Υπάρχει χωριστός κόσμος της ειδικής αγωγής;

Του Νίκου Τσούλια

     Ενώ βιώνεις αυτάρεσκα μια αίσθηση ότι έχεις αρκετές εδραιωμένες θεωρήσεις για την εκπαίδευση, μια «καινούρια εικόνα» ανατρέπει τις βεβαιότητές σου με την κατάκτηση μιας άγνωστης όψης της πραγματικότητας, με τη δημιουργία μιας νέας προσέγγισης του κόσμου και του εαυτού σου.

Η Ειδική Αγωγή και οι νηπιαγωγοί: τώρα σε άμεση προτεραιότητα!

Του Νίκου Τσούλια

     Η Ειδική Αγωγή εξακολουθεί να βρίσκεται στο περιθώριο της εκπαίδευσης. Υπάρχει πολύχρονη υστέρηση της ανάπτυξής της σε σχέση με τις ανάγκες των μαθητών και των οικογενειών τους, σε σχέση με τις βασικές και στοιχειώδεις επιταγές του κοινωνικού κράτους αλλά και σε σύγκριση με το σχετικό status της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Αναπηρία και διδασκαλία την εποχή της κρίσης του Covid

Τζούλι Φέργκιουσον

Είμαι η Τζούλι, μια κωφάλαλη/τυφλή δασκάλα λυκείου στη Βόρεια Σκωτία. Εδώ είναι η εμπειρία μου που εξισορροπεί 16 μήνες Covid-19 ως κωφός/τυφλός δάσκαλος και συνδικαλιστής.

Το Κανονικό σας δεν είναι το Κανονικό μου

Συνήθως είμαι ο πρώτος κωφός/τυφλός που γνώρισαν άνθρωποι και είμαι πολύ ανοιχτός για την αναπηρία μου με τους συναδέλφους και τους μαθητές μου. Ξέρουν ότι έχω ακουστικά βαρηκοΐας και ανάγνωση χειλιών και ότι έχω σοβαρή όραση στη σήραγγα. Προφανώς αυτό επηρεάζει τον τρόπο που κάνω τη δουλειά μου, γιατί η διδασκαλία απαιτεί πολλή ακρόαση και ενεργή επίβλεψη, ειδικά αν διδάσκετε τις επιστήμες όπως εγώ.

Η αδερφή μου είναι άτομο με Αναπηρία και είναι η καλύτερη που θα μπορούσα να έχω. Με κάνει περήφανη

Περήφανη αδελφή: Μίλησε χαμηλόφωνα. Προσπάθησε να μη δακρύσει. Ήταν δύσκολο για εκείνη, αλλά το προσπάθησε. Το έκανε για να μην καταλάβει τίποτα η αδερφή της.

«Μπορεί να πάμε κάπου για φαγητό και στο διπλανό τραπέζι να κάθεται μια οικογένεια και η Μαρίνα να θέλει να τους γνωρίσει. Δεν καταλάβει ότι είναι προσωπική στιγμή τους. Μπορεί να πάει και να τους ρωτήσει, επειδή έχει την αθωότητα, “Ποιος είσαι;”. Έτυχε πολλές φορές να μου πουν, “έλα πιάσε την αδερφή σου”. Η ίδια όταν κάποιος της συμπεριφερθεί περίεργα το προσπερνά. Εμένα, όμως ενοχλεί με πάρα πολλά… Είναι πολλά δύσκολο… Πολλά…. Δεν απαντώ. Και εγώ δεν έχω κλεισμένη την αδερφή μου. Θα πάει παντού. Είμαι πολλά περήφανη για την αδερφή μου. Πιστεύω ότι είναι και αυτή περήφανη για μένα».

Καμπανάκι αφύπνισης

Τα λόγια της είναι ένα χαστούκι αφύπνισης… Ένα καμπανάκι για όσους έμαθαν είτε να μην ανέχονται, είτε να λυπούνται οτιδήποτε διαφορετικό. Οι δύο τους όμως, πρεσβεύουν πολλά περισσότερα. Αποτελούν το πιο τρανό παράδειγμα της δύναμης που κουβαλά η αδελφική αγάπη.

Η ζωή της μίας, εξαρτάται από τη ζωή της άλλης… Μεγάλωσαν μαζί, δεν είχαν την ίδια εξέλιξη, αλλά δεν σταμάτησαν ποτέ, να έχουν κοινή πορεία… Η μία είναι η Άντρη Κουκκίδου, μια γυναίκα 42 χρόνων, με τρία παιδιά. Η άλλη είναι η Μαρίνα Κουκκίδου, ένα παιδί 37 χρόνων. Είναι τα δύο από τα τέσσερα παιδιά, μιας γυναίκας που στάθηκε βράχος δίπλα τους, της κυρίας Ιφιγένειας.

«Εγώ μένω στην Κλήρου και η μάμα μου με τη Μαρίνα μένουν στο συνοικισμό Ανθούπολης. Η Μαρίνα, όμως είναι κάθε μέρα στο πρόγραμμά μου. Δεν έχει αν μπορώ… Είναι… Πρέπει έτσι κι αλλιώς, να πηγαίνω κάθε μέρα να της κάνω ένεση ινσουλίνης. Δεν έχει μέρα που δεν την είδα. Για να μην την δω σημαίνει, πέθανα…», λέει συγκινημένη η Άντρη.

Η Μαρίνα, γελά συνεχώς. Είναι ενθουσιασμένη που θα έδινε συνέντευξη. Της αρέσουν οι ειδήσεις στην τηλεόραση. Το πρώτο που κάνει, είναι να αναφέρει ονομαστικά τους πλείστους Κύπριους παρουσιαστές και να ρωτήσει γι’ αυτούς. Όταν ανάβει το κασετοφωνάκι, τις ερωτήσεις κάνει αρχικά η αδελφή της. Ωστόσο, σε λίγο αναλαμβάνει η ίδια ρόλο δημοσιογράφου.

Ερωτήσεις και απαντήσεις

Άντρη: Μαρίνα μου, πότε γεννήθηκες;

Μαρίνα: Πέντε Ιουλίου το 1983. Είμαι που την Αυλώνα εσύ; “Εγώ είμαι που τη Λύση”, απαντώ.
Μαρίνα: Η μάμα σου ποια είναι; “Η Αντρούλλα”, της λέω και συνεχίζει τις ερωτήσεις, μέχρι που η κουβέντα φτάνει στο σχολείο της.

Είναι ενθουσιασμένη που επέστρεψε την περασμένη Δευτέρα στα μαθήματά της, στο ίδρυμα Χρίστου Στέλιου Ιωάννου, μετά από μήνες απουσίας λόγω κορωνοϊού.

«Ήταν πολλά χαρούμενη. Αγοράσαμε τα πάντα για να πιουν τον πρώτο καφέ. Ποτήρια, καλαμάκια ζάχαρη, κεραστικά… Οι κοπέλες είναι πολύ καλές. Πριν τον κορωνοϊό κανόνιζαν να τους πάρουν στο mall, σε εστιατόρια ή σινεμά. Έχει κοπέλες, που είναι γεννημένες γι’ αυτό που κάνουν», λέει η Άντρη και ρωτά τη Μαρίνα για τις αγαπημένες της δασκάλες.

Μαρίνα: Η Λώρα και η Χαρούλα.
Άντρη: Επεθύμησες τες, που έμεινες σπίτι τόσο καιρό;
Μαρίνα: Ναι, πολλά. Είμαι στο ίδρυμα. Έκαμα χάντρες και αλογάκι, καφέ τζαι μαύρο. Γεμώνω και το ποτήρι και κάμνουμε φραπέ στο σχολείο, με τη Λώρα.

Οι υπόλοιπες ερωτήσεις και απαντήσεις

Όπως εξηγεί η Άντρη, η Λώρα εργάζετται στο ίδρυμα και είναι από τις αδυναμίες της Μαρίνας. Μεγάλωσε στη Αγγλία και η Μαρίνα έμαθε κάποιες λέξεις Αγγλικά για να τις λέει κάθε πρωί. «Εκάμναμε Αγγλικά για να πηγαίνει να τα λέει. Όταν είμαστε στην έξοδο λέει μου, άμα περάσουμε καλά τι να της πω “Have fun;”». Βάζουν και οι δύο δυνατά τα γέλια…

Άντρη: Το όνομα σου από πού το πήρες;
Μαρίνα: Από την Αγία Μαρίνα.

«Είναι η προστάτιδα του χωριού μας, της κατεχόμενης Αυλώνας και ήθελε ο παπάς μου να την βγάλει Μαρίνα», συμπληρώνει η Άντρη. Αυτό συνεχίστηκε καθόλη τη διάρκεια της κουβέντας. Η μία συμπλήρωνε την άλλη.
Η στιγμή του αποχωρισμού
Όταν η κουβέντα έρχεται στη σχέση τους, η Άντρη ρωτά τη Μαρίνα εάν την αγαπά. «Αγαπώ σε», απαντά μεγαλόφωνα.

«Είμαστε τέσσερα αδέλφια, δύο αγόρια και εγώ με τη Μαρίνα. Η Μαρίνα είναι άτομο με ειδικές ανάγκες και γεννήθηκε με αναπηρία στο χέρι. Εμείς μάθαμε να ζούμε με την αδελφή μου, δεν καταλαβαίνουμε τη διαφορά. Απλά ξέρουμε ότι πέραν από τον εαυτό μας, φροντίζουμε ακόμα ένα άτομο».

Τα δάκρυα της Άντρη

Η Άντρη δεν καταφέρνει να συγκρατήσει τα δάκρυά της, όταν η συζήτηση έρχεται στη στιγμή που έπρεπε να φύγει από το σπίτι για να φτιάξει τη δική της οικογένεια. «Ήταν πάρα πολλά δύσκολο… Πολλά…». «Τι έχεις Άντρη;», ρωτά γεμάτη αγωνία η Μαρίνα. «Εν κλαίω Μαρίνα μου, γελώ…», λέει και συνεχίζει χαμηλόφωνα.

«Ξέρεις έλεγε μου “που θα παντρευτώ και εγώ, θα κάμω το τάδε και το τάδε”. Tο ήθελε και η ίδια για τον εαυτό της και σε αυτό το κομμάτι ήταν δύσκολο να τη διαχειριστώ. Όταν έκαμα οικογένεια, την έβαζα να δει πως είναι να έχεις βρέφος, ήταν με τα μωρά μου. Μπορεί να μένει με τη μάμα μου, αλλά δεν έχει μέρα που δεν βρεθήκαμε».

Το σοκ από το χαμό του πατέρα της

«Όταν έπρεπε να πάει από τον Ευαγγελισμό, στο ίδρυμα Χρίστου Στέλιου Ιωάννου και κάναμε αναλύσεις, διαπιστώσαμε πως είχε διαβήτη. Ο διαβήτης προήλθε από ένα πολλά δυνατό σοκ. Είχαν πάει με τον Ευαγγελισμό στην Αίγυπτο και πριν επιστρέψει, πέθανε ο παπάς μας, ο οποίος είχε πάθει εγκεφαλικό. Όταν ήρθε, ήταν η μέρα της κηδείας. Ήταν πολλά δυνατό το σοκ της. Μετά από δύο μήνες, ανακαλύψαμε το διαβήτη. Εμπήκε στο νοσοκομείο και οι γιατροί εκάμαν μία βδομάδα, να την σταθεροποιήσουν με ισνουλίνη. Όταν βγήκε, έπρεπε να μάθουμε να της βάζουμε ινσουλίνη. Βρήκαμε το γιατρό μας, τον Δώρο Λοΐζου, που μέχρι τώρα στέκεται δίπλα μου ότι ώρα τον πιάσω τηλέφωνο. Κάνουμε συνέχεια εξετάσεις και κάθε μέρα, εδώ και 19 χρόνια της βάζω ινσουλίνη».

Μητέρα θησαυρός

«Η μάμα μας είναι 75 χρονών. Είναι αυτοκόλλητες. Κοιμούνται μαζί, για να καταλάβεις. H μάμα μου είναι μια ηρωίδα, όπως και η κάθε μητέρα που έχει παιδί με ειδικές ανάγκες. Εμείς θα πάμε λίγη ώρα την ημέρα, όμως είναι οι μανάδες που είναι συνέχεια… Η μάμα μου την έχει τέλεια, είναι η πρώτη της κουβέντα και η τελευταία.

Έχει μανάδες που στέκονται, έχει που λυγίζουν όμως. Η μάνα μας εν βράχος. Εν υπάρχει, εν υπάρχει… Μακάρι να εξελιχθώ και εγώ όπως η μάνα μου. Είναι γυναίκα που κάμνει το χώμα, χρυσάφι. Πήγαμε πολλά ταξίδια μαζί με τη Μαρίνα, κυρίως στην Ελλάδα και κρουαζιέρες. Πήγαμε και στους Αγίους Τόπους. Ήθελα να τες πάρω. Αρέσκουν τους πολλά τα προσκυνήματα.

Κάθε μέρα θα κάμουν τα μπάνια τους, θα πιουν τους καφέδες τους, μαγειρεύουν, βλέπουν τηλεόραση μαζί και πηγαίνουν συνέχεια εκκλησία, ακόμα και στους εσπερινούς». “Αρέσκει μου στην εκκλησία”, επιβεβαιώνει η Μαρίνα με ένα επιφώνημα χαράς.

Για να μην την δω σημαίνει… πέθανα

«Μένω στην Κλήρου και η μάμα μου με τη Μαρίνα στην Ανθούπολη. Έχω τρία παιδιά, την Ιφιγένεια που είναι 16, το Μάρκο και τον Νικόλα που είναι 11 και 10. Βοηθά με ευτυχώς πάρα πολλά ο άντρας μου, αλλά ο χρόνος με τρία μωρά δεν είναι αρκετός. Η Μαρίνα, όμως, είναι κάθε μέρα στο πρόγραμμά μου. Δεν έχει αν μπορώ. Είναι… Πρέπει έτσι κι αλλιώς να πηγαίνω κάθε μέρα να της κάνω την ένεση ινσουλίνης. Η μάμα μου δεν καταφέρνει να της κάνει.

Ένα σχολείο για όλους τους μαθητές

Του Νίκου Τσούλια

      Το σχολείο, ως πρώτιστος μαθησιακός και κοινωνικός θεσμός, μπορεί να μορφώνει και να διαπαιδαγωγεί μόνο όταν περιλαμβάνει όλους τους μαθητές, αλλιώς θα υποκρίνεται προκλητικά, θα βυθίζεται σε μια σκληρή αντίφαση και τελικά θα υπονομεύεται κάθε απόπειρα αγωγής του.

Αυτισμός: Η κοινωνική τύφλωση

Τάκης Παπακωνσταντινόπουλος*

 

Δευτέρα, 4 Δεκέμβριος, 2017

 

Δεν είναι ψυχιατρική πάθηση όπως πίστευαν παλιά και μιλούσαν για τους γονείς – «ψυγείο»

«Κάθε αναπηρία είναι τόσο μεγάλη, όσο της το επιτρέπουμε να είναι».

Αλκίνοος Ιωαννίδης: Δεν υπάρχει πολιτισμός, αν δεν είναι για όλους

Mamma Andersson (Swedish, b. 1962), Star-Gazer, 2012

 

 

Αλκίνοος Ιωαννίδης

Τετάρτη, 20 Σεπτέμβριος, 2017

Η Κίνηση Καλλιτεχνών με Αναπηρία είναι μια συλλογικότητα που στηρίζεται στον εθελοντισμό

Η ΠΕΚ για την Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία

Προοδευτική Ενότητα Καθηγητών (ΠΕΚ)

      Η Παγκόσμια Ημέρα Ατόμων με Αναπηρία, στις 3 Δεκεμβρίου, θεσπίστηκε από τα Ηνωμένα Έθνη το 1992, για να υπάρχει ένα συμβολικό σημείο αναφοράς προκειμένου να υπενθυμίζει στα κράτη τις δεσμεύσεις που έχουν αναλάβει με την υπογραφή της Διεθνούς Σύμβασης για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία στις 30 Μαρτίου 2007. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ (2014), γύρω στο 1 δισεκατομμύριο άνθρωποι σε όλο τον κόσμο παρουσιάζουν κάποιας μορφής αναπηρία.

Η βάρβαρη ιδεολογία μας για την αναπηρία

 

Του Νίκου Τσούλια

 

      Θέτω από την αρχή τη βασική εστία της θεώρησής μου και θα προσπαθήσω στη συνέχεια να την τεκμηριώσω. Ισχυρίζομαι ότι η ιδεολογική και κοσμοθεωρητική, η πολιτική και η κοινωνική ματιά μας για την αναπηρία είναι ανορθολογική, σκοταδιστική, ρατσιστική, αντιδημοκρατική…

Η αναπηρία ως κοινωνική κατηγορία: για μια πολιτική οικονομία της αναπηρίας

Little Girl with a Doll by Paul Cezanne

 

Θανάσης Αλεξίου

 

Τρίτη, 13 Δεκέμβριος, 2016

 

Πως όμως συνδέεται η ατομική περίπτωση (αναπηρίας) με το κοινωνικό επίπεδο για να αρθούν οι δευτερογενείς παράγοντες που «κατασκευάζουν» την κοινωνική κατηγορία της αναπηρίας;

Ο αμφίσημος ρόλος της εκπαίδευσης στην ειδική αγωγή

 

Του Νίκου Τσούλια

 

 

     Στην εκπαίδευση αναπαράγονται οι κυρίαρχες αντιλήψεις, οι οποίες μετουσιωμένες σε εκπαιδευτικές πεποιθήσεις, γίνονται αθώες και πιο πειστικές, αφού το παιδαγωγικό σκηνικό θεμελιώνεται στη σχέση εκπαιδευτικού / μαθητή, που είναι εν πολλοίς απαλλαγμένη από σκιές σκοπιμότητας. Έτσι και οι εκπαιδευτικοί βολεύονται σε σημαντικό βαθμό από τις κρατούσες θεωρήσεις, οχυρώνονται πίσω από το συντηρητικό / παραδοσιακό τρόπο λειτουργίας τους, δύσκολα αλλάζουν τον τρόπο εργασίας τους μέσω έρευνας και ακόμα πιο δύσκολα αμφισβητούν τα υπάρχοντα στερεότυπα. Οι γονείς των ατόμων με αναπηρία (α.μ.α.) με το βάρος της ενοχής και του στίγματος στο εαυτό τους, φοβούνται μια νέα δοκιμασία του παιδιού τους στο σχολικό περιβάλλον και προτιμούν την «ασφάλεια» του σπιτιού ή του ιδρύματος.

Το κυρίαρχο πολιτικό μοντέλο αντιτίθεται στην ένταξη των ατόμων με αναπηρία

 

Του Νίκου Τσούλια

 

 

      Τα σύγχρονα εκπαιδευτικά συστήματα των αναπτυγμένων χωρών είναι αποτέλεσμα του βιομηχανικού πολιτισμού και χαρακτηρίζονται, εκτός των άλλων, από μια βαθιά αντινομία. Αφενός μεν επιδιώκουν την επέκταση των μορφωτικών αγαθών και τη μαζικοποίηση της θεσμικής εκπαίδευσης για τις ανάγκες της οικονομικής κυρίως ανάπτυξης και αφετέρου λειτουργούν ως αναπαραγωγοί του υπάρχοντος καταμερισμού εργασίας, της ταξικής διαίρεσης και των επιλεκτικών μηχανισμών και η αναπαραγωγή γίνεται με αδιόρατο και απλό τρόπο και ως εκ τούτου με ισχυρό τρόπο, αφού «για να ευνοηθούν οι πιο ευνοημένοι και να αδικηθούν οι πιο αδικημένοι, πρέπει και αρκεί το σχολείο να αγνοήσει τις πολιτιστικές ανισότητες που υπάρχουν ανάμεσα στα παιδιά»[1].