Πέντε διαδρομές σε ξεχωριστές βιβλιοθήκες

Κουζέλη Λαμπρινή

ΤΟ ΒΗΜΑ, 05.12.2021

Real Gabinete PortuguE^îs de Leitura

«Ποια είναι, λες, η ομορφότερη βιβλιοθήκη στον κόσμο;», ρωτά ο ερευνητής φίλος που έχει έρθει από το Λονδίνο, ενώ πίνουμε καφέ και συζητούμε για βιβλιοθήκες και αρχεία. Φεύγοντας από την Ευρώπη και τις θαυμαστές μπαρόκ μοναστηριακές βιβλιοθήκες με τα αγάλματα, τις εκπληκτικές οροφογραφίες και τις μεγαλειώδεις τοιχογραφίες, ο νους μου πάει σε πολύ διαφορετικές βιβλιοθήκες. Πρώτα στη Real Gabinete Português de Leitura, στο Ρίο ντε Τζανέιρο. Με 350.000 τόμους, έχει τη μεγαλύτερη συλλογή βιβλίων στα πορτογαλικά εκτός Πορτογαλίας.

Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΗΜΕΡΑ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΙΑ ΠΟΡΕΙΑ 200 ΧΡΟΝΩΝ

Εθνική Βιβλιοθήκη, 1829

Η ιδέα ανήκε στον φιλλέληνα Ιωάννη Ιάκωβο Μάγερ το 1824. Υλοποιήθηκε από τον Ιωάννη Καποδίστρια το 1829, ο οποίος δημιούργησε την πρώτη βιβλιοθήκη στην Αίγινα.Το 1830 η βιβλιοθήκη απαριθμούσε ήδη 1018 τόμους.Το 1834 μεταφέρεται στην Αθήνα και απαριθμεί 1995 τόμους. Η Βιβλιοθήκη αποδέχθηκε αρκετές δωρεές βιβλίων, από τους Χριστόφορο και Κωνσταντίνο Σακελλάριο (5.400 τόμοι) και το Μάρκο Ρενιέρη (3.401 τόμοι).

Η αρχαιότερη βιβλιοθήκη της Ελλάδας βρίσκεται σε ένα ορεινό χωριό της Πελοποννήσου

Από

Travelstyle

22 Ιανουαρίου 2021

… & εμείς κάνουμε ένα ταξίδι στον ιστορικό οικισμό!

Ποιος μπορούσε αλήθεια να φανταστεί ότι η αρχαιότερη βιβλιοθήκη στην Ελλάδα βρίσκεται σε ένα μικρό ορεινό χωριό της Πελοποννήσου, που αριθμεί μόλις 300 περίπου κατοίκους, αλλά έχει μεγάλη ιστορία να επιδείξει στο παρελθόν του!

Χτίζοντας τον λαβύρινθο μιας βιβλιοθήκης

Χ. Λ. Μπόρχες και Φράνκο Μαρία Ρίτσι (Φωτ. Massimo Listri)

του Φράνκο Μαρία Ρίτσι

«Μια μέ­ρα, το χει­μώ­να του 1973, πή­γα στην Εθνι­κή Βι­βλιο­θή­κη του Μπου­έ­νος Άι­ρες, την οποία δι­ύ­θυ­νε ο Μπόρ­χες. Κα­λο­ντυ­μέ­νος, με λευ­κό που­κά­μι­σο, με πε­ρί­με­νε κά­τω από τον θό­λο του ανα­γνω­στη­ρί­ου. Μό­λις τον ενη­μέ­ρω­σαν ότι έφτα­σε ο εκ­δό­της από το Μι­λά­νο, άρ­χι­σε να βα­δί­ζει προς το μέ­ρος μου, απευ­θύ­νο­ντάς μου έναν στί­χο από την Κό­λα­ση του Δά­ντη: Tu duca, tu signore, tu maestro («Θα εί­σαι ο οδη­γός μου, ο κύ­ριος και ο αφέ­ντης μου»).

Βιβλιοαναζητήσεις και βιβλιοαπαγορεύσεις

Του Νίκου Τσούλια

   Ναι, ο βιβλιόκοσμος είναι το βασικό υλικό στερέωμα του πνεύματος του ανθρώπου, της πολιτισμικής του διαδρομής, της δημιουργίας του μέλλοντός του. Μέσω του βιβλίου συνδιαλέγονται ουσιαστικά οι γενιές των λαών διαχρονικά αλλά και οι λαοί μεταξύ τους. Το βιβλίο είναι μέσο πνευματικής, μορφωτικής, εκπαιδευτικής καλλιέργειας και ουσιαστικής επικοινωνίας των στοχασμών και των προβληματισμών των ανθρώπων.

Οι μετεξελίξεις του Γραφείου μου

Του Νίκου Τσούλια

      Όχι δεν υπήρχε ούτε καν ως μακρινή σύλληψη της φαντασίας σε εκείνες τις εποχές της δεκαετίας του 1960 στο χωριό της αγροτικής ζωής ότι υπάρχει ξεχωριστό δωμάτιο με ξύλινο έπιπλο και βιβλιοθήκες.

Παιχνίδια με τα βιβλία!

Pablo Picasso (Spanish, Malaga 1881–1973 Mougins, France)

Του Νίκου Τσούλια

      Με τα βιβλία παίζεις. Κάποια βάζεις πάνω στο γραφείο σου, ανεξάρτητα από το αν τα διαβάζεις. Τα χαζεύεις, συζητάς μαζί τους στο πότε και πού τα διάβασες, τι σου έχει απομείνει από τη συνεύρεσή σας, πώς τα βλέπεις μέσα από την απόσταση του χρόνου, από τη ροή των πολιτικών και των κοινωνικών εξελίξεων, από τη ματιά της ηλικίας σου και από την εμπειρία σου.

Μια περίεργη «εκδίκηση» στον κόσμο των βιβλίων

Αλέξανδρος Serebryakov, διαβάζοντας ένα βιβλίο – Zinaida Serebriakova

Του Νίκου Τσούλια

      Δεν ήξερα σ’ εκείνους τους καιρούς ότι υπάρχουν σε πληθώρα εξωσχολικά βιβλία. Μόνο στη μικρή ντουλάπα του δημοτικού σχολείου υπήρχαν μερικά εξωσχολικά βιβλία, δυο τρία βιβλία ιστορίας, άλλα τόσα διηγήματα και μια εγκυκλοπαίδεια.

     Τα ελάχιστα μεγαλύτερα παιδιά που πήγαιναν Γυμνάσιο έφευγαν από το χωριό και έμεναν σε κάποια πόλη είτε στην Αμαλιάδα είτε στην Πάτρα – γιατί εκεί υπήρχε η δυνατότητα τα σπουδάσουν – και δεν είχαν αναφέρει – ή πάντως δεν είχα ακούσει – ότι υπάρχουν πολλά εξωσχολικά βιβλία που μπορείς να τα έχεις και εσύ στο σπίτι σου.

      Στα σπίτια μας τότε στα χρόνια της φτώχειας της δεκαετίας του 1960 μόνο τα βιβλία του σχολείου έκαναν την εμφάνισή τους ούτε και είχα ακούσει από κάποιον πατέρα να πηγαίνει στην Αμαλιάδα για να αγοράσει βιβλία. Τα μόνα αναγνώσματα που κυκλοφορούσαν κρυφά από χέρι σε χέρι (γιατί απαγορευόταν να τα διαβάζουμε γιατί θα μας … έκαναν κακό) και φυλάγονταν στις παιδικές κρυψώνες (που ποτέ κανένας μεγάλος δεν θα μπορούσε να βρει) ήταν ο «Μικρός ήρωας», ο «Μικρός Σερίφης», η «Μάσκα», ο «Ταρζάν» και κανένα «Μίκυ Μάους».

      Σαν πήγα στο Γυμνάσιο κάποιου γειτονικού χωριού, που μόλις είχε φτιαχτεί γιατί άρχισαν να πηγαίνουν περισσότερα παιδιά στο Γυμνάσιο (και κυρίως αυτά που έβγαζαν απολυτήριο του Δημοτικού με 7, 8, 9 και 10 ή αυτά που αξιολογούσαν οι δάσκαλοι όταν τους ρωτούσαν οι γονείς), εκεί συνάντησα κανονική βιβλιοθήκη με καμιά πενηνταριά βιβλία. Ονειρεύτηκα αμέσως σαν την είδα.

     Θα κάνω και εγώ βιβλιοθήκη στο σπίτι μου. Λάτρευα το διάβασμα και δεν ήταν μόνο ότι ήταν ο μοναδικός δρόμος για να φύγω από το χωριό αλλά κυρίως γιατί μου ικανοποιούσε την πληθωρική φαντασία μου. Ήμουνα πάντα ένας ονειροπαρμένος. Καθετί που έβλεπα ή που μου ερχόταν στο μυαλό το μετέφερα στον κόσμο των ονειροπολήσεων και ανακάτευα πάντα την πραγματικότητα με τη φαντασία. Και με γοήτευε τόσο πολύ αυτό το παιχνίδι, που δεν νομίζω ότι δεν το εγκατέλειψα ποτέ!

      Και σαν πρώτευσα στην Α΄ τάξη του Γυμνασίου οι καθηγητές μου έκαναν δώρο ένα βιβλίο, τις «Ανακαλύψεις του Λουί Παστέρ». Πιο πολύ χάρηκα το βιβλίο παρά την πρωτιά και τέλος πάντων την πρωτιά την είδα σαν τρόπο για την απόκτηση βιβλίου. Γιατί έβαλα αμέσως πλώρη για την επόμενη χρονιά. Αυτό το δώρο ήταν ο πρώτος φαντασιοδημιουργός επισκέπτης που μπήκε στο σπίτι μου και στην καρδιά μου από το μαγικό κόσμο των βιβλίων. Και φυσικά αμέσως ονειρεύτηκα και βρέθηκα στο μακρινό μέλλον. Το είχα επινοήσει πριν το διαμορφώσει ο χρόνος και η ζωή – και αυτό είναι μια απόδειξη ότι η πραγματικότητα δεν είναι αυτό που νομίζουμε.

      Γεμάτο το διαμέρισμά μου βιβλία. Παντού βιβλιοθήκες, μεγάλες και μικρές, εντυπωσιακές (στο σαλόνι και στο γραφείο μου) και ταπεινές (σε κάθε γωνιά). Βιβλιοθήκες και στο χωριό, στο μεγάλο σπίτι πλέον, οι τοίχοι δεν είναι γυμνοί όπως σ’ εκείνους τους καιρούς. Τα βιβλία είναι η καθολική, η απόλυτη εικόνα, όπου γυρίσεις το βλέμμα σου στους δικούς μου χώρους, στις εστίες μου.

     Πήρα εκδίκηση από το φοβερό έλλειμμα εκείνων των χρόνων της φτώχειας. Αγόραζα βιβλία και γι’ εκείνους τους καιρούς. Διάβαζα και διαβάζω και παιδικά βιβλία, γιατί δεν τα συνάντησα στο μακρύ δρόμο της ανάγνωσης και έτσι έπρεπε να γυρίζω ξανά και ξανά πίσω. Παλιότερα είχα προοικονομήσει το μέλλον, τώρα ανασυσταίνω το παρελθόν – το γέμιζα με βιβλία και με διάβασμα, διάβασμα, διάβασμα.

      Ένιωθα και είμαι ευτυχισμένος, απόλυτα ευτυχισμένος γιατί έχω πολλά βιβλία, και το διάβασμά τους γεμίζει και άλλη μια ζωή μου και έτσι δεν μπορώ να έχω κανένα ουσιαστικό παράπονο ούτε από τους άλλους ούτε από τον εαυτό μου. Απέκτησα δε και σχέσεις με εκδότες και με στελέχη εκδοτικών οίκων, και με φρόντιζαν γενναιόδωρα και αυτοί.

     Νιώθω πληρότητα, γιατί κοντά με το πάθος μου για διάβασμα αναπτύχθηκε και φούντωσε το πάθος μου για γράψιμο και όταν έγινα «συγγραφέας» εκδίδοντας το πρώτο μου βιβλίο, γεύθηκα την τελείωση των ονείρων μου, την εκπλήρωση των παιδικών ονείρων και αυτό είναι η απόλυτη μαγεία που μου δώρισε η ζωή ή που την κατέκτησα εγώ – δεν έχει καμιά σημασία τι από τα δύο συμβαίνει…

      Πήρα εκδίκηση για όλες τις στερήσεις εκείνων των εποχών. Αλλά δεν είχα φανταστεί την αντεκδίκηση των καινούργιων εποχών. Να το πω διαφορετικά. Πάντα όταν αγόραζα ένα βιβλίο, συλλογιζόμουνα ότι μελλοντικά θα τσακώνονται τα παιδιά μου ποιο θα πάρει τα περισσότερα ή τα καλύτερα, ότι θα διαβάζουν χωρίς τις δικές μου ελλείψεις, ότι θα χορτάσουν διάβασμα και θα με έχουν ψηλά στη συνείδησή τους και στην καρδιά τους για την περιουσία που θα τους άφηνα.

     Ήλθε  η …αντεκδίκηση όμως από εκεί που δεν το φανταζόμουνα. Ποιος, εγώ ο μόνιμα φαντασιοβαρεμένος δεν το είχα φανταστεί. Ήλθε από το διαδίκτυο! Αλλά δεν είπα ακόμα την τελευταία μου λέξη και θα πάρω …αντεκδίκηση στην αντεκδίκηση. Θα την φανερώσω άλλη φορά. Έχω μια βεβαιότητα: Το μέλλον θέλει πολλή γνώση, οπότε…

Αίθριο με βιβλίο – Richard Diebenkorn

Γιατί είναι τόσο ξεχωριστοί οι άνθρωποι του βιβλίου;

Εθνική Βιβλιοθήκη

Του Νίκου Τσούλια

      Ίσως επειδή η έλλειψη βιβλίων στην παιδική και εφηβική ηλικία μου είναι το μόνο (και πάντως το πρώτιστο) παράπονο από τη ζωή μου, να έχω διαμορφώσει μια φοβερή μυθολογία με όψη ύψιστης προσωπικής κοσμοθεωρίας γύρω από τον κόσμο των βιβλίων, που υπερβαίνει το στερέωμα μιας απλής λατρείας μου προς αυτά. Ίσως επειδή η βιβλιομανία μου είναι το πιο ασίγαστο πάθος μου, να έχω ιδεολογικοποιήσει έναν τρόπο ζωής που έχει στο κέντρο της σκέψης μου την εικόνα του βιβλίου ως μοναδικό πέρασμα για την πνευματική καλλιέργεια και για την κατανόηση του κόσμου και της πραγματικότητας.

Δωρεάν ανάγνωση βιβλίων στο ηλεκτρονικό Αναγνωστήριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης

 

 

Μέσω του Ηλεκτρονικού Αναγνωστηρίου το αναγνωστικό κοινό έχει τη δυνατότητα να περιηγηθεί σε μία συλλογή 2.500 ηλεκτρονικών τίτλων (2.900 αντίτυπα) και να διαβάσει τα βιβλία της επιλογής του.

Πανεπιστημιακή Λέσχη Ιπποκράτους 15

 

Του Νίκου Τσούλια

 

     Η φοιτητική ζωή πάλαι ποτέ στην Αθήνα – όπως και αλλού και πάντοτε… – είχε κάποιες «σταθερές». Στέκια, συνήθειες και νοοτροπίες ακόμα και προσωπικές συμπεριφορές αλλά και συλλογικές επιλογές και προπάντων παρέες και φιλίες αποτελούν βασικά σημεία αναφοράς που χαρακτηρίζουν τις εκάστοτε φοιτητικές εποχές.

Στο σπίτι μου έχω έναν θησαυρό!

 

Του Νίκου Τσούλια

 

     Μπορεί να θεωρηθεί ότι η αντίληψη για την εύρεση κάποιου θησαυρού είναι στις βαθιές ρίζες των παραμυθιών της παιδικής ηλικίας, εκεί που διαμορφώνονται κοσμοθεωρίες ταυτόχρονα στο συνειδητό και στο υποσυνείδητο – και ως εκ τούτου είναι πανίσχυρες και κρατούν μια ζωή. Αλλά δεν είναι μόνο αυτή η ερμηνεία.