. Μια επανάσταση που κατάργησε τον φεουδαρχισμό του ancient regime, εναντιώθηκε στην απολυταρχία του θρόνου, στον θρησκευτικό σκοταδισμό και στις λαϊκές δεισιδαιμονίες. Στήριξε δηλαδή τις αξίες της λογικής ανάλυσης των φαινομένων, την επιστημονική πρόοδο και την αυτονομία του ατόμου.

Οι παραδόσεις στη μετανεωτερικότητα

Valery

Του Νίκου Τσούλια

      Πάντα οι παραδόσεις σε κάθε κοινωνία ήταν ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα στοιχεία. Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι η θεώρηση των παραδόσεων και η ανάλογη σημασιολόγησή τους έχουν πάντα πολιτικό περιεχόμενο και σε γενικές γραμμές μπορούμε να ισχυριστούμε ότι η λεγόμενη συντηρητική πολιτική πρόταση (και κατ’ επέκταση η ανάλογη πολιτική παράταξη) συνδεόταν με την έντονο χρωματισμό της ισχύος των παραδόσεων, ενώ η αντίστοιχη προοδευτική πρόταση και παράταξη – με την ευρεία έννοια του όρου – συναπτόταν με τη μικρής ή μεγάλης έκτασης υπέρβαση των παραδόσεων προκειμένου να διευκολυνθούν οι ευρύτερες αλλαγές που ευαγγελιζόταν.

Λαϊκισμοί του χθες και του σήμερα

 

paul klee

Αντόνιο Νέγκρι

Σεπτέμβριος 8, 2017

Ο λαϊκισμός που εμφανίζεται σήμερα είναι ένα ελλιπές αντίγραφο του λαϊκισμού που αναπτύχθηκε στη νεωτερικότητα και κατέληξε στον φασισμό. Είναι ένα φάντασμα χωρίς ουσία.

Αρχαιολογία και νεωτερικότητα

 

Η ΑΥΓΗ, 28.09.2014

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΛΑΝΤΖΟΣ, Οι αρχαιολογίες του κλασικού. Αναθεωρώντας τον εμπειρικό κανόνα, Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου

Ήδη από τα πρώτα χρόνια της ιστορίας του, το ελληνικό κράτος έχει επιδοθεί σε μια ενθουσιώδη, εντατική και συστηματική επένδυση στην αναστήλωση των κλασικών μνημείων που βρίσκονται διατηρημένα στο έδαφός του. Ξεκινώντας από την ευρύτατα διαδεδομένη πεποίθηση ότι «πλούτος πολύς θέλει εισρεύσει εις την Ελλάδα διά της καθ’ ημέρας συρροής πολλών περιηγητών» οι οποίοι αναμένονταν να κατακλύσουν τον ελλαδικό χώρο όπως ήδη έκαναν, αντίστοιχα, στην Ιταλία «ένεκα των αρχαιοτήτων των Ελλήνων», σύμφωνα με τα λόγια του Κυριακού Πιττάκη το 1844, φτάνουμε σε πιο ολοκληρωμένες στρατηγικές αναπαράστασης της ελληνικής ετεροτοπίας κατά τη δεκαετία του 1930, όταν η «ανακαίνισις» των μνημείων θεωρείται ελληνικό «καθήκον» αλλά και «συμφέρον».

Το μάθημα της νεωτερικότητας

Art start … Venice Biennale. Photo: AFP

14η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας

ΤΟΥ ΤΑΚΗ ΚΟΥΜΠΗ, Η ΑΥΓΗ, 5.7.2014

Fundamentals,  Catalogue, La Biennale di Venezia. 14th international Architecture Exhibition, Marsilio editori, Βενετία 2014, σελ. 576

Στις 7 Ιουνίου, υπό τον τίτλο «Fundamentals» («Τα θεμελιώδη»), άνοιξε τις πύλες της η 14η Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας, η οποία έχει καταστεί από το 1980 ο ομφάλιος λώρος της αρχιτεκτονικής παράστασης. Τότε που ο μεταμοντέρνος εστέτ διευθυντής της Πάολο Πορτογκέζι έθετε την εναρκτήρια θεατρική σκηνή της «Strada Novissima» ως αφετηρία για τη νομιμοποίηση του επερχόμενου καθεστώτος της παγκόσμιας αρχιτεκτονικής. Με τίτλο «Η Παρουσία του Παρελθόντος» και με τη συμμετοχή είκοσι περίπου μεταμοντέρνων “αστέρων”, η πρώτη Μπιενάλε επιχειρούσε να πλήξει αμείλικτα τον μοντερνισμό και το νεωτερικό καθεστώς του. Μεταξύ των καλεσμένων και το γραφείο ΟΜΑ του τωρινού γενικού επιτρόπου, ολλανδού Ρεμ Κούλχαας.

Ο μοντερνισμός και η ανανέωση της παράδοσης / Ο φουτουρισμός ανάμεσα στον φασισμό και στον μπολσεβικισμό

Ο Ελιοτ, ο Πάουντ, ο Λιούις, ο Τζόις. Επέβαλαν μια τέχνη που έπαιρνε στα σοβαρά την αποστολή της και που αντλούσε από το παρελθόν όσα χρειαζόταν για να κατανοήσει το παρόν

Βιστωνίτης Α., ΤΟ ΒΗΜΑ, 03/08/2014

Αλλοτρίωση: διάχυτη, κυρίαρχη, παντού!

Του Νίκου Τσούλια

      Σχεδόν σε κάθε έκφραση της ζωής μας ελλοχεύει παντού η αλλοτρίωση. Η αποξένωσή μας από τη ζωή και από τον ίδιο τον εαυτό μας είναι διάχυτη και κρατούσα κατάσταση. Παντού είναι στημένο σκηνικό που υπονομεύει την αυθεντικότητα του εαυτού μας. Η κοινωνική μας λειτουργία μάς υποτάσσει σε ρόλους και λειτουργίες, όπου δεν γευόμαστε την αυτοπραγμάτωσή μας και τις βαθύτερες φαντασιώσεις μας. Η απόστασή μας από τα μεγάλα, από τα πιο όμορφα όνειρά μας παραμένει πάντα μεγάλη.

Αφιέρωμα στον Θωμά Ακινάτη

 

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 30.11.2013

ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ (1225-1274)

Η εκκοσμίκευση της Θεολογίας

Γράφει η ΕΛΕΝΗ ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ διδάκτωρ φιλοσοφίας

Ο Μεσαίωνας είναι η εποχή κατά την οποία διαμορφώνεται η Ευρώπη ως πραγματικότητα και ως ιδέα, γι’ αυτό και η προσέγγιση της πολιτισμικής ρίζας της Ευρώπης και της ευρωπαϊκής σκέψης συνδέεται στενά με τη μελέτη της μεσαιωνικής φιλοσοφίας.

Φασισμός και νεωτερικότητα

 

U.S. Army soldiers show the German civilians of Weimar the corpses found in Buchenwald concentration camp.

 

 

 

ΤΟΥ Π. ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ, ΑΥΓΗ, 13.10.2013

O Έρνστ Μπλοχ γράφει το Erbschaft dieser Zeit, [«Non-synchronism and the Obligation to its Dialectics», New German Critique, 11 (Spring 1977), σελίδες 35-36] μια αναλυτική μελέτη πάνω στον φασισμό και παράλληλα μία κριτική στην αριστερά. Η αγωνία του σε αυτό το κείμενο δεν είναι η αριστερά να καταπραΰνει τις ηττημένες μάζες, αλλά να τις εντάξει στο πρόγραμμα της νεωτερικότητας από το οποίο έβλεπε ότι απομακρύνονταν. Για τον Μπλοχ, τα αριστερά κινήματα δεν μπόρεσαν να κατανοήσουν τις αλλαγές που δημιούργησε η μοντέρνα τεχνολογία σε συγκεκριμένα κοινωνικά στρώματα, όπως τους αγρότες ή τα μικροαστικά στρώματα.