Η όμορφη εικόνα του γυρισμού από το χωράφι κάποτε…

Του Νίκου Τσούλια

      Ο γυρισμός από το χωράφι ήταν η εμβληματική εικόνα της χώρας μας για πολλές δεκαετίες, όταν η αγροτική ζωή ήταν η κρατούσα κοινωνική πραγματικότητα στην ιστορική πορεία της χώρας μας. Συνέρρεαν κατά κύματα και από διάφορες κατευθύνσεις ομάδες ανθρώπων προς τα χωριά και τα σπίτια τους, για να πάρουν ανάσες και δύναμη στης νύχτας το καταλάγιασμα, για να αναζωογονηθούν για την επόμενη ημέρα, για κάθε ημέρα – εκτός των πολύ βαριών γιορτών.

Γκρίζες όψεις της αγροτικής ζωής κάποτε…

Του Νίκου Τσούλια

     Αναφερθήκαμε στις ομορφιές της αγροτικής ζωής παλιότερων δεκαετιών και πιο συγκεκριμένα περίπου στη δεκαετία 1964 – 1974. Και πρέπει να αναφερθεί ότι στην προ της δικτατορίας περίοδο έχουμε μια σημαντική πολιτιστική άνθηση της χώρας μας στην τέχνη και στα γράμματα, που αλληλοσυνδέθηκε με την πολιτική άνοιξη της ανέλιξης της Ένωσης Κέντρου και με την κινητικότητα της αριστεράς (ΕΔΑ). Είναι η εποχή που δυναμώνει και επεκτείνεται αργά η μεσαία τάξη…

Η αγροτική ζωή κάποτε…

Του Νίκου Τσούλια

Είναι συνέχεια του άρθρου: Παλιές αγροτικές σκηνές

      Ο θέρος ήταν παλιότερα, πριν από την εμφάνιση των θεριζοαλωνιστικών μηχανών, από τις πιο σκληρές δουλειές. Γυναίκες και άντρες – τα παιδιά δεν συμμετείχαν σ’ αυτή τη δουλειά γιατί εκτός της δυσκολίας της είχαν και τις εξετάσεις του Ιουνίου στο Δημοτικό σχολείο -, με μεγάλα καπέλα και μαντήλια που σκέπαζαν μέχρι και το πάνω μέρος του προσώπου μέσα στην κάψα του Ιουνίου δούλευαν με τα δρεπάνια, για να φτιάξουν στη συνέχεια με τα δεμάτια – που τα έδεναν περίτεχνα κυρίως οι άντρες – τις θυμωνιές και μετά αναλάμβαναν οι αλωνιστικές μηχανές.

Γεωργικά εργαλεία, σύμβολα μιας εποχής

 

 

Του Νίκου Τσούλια

 

 

      Στους παλιούς καιρούς, που η χώρα προσπαθούσε να βγει από τη φτώχεια, η ελληνική οικογένεια της κρατούσας τότε αγροτικής κοινωνίας είχε ως βασική αξία της την εργασία στα χωράφια όλων των μελών της, μεγάλων και μικρών, και αποσκοπούσε στην όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αυτάρκεια του νοικοκυριού. Η ελληνική οικογένεια έπρεπε να αγοράσει ό,τι δεν μπορούσε να παράξει η ίδια και απ’ αυτά τα πολύ – πολύ αναγκαία.

Παλιές αγροτικές σκηνές

 

 

Του Νίκου Τσούλια

 

      Η αγροτική ζωή των παλιότερων δεκαετιών ήταν κρατούσα εικόνα για τη χώρα μας, αφού το μεγάλο μέρος του πληθυσμού μας δεν είχε ακόμα προχωρήσει στη μαζική εσωτερική μετανάστευση και στην αστικοποίηση. Ήταν ζωή μεγάλων δυσκολιών και σκληρού αγώνα. Δεν υπήρχε κανένα «δίχτυ προστασίας» των αγροτικών προϊόντων ούτε επιδοτήσεις και μέριμνα για κάποιου είδους εγγύηση για τη δουλειά των αγροτών.

Ο Ιούνιος κάποτε, Ιούνιος ο θεριστής…

 

Του Νίκου Τσούλια

 

     Και το «κάποτε» σε μια εποχή μπορεί να αναφέρεται, τότε που η Ελλάδα ήταν κυρίως αγροτική χώρα, που τα χωριά ήταν γεμάτα κόσμο και τα χωράφια γνώριζαν μέρες δόξας. Μιλάμε για τη δεκαετία του 1960 και οριακά για τη δεκαετία του 1970.

Το χωριό κάποτε…

 

Του Νίκου Τσούλια

 

      Θεωρώ ότι όσοι δεν έχουν γεννηθεί σε χωριό, σε χωριό των παλιών καιρών της όμορφης άνθησής του, έχουν χάσει ένα ξεχωριστό βίωμα ζωής που δεν μπορεί να αντικατασταθεί από κάποιο ισοδύναμό του. Και θα εξηγήσω το γιατί.

Η χαμένη αξία της Κυριακής

Giorgione, The Adoration of the Shepherds,1505-10

Του Νίκου Τσούλια

      Η αμφισβήτησή της προέκυψε από πολλούς παράγοντες, πολιτισμικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς. Η εφαρμογή της πενθήμερης εργασίας ήταν ένα καθοριστικό βήμα στην «αποκαθήλωσή της». Τα σχολεία και τα πανεπιστήμια και συνακόλουθα ο κόσμος των παιδιών και των νέων καθώς και οι δημόσιες υπηρεσίες πρόσθεσαν στην ατζέντα της εβδομαδιαίας αργίας τους εκτός της παραδοσιακής Κυριακής και το Σάββατο. Και τα πράγματα πήραν έναν καινούργιο δρόμο πλέον.

Η ομορφιά της αγροτικής ζωής κάποτε…

Του Νίκου Τσούλια

 

 

      Κάθε περίοδος και εκδήλωση της ζωής, κάθε φάση της ηλικίας του ανθρώπου έχει άπειρες ομορφιές, εικόνες που γοητεύουν και είναι πάντα στην πρώτη γραμμή της αέναης τάσης μας για νοσταλγία, βιώματα που είναι πάντα στην επιφάνεια της ψυχής μας. Αλλά απαιτείται και μια αισθητική αντίληψη της ζωής και μια ομορφιά στον εσωτερικό κόσμο κάθε ανθρώπου για να μπορούν να γίνονται αντιληπτές, να προσλαμβάνονται δημιουργικά και να συνταξιδεύουμε με τις εικόνες ομορφιάς.

Το λιομάζωμα είναι πανηγύρι

Van Gogh, Women Picking Olives, December 1889

 

Του Νίκου Τσούλια

 

      Ναι, θεωρώ ότι το λιομάζωμα είναι πανηγύρι για πολλούς και συγκεκριμένους λόγους, αρκεί να έχουμε μια αρκετά καλή καλλιεργημένη αντίληψη για το όλο φαινόμενο αλλά και μια βιωματική αναφορά. Και εξηγούμαι.

Τι γίνεται με την αγροτική παραγωγή μας;

Saul Berman, Farmers Gathering Hay

 

Του Νίκου Τσούλια

    Να δηλώσω εξ αρχής ότι δεν είμαι ειδικός επί του θέματος, αλλά γράφω επ’ αυτού για δύο λόγους, πρώτον ως πολίτης που προσπαθεί να διαμορφώσει μια κάποια άποψη επί κάθε ζητήματος που τον ενδιαφέρει – πράγμα που το κάνω κατ’ επανάληψη στο «Ανθολόγιο» – και δεύτερον ως ανήσυχος πολίτης που αξιολογεί το αγροτικό πρόβλημα ως σημαντικό πρόβλημα για τη χώρα μας και για το μέλλον του λαού μας.

Ο Δεκαπενταύγουστος των αγροτών

Μονή Παναγίας Κοσμοσώτηρας, Φέρες

Του Νίκου Τσούλια

     Ο Δεκαπενταύγουστος παλιότερα ήταν μια μεγάλη θρησκευτική γιορτή, μια «βαριά γιορτή», έλεγαν οι γυναίκες των χωριών τότε που στα χωριά ήταν το μεγαλύτερο μέρος των Ελλήνων. Ο Δεκαπενταύγουστος ήταν το «Πάσχα του καλοκαιριού», δέσποζε σε όλο το εορτολόγιο για μεγάλο χρονικό διάστημα, από το Πάσχα μέχρι τα Χριστούγεννα, αφού όλες οι άλλες γιορτές ήταν συνηθισμένες, ήταν γιορτές αγίων χωρίς κάποιο θεϊκό άρωμα.