Πάσχα το τερπνόν

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης

Το Πάσχα δεν είναι μόνο «τερπνόν», αλλά και «λύτρον λύπης» για τον Παπαδιαμάντη, ο οποίος δημοσίευσε πολλά διηγήματα για τη Μεγάλη Εβδομάδα και την Ανάσταση του Χριστού, ξετυλίγοντας ιστορίες ικανές να μαγέψουν όχι μόνο τους αναγνώστες της εποχής του, αλλά και όσους δεν έχουν πάψει να αγαπούν τη λογοτεχνία μέχρι και το τέλος της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα. Το άρθρο αυτό του Παπαδιαμάντη δημοσιεύτηκε, υπό τον τίτλο «Το Πάσχα», στην αθηναϊκή εφημερίδα «Εφημερίς», στις 6 Μαΐου 1888, Κυριακή του Πάσχα. Ο Παπαδιαμάντης πανηγυρίζει για τις συναθροίσεις του ελληνικού λαού, υμνεί και λατρεύει το γιορτινό πνεύμα της αγάπης, το οποίο παραμένει υψηλόφρον και ανθηρό, όπως η αναστημένη φύση.

Ο Πέτρος, τα μπαλωμένα παπούτσια του και το …βραβείο

Του Νίκου Τσούλια

      Στις παλιότερες δεκαετίες, για παράδειγμα εκείνη του ’60, δύσκολα θα έβρισκες παιδί στις αγροτικές περιοχές της χώρας που να μην είχε ονειρευτεί παπούτσια. Και εννοώ όνειρα, που να βάστηξαν μήνες και μήνες ή και να παρέμειναν όνειρα για την παιδική ηλικία…

Σπίτι μου, σπιτάκι μου

Του Νίκου Τσούλια

     Μορφή αρχετυπική, μήτρα κοινωνική και πολιτισμική, εικόνα – σύμβολο, φωλιά συναισθηματική, εστία ψυχική, από τις βροχές και απ’ τα λιοπύρια καταφύγιο, από την όποια εχθρότητα άσυλο απαραβίαστο, του οικείου αίσθηση, της οικογένειας εκκολαπτήριο, των πρώτων μας παραστάσεων αποκούμπι, του παιδικού βλαστού μας στήριγμα, της νοσταλγίας μας μόνιμο σχήμα, της αγάπης μας είδωλο.

Εγώ βλέπω πίσω από τον ήλιο…

Viktor Popkov (Russian, 1932-1974), Self-Portrait, 1963

Του Νίκου Τσούλια

      Μοναστηράκι στην Αθήνα, πολύ πρωί, μόλις έχει αρχίσει να χαράζει, το φως του ήλιου έχει προαναγγελθεί αλλά αργεί ακόμα. Μουδιασμένη η κίνηση, οι άνθρωποι νωχελικοί και μάλλον πρόσχαροι, το ξεκίνημα της ημέρας πάντα έχει μια γοητεία. Τα μόνα καταστήματα που έχουν ανοίξει για καλά είναι τα «καφέ»˙ αυτά βάζουν μπροστά την ενέργεια των ανθρώπων.

Το τέρας του νερού

Του Νίκου Τσούλια

      Οι παλιότεροι, οι προπαππούδες μας, μιλούσαν συχνά για το τέρας. Δεν το έλεγαν όμως με πολλή κακή διάθεση, δεν σημείωναν και κάποιο κακό που θα συνέβαινε και έτσι και οι παππούδες μας το μετέφεραν σε εμάς στην αρχή με την ίδια ατμόσφαιρα. Λίγο – λίγο το θυμάμαι. Εκεί απέναντι στους λόφους στο Καλαθέϊκο που είναι νεροφαγωμένοι και έχουν γίνει βυθίσματα και έχει σωριαστεί εντελώς το αποδώ μέρος των λόφων υπάρχουν νεράιδες.

Η Μάγισσα της λίμνης

Του Νίκου Τσούλια

      Οι παλιότεροι έλεγαν ότι την έβλεπαν κατά καιρούς – οι νεότεροι απαλλαγμένοι από τις τόσες και τόσες προκαταλήψεις που βάραιναν την ατμόσφαιρα του μικρού χωριού και αγκιστρωμένοι για τα καλά στο όνειρό τους να φύγουν για την πόλη για να φτιάξουν τη ζωή τους ούτε καν που άκουγαν τις σκέψεις των παλιότερων θεωρώντας ότι μπέρδευαν τα παραμύθια με την πραγματικότητα.

Μπορείς να χαλάσεις την ψυχή των δώρων;

Του Νίκου Τσούλια

     Βρεθήκανε τυχαία συγκάτοικοι σε ένα παλιό, τύπου νεοκλασικού, ψηλοτάβανο κτίριο στην Αλκιβιάδου, κοντά στον Άγιο Παντελεήμονα – ξεχωριστά δωμάτια, κοινό μπάνιο, μεγάλοι διάδρομοι. Και οι δύο για τον ίδιο σκοπό. Είχαν περάσει στο πανεπιστήμιο της Αθήνας και προσπαθούσαν να βρουν λύση διαμονής, φτωχής διαμονής.

Το άλογο και το πηγάδι…

Του Νίκου Τσούλια

     Ήταν αρκετές ημέρες που έβρισκε το άλογό του έξω από την περίφραξη κάθε πρωί που πήγαινε στα χωράφια του. “Θα πρέπει να παίρνει φόρα, για να μπορεί να πηδάει τον φράχτη”, σκεπτόταν, “αλλά τότε κάπου θέλει να πηγαίνει”.

«Μια φορά και έναν καιρό ζούσε ο Θύμιος»…

Του Νίκου Τσούλια

     Μια φορά και έναν καιρό ζούσε ο Θύμιος. Ζούσε μόνος. Ζούσε από κάτι ψιλοδουλειές που έκανε εδώ και εκεί. Δεν είχε φίλους ούτε και συγγενείς. Δεν ήταν πάντα έτσι η κατάστασή του. Ένα ατύχημα του άλλαξε τη φτωχή ζωή του. Όχι, δεν ξέφυγε από τη φτώχεια. Το ατύχημα του άλλαξε το πρόσωπο. Τον παραμόρφωσε…

Φοιτητής παρέα με τη φτώχεια του

Αθήνα, δεκαετία 1970

Του Νίκου Τσούλια

     Δύσκολα χρόνια τον βρήκαν σαν ήλθε στην Αθήνα στη δεκαετία του 1970. Κουβαλούσε τη φτώχεια του από το χωριό του, από τη μικρή του χαμοκέλα. Με τι λεφτά να σπουδάσει; Η οικογένειά του ίσα που τα έβγαζε πέρα για μια ζωή αγροτική, λιτή και μετρημένη, εκεί στην επαρχία – τίποτα παραπάνω.

Τι να κάνει στο χωριό, τι να κάνει και στην πόλη…

Του Νίκου Τσούλια

     Σαν πήρε το πτυχίο, έκανε τα καθιερωμένα, αν και είχε ένα σφίξιμο. Πήγε τους στενούς του φίλους σε ένα μικρό μπαρ και το γιόρτασαν. Όλοι λίγο – πολύ, στην ίδια κατάσταση ήταν – πριν το πτυχίο, μετά το πτυχίο, κοντά σε ένα μεταπτυχιακό ή στο κενό…

Βιβλιοαναμνήσεις…

Του Νίκου Τσούλια

     Σαν με πήγε ο πατέρας μου για πρώτη φορά, μαθητής ων του Δημοτικού, στην κοντινή πόλη μας, στην Αμαλιάδα, στον οδοντίατρο – έτσι κι αλλιώς μόνο για τον γιατρό θα μπορούσα να πάω -, κάπου έπεσε το μάτι μου και είδα ένα μαγαζί που είχε στη βιτρίνα του βιβλία.