Τη χρειαζόμαστε τη φιλοσοφία;

Little girl at the Book fair in Kirov / Vyatka, 1960’s, Sergey Mikhalkov. Russian (1913 – 2009)

Του Νίκου Τσούλια

 

      Η σημερινή κρατούσα εικόνα που έχουμε για τη φιλοσοφία είναι ότι πρόκειται για μια επιλεκτική και μια άκρως θεωρητική ενασχόληση μερικών «έντονα» πνευματικών ανθρώπων. Βέβαια αυτή η εικόνα δεν ήταν ίδια σ’ άλλες εποχές. Στην αρχαία Ελλάδα και στην ελληνιστική περίοδο, για παράδειγμα, η φιλοσοφία ήταν συνδεδεμένη με Σχολές και με μορφωτικά ρεύματα, με έναν συγκεκριμένο τρόπο ζωής και εν μέρει με την άσκηση της πολιτικής και δεν είχε τον τωρινό περιθωριακό ρόλο. Θεωρώ άκρως αναγκαία την καλλιέργεια και την προαγωγή της φιλοσοφίας, ιδιαίτερα στη σημερινή συγκυρία και αυτό για πολύ συγκεκριμένους και σημαντικούς λόγους.

Γιατί λατρεύουμε την αφήγηση;

The Bavarian Don Giovanni by Paul Klee by Guggenheim Museum

Του Νίκου Τσούλια

      Κάθε σκέψη και συλλογισμός του ανθρώπου μόνο ως αφήγηση μπορεί να θεωρηθεί, ανεξάρτητα από το αν αναφέρονται στο παρελθόν ή στο μέλλον. Γιατί ο σχεδιασμός και το όνειρο, η φαντασία και η πνευματικότητά μας έχουν τη «λογική» της αφήγησης.

Εν αρχή ην ο μύθος

https://pantherfile.uwm.edu/prec/www/course/mythology/0100/111.jpg

Του Νίκου Τσούλια

      Εν αρχή ην ο Μύθος. Ο Μύθος αποτελεί την πρώτη απόπειρα του ανθρώπου να συνάψει την νεοαναδυόμενη σκέψη του με την πραγματικότητα, να προσδιορίσει τις πρώτες αχνές γραμμές των στοχαστικών του οριζόντων, να δώσει ερμηνείες και εξηγήσεις σε ό,τι τον περιβάλλει για να μπορεί στη συνέχεια να μετασχηματίζει το περιβάλλον του και τον εαυτό του.

Όταν ο Λόγος εντρυφεί στους Μύθους…

Maximilien Luce (French, 1858-1941), Coucher de soleil [Sunset]

Του Νίκου Τσούλια

      Η αγκίστρωση της οικολογικής θεώρησης στη ζοφερή συμπτωματολογία της περιβαλλοντικής καταστροφής και ο εγκλωβισμός της σε περιορισμένους χώρους με μικρή κοινωνική δυναμική σημάδεψαν αρνητικά την ελπιδοφόρα κοσμοαντίληψη για μια νέα μη ανταγωνιστική σχέση ανθρώπου και φύσης.

Η γοητεία και η δοκιμασία του πολιτικού λόγου

Fantasia arabe, Arturo Michelena, 1889

 

Του Νίκου Τσούλια

 

     Ο πολιτικός λόγος ως δημόσιος λόγος είναι ή οφείλει να είναι κατ’ εξοχήν παιδαγωγικός λόγος. Γιατί μόνο τότε στηρίζεται σε διαχρονικές ανθρωπιστικές αξίες και σε μεγάλες διδαχές της ιστορίας και με αυτό τον τρόπο είναι μακρόπνοος και μπορεί να εδραιωθεί για μεγάλο διάστημα και σε μεγάλη κοινωνική έκταση.

Ο υπαινιγμός στο λόγο και στη ζωή

Mother Earth» Abstract Art

Του Νίκου Τσούλια

      Κινείται στα όρια του εκφραστικού και του ανέκφραστου. Συχνά εμπεριέχει πλούσιο ερμηνευτικό περιεχόμενο, ενώ δεν είναι καθόλου σπάνιο ο υπαινιγμός να έχει μεγαλύτερη σημασία και από αυτή καθ’ εαυτή την εκφρασμένη σκέψη που συνοδεύει και που κατά τεκμήριο έχει και τον πρώτο λόγο.

Για μια εναργή (ανα)παράσταση

Max Beckmann (Ger. 1884-1950), Frau mit Buch und Schwertlilien (1931)

 

ΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ – ΙΩΣΗΦ ΣΤΑΝΓΚΑΝΕΛΛΗ

Η ΑΥΓΗ, 5.6.2016

Σχόλιο πάνω σε ένα δοκίμιο του Carlo Ginzburg1

Ένα δοκίμιο για τη Θεωρία του Λόγου

Susan Lichtman, First Nice Day, 2013

 

 

του Κώστα Κυριάκη *

Θεωρία του Λόγου,  Δημιουργικές Εφαρμογές,  Εκδόσεις Gutenberg. 320 σσ.

Λογοτεχνία, παντού και πάντα!

 

Όμηρος, 1663, Έργο του Ρέμπραντ

Του Νίκου Τσούλια

 

      Με τη λογοτεχνία άρχισε το ταξίδι της γλώσσας και της σκέψης σε κάθε γωνιά της Γης. Και μάλιστα είναι η ποίηση με τους πλούσιους συμβολισμούς και τους ατέλειωτους υπαινιγμούς, με το πολλαπλά διαφοροποιημένο ερμηνευτικό πλαίσιο και με την άφθαστη ονειροπλασία της που θα αναλάβει το ξεκίνημα της εκλογίκευσης του Κόσμου και του εξανθρωπισμού του ανθρώπου.

Σχέσεις επιστήμης και φιλοσοφίας (α΄ μέρος)

 

 
Ο Πλάτων, ο Πυθαγόρας και ο Σόλων. Νωπογραφία του 16ου αι. από μοναστήρι της Ρουμανίας.

 

Του Νίκου Τσούλια

      Η ιστορικογενετική εξέλιξη του Λόγου του ανθρώπου μπορεί να υπαχθεί σε μια βασική περιοδολόγηση με διακριτό σε κάθε φάση έναν χαρακτήρα του Λόγου. Έτσι, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι «εν αρχή ην» η Αφήγηση και η Ποίηση μέσω των οποίων άνθρωποι και λαοί συναρθρώνουν το πολιτισμικό νήμα της συνέχειάς των και του ταξιδιού τους στο χρόνο και στο χώρο…

Ο επιστημονικός λόγος στην πολιτική

Atul Dodiya (Indian, b. 1959), Untitled, 1987

Του Νίκου Τσούλια

 

      «Έχω επιστημονική άποψη επί του θέματος», αποφάνθηκε με σπουδαίο ύφος και … αποδεικτικό  – κατά τη γνώμη του – τρόπο ο υπουργός Παιδείας κ. Ν. Φίλης, όταν αντιμετώπισε τις πανταχόθεν επικρίσεις για τον ορισμό της Γενοκτονίας των Ποντίων ως Εθνοκάθαρσης. Αυτοπροσδιόρισε με περισσή αλαζονεία και με ακόμα περισσότερη ανοησία την άποψή του ως «επιστημονική» και έτσι θεώρησε ότι όλα εξελίχθηκαν μια χαρά…

ΓΛΩΣΣΑ ΚΑΙ ΣΚΕΨΗ

Hurvin Anderson (British, b. 1965), Untitled, 2006

 

 

Σαν εισαγωγή στη θεματική ενότητα Γλώσσα και σκέψη επιλέξαμε αποσπάσματα από το έργο του μαρξιστή φιλόλογου Τζορτζ Τόμσον, καθηγητή της ελληνικής στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ (1903-1987).