Η νεοελληνική φιλοσοφία από τον 16ο έως τον 18ο αιώνα (β΄ μέρος)

Συγγραφέας: Θανάσης Παπαδόπουλος,

Εκδόσεις: Σ.Ι. Ζαχαρόπουλος (2021)

Σελ. 400

Του Νίκου Τσούλια

     Το αναγεννητικό έργο των Σοφιανού και Καρτάνου εκφράζεται εκ νέου με τη Μεταρρύθμιση του Πατριάρχη Κύριλλου Λούκαρη, ο οποίος δολοφονήθηκε από τις τουρκικές αρχές. Μεταρρύθμιση που πολέμησε με ακραίο τρόπο η Καθολική Εκκλησία απαγορεύοντας την εμπορική δραστηριότητα των Ελλήνων εμπόρων στην Ευρώπη και στη Μεσόγειο!

Η νεοελληνική φιλοσοφία από τον 16ο έως τον 18ο αιώνα (α΄ μέρος)

Συγγραφέας: Θανάσης Παπαδόπουλος,

Εκδόσεις: Σ.Ι. Ζαχαρόπουλος (2021)

Σελ. 400

Του Νίκου Τσούλια

     Συχνά ερίζουμε για τον τρόπο παρουσίασης και ερμηνείας της ιστορίας. Αλλά ουδόλως αναρωτιόμαστε για το αν αποσιωπούμε βασικά στάδια της πορείας του ελληνισμού και ιδιαίτερα για φάσεις που έχουν σημαντικό μεταβατικό χαρακτήρα. Επίσης, η ιστοριογραφία εξακολουθεί να κινείται με τους παραδοσιακούς τρόπους γραφής, της τόνωσης του εθνικού φρονήματος – παρακάμπτοντας συχνά την ίδια την πραγματικότητα – και του μάλλον πολεμικού και άκρως πολιτικού πλαισίου, παραλείποντας τα κοινωνικά και τα πνευματικά δρώμενα.

Σταύρωση: Ενσάρκωση της ελπίδας

Sandro Botticelli

 

Του Νίκου Τσούλια

      Η Σταύρωση και η Ανάσταση του Χριστού – μαζί με τη Γέννησή του – αποτελούν τα μεγάλα γεγονότα της Χριστιανοσύνης. Είναι τα σύμβολα τα οποία διαμορφώνουν το όλο στερέωμα της πίστης. Αποτελούν τα φωτεινά σημεία της ιστορίας του ανθρώπου και δημιουργούν την ακτινοβολία της ελπίδας και της σωτηρίας.

Αφιέρωμα στον Θωμά Ακινάτη

 

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 30.11.2013

ΘΩΜΑΣ ΑΚΙΝΑΤΗΣ (1225-1274)

Η εκκοσμίκευση της Θεολογίας

Γράφει η ΕΛΕΝΗ ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ διδάκτωρ φιλοσοφίας

Ο Μεσαίωνας είναι η εποχή κατά την οποία διαμορφώνεται η Ευρώπη ως πραγματικότητα και ως ιδέα, γι’ αυτό και η προσέγγιση της πολιτισμικής ρίζας της Ευρώπης και της ευρωπαϊκής σκέψης συνδέεται στενά με τη μελέτη της μεσαιωνικής φιλοσοφίας.

H συνέχεια στην Ελληνική Φιλοσοφία από το τέλος της Αρχαιότητας ως την πτώση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας

Thomas Cole – The Course of Empire Κλάους Όλερ (Μετάφραση: Πολυτίμη-Μαρία Παλαιολόγου) Από «Μεσαιωνική Φιλοσοφία. Σύγχρονη Έρευνα και Προβληματισμοί», Εκδ, ΠΑΡΟΥΣΙΑ, Αθήναι, 2000 Το 529 ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός εξέδωσε ένα διάταγμα, που απαγόρευε εντελώς τη διδασκαλία της φιλοσοφίας στην Αθήνα.(1) Αυτό σήμανε το κλείσιμο της Πλατωνικής Ακαδημίας, η οποία μέχρι τότε, για σχεδόν εννιακόσια ολόκληρα χρόνια, βρισκόταν χωρίς διακοπή στα χέρια των διαδόχων του Πλάτωνα. Οι τελευταίοι εταίροι της Σχολής αναγκάστηκαν να καταφύγουν στην Περσία,(2) ενώ η περιουσία της Σχολής δημεύθηκε. Το ίδιο έτος, το 529, ο Βενέδικτος, μοναχός από την Νουρσία, ίδρυσε το μοναστήρι του Monte Cassino στην Καμπανία, πράξη που σηματοδοτεί θεσμικά την έναρξη του λατινικού Μεσαίωνα. Αυτά τα εξαιρετικώς σημαντικά γεγονότα, αφ’ ενός το τέλος του αρχαίου κόσμου με το φαινομενικά ταυτόχρονο τέλος της ελληνικής φιλοσοφίας και αφ’ ετέρου η άνοδος του βασιλείου των Φράγκων με την άνθηση της εκκλησιαστικής επιστήμης, της Σχολαστικής, άσκησαν μιαν έλξη σχεδόν μαγική στην ιστορική συνείδηση των Δυτικών μέσω των φαινομενικά προφανών ιστορικών τους συνεπειών.

Εικόνες Χριστουγέννων – αφιέρωμα

Η Γέννηση του Χριστού, 1717, Καθολικό Μονής Καρακάλλου, Αγ. Όρος

 

Η Γέννηση του Χριστού επηρέασε καθοριστικά την ιστορία του Δυτικού πολιτισμού και όχι μόνο. Τα “Χριστούγεννα” δεν αποτελούν μόνο ένα θρησκευτικό γεγονός για ένα τμήμα της ανθρωπότητας. Αποτελούν και σύμβολο πολιτισμού, σύμβολο στάσης ζωής, σηματωρό συλλογικής συνείδησης. Συνθέτουν με την πιο ταπεινή ταπεινότητα το ιερό μεγαλείο του ανθρώπου. Δημιουργούν έναν φωτεινό αστερισμό ελπίδας και προσδοκίας. Προάγουν το νόημα της ζωής ως μια θεία αναζήτηση, ως μια ιερή τελείωση.   

Το μικρό αφιέρωμα του “Ανθολογίου” περιλαμβάνει ένα ευρύ φάσμα στοιχείων με έμφαση στις εικόνες, εικόνες από την Ορθόδοξη και την Καθολική εκκλησία, εικόνες σύγχρονες και κυρίως παλιότερων εποχών, εικόνες μεγάλης αισθητικής αξίας. 

Επιμέλεια: Νίκου Τσούλια

 

Αποκάλυψη και Στοχασμός

Vittore Carpaccio(approx. 1455-1526)

Κάρλ Γιάσπερς

Απόδοση: Στέλιου Σ. Κωσταρόπουλου

Από το «Χριστιανικόν Συμπόσιον»,1969, εκδ. Ι.Δ. ΚΟΛΛΑΡΟΥ & ΣΙΑΣ Α.Ε. Αθήναι 1968.

Η κατανόηση της αρχέγονης αποκαλύψεως είναι αυτό που αποκαλούμε θεολογία. Η ύπαρξή της σημαίνει και ύπαρξη της αποκαλύψεως. Από πού το συμπεραίνουμε;
Μπορεί κανείς να σκεφθεί ότι αυτή βασίζεται στην πραγματικότητα του Ιησού, όπως τον ανακαλύπτεις στα συνοπτικά Ευαγγέλια με την βοήθεια της κριτικής της ιστορίας. Αλλά ο αληθινός Ιησούς ήταν ανθρώπινος, τελευταίος από τους Εβραίους προφήτες, κήρυκας, εκφραστής της θελήσεως του Θεού, άγγελος κρίσεως, καταδίκης και τιμωρίας. Δεν ήταν ούτε αυτοδιορισμένος Μεσσίας, ούτε αυτοδημιούργητο μυστήριο, ούτε τέλος ο ιδρυτής μιας Εκκλησίας.