Ο αμφίσημος ρόλος της εκπαίδευσης στην ειδική αγωγή

 

Του Νίκου Τσούλια

 

 

     Στην εκπαίδευση αναπαράγονται οι κυρίαρχες αντιλήψεις, οι οποίες μετουσιωμένες σε εκπαιδευτικές πεποιθήσεις, γίνονται αθώες και πιο πειστικές, αφού το παιδαγωγικό σκηνικό θεμελιώνεται στη σχέση εκπαιδευτικού / μαθητή, που είναι εν πολλοίς απαλλαγμένη από σκιές σκοπιμότητας. Έτσι και οι εκπαιδευτικοί βολεύονται σε σημαντικό βαθμό από τις κρατούσες θεωρήσεις, οχυρώνονται πίσω από το συντηρητικό / παραδοσιακό τρόπο λειτουργίας τους, δύσκολα αλλάζουν τον τρόπο εργασίας τους μέσω έρευνας και ακόμα πιο δύσκολα αμφισβητούν τα υπάρχοντα στερεότυπα. Οι γονείς των ατόμων με αναπηρία (α.μ.α.) με το βάρος της ενοχής και του στίγματος στο εαυτό τους, φοβούνται μια νέα δοκιμασία του παιδιού τους στο σχολικό περιβάλλον και προτιμούν την «ασφάλεια» του σπιτιού ή του ιδρύματος.

Το κυρίαρχο πολιτικό μοντέλο αντιτίθεται στην ένταξη των ατόμων με αναπηρία

 

Του Νίκου Τσούλια

 

 

      Τα σύγχρονα εκπαιδευτικά συστήματα των αναπτυγμένων χωρών είναι αποτέλεσμα του βιομηχανικού πολιτισμού και χαρακτηρίζονται, εκτός των άλλων, από μια βαθιά αντινομία. Αφενός μεν επιδιώκουν την επέκταση των μορφωτικών αγαθών και τη μαζικοποίηση της θεσμικής εκπαίδευσης για τις ανάγκες της οικονομικής κυρίως ανάπτυξης και αφετέρου λειτουργούν ως αναπαραγωγοί του υπάρχοντος καταμερισμού εργασίας, της ταξικής διαίρεσης και των επιλεκτικών μηχανισμών και η αναπαραγωγή γίνεται με αδιόρατο και απλό τρόπο και ως εκ τούτου με ισχυρό τρόπο, αφού «για να ευνοηθούν οι πιο ευνοημένοι και να αδικηθούν οι πιο αδικημένοι, πρέπει και αρκεί το σχολείο να αγνοήσει τις πολιτιστικές ανισότητες που υπάρχουν ανάμεσα στα παιδιά»[1].

Θρησκευτική Αγωγή και κοινωνική ένταξη προσώπων με αναπηρία

Rudolf Mϋller (1802-1885): Άποψη της Aκρόπολης από την Πνύκα, 1863.

Ιστορικό. Σκοπός. Αποτελέσματα.

1. Η κοινωνική ένταξη των Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες (Α.Μ.Ε.Α) ή Ατόμων με Αναπηρία (Α.Μ.Α.) -και, όπως προτείνεται από τον υπογράφοντα, Προσώπων με Αναπηρία (Π.Μ.Α.)-, καθίσταται, προοδευτικά, όλο και γενικότερη κοινωνική αντίληψη. Η αντίληψη αυτή, για να εκδηλωθεί και ως πράξη, προϋποθέτει τη συμβολή και τη συνεργασία όλων των παραγόντων της αγωγής. Σε μια τέτοια προσπάθεια, ο ρόλος της Εκκλησίας είναι προφανής, ιδιαίτερα σήμερα που το κοινωνικό κράτος εμφανίζεται με σαφείς τάσεις προοδευτικού αυτοπεριορισμού. Βέβαια, είναι γνωστό ότι η Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία αναπτύσσει, εκ παραδόσεως, το γενικότερο έργο της διακονίας και της φιλανθρωπίας, το οποίο -κατ’ αρχήν- καλύπτει και τα Π.Μ.Α. Όμως, από τη μία πλευρά, το έργο αυτό δεν είναι επαρκώς γνωστό -ακόμη και μεταξύ των υπηρετούντων την Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία- και, από την άλλη, η αυτοτελής δράση με στόχο την αυτοδύναμη κοινωνική ένταξη των προσώπων αυτών -τουλάχιστον όπως προέκυψε από σχετική έρευνά μας, για την οποία γίνεται λόγος παρακάτω- δεν είναι ειδικά οργανωμένη (συστηματική προετοιμασία όλων των πλευρών και όλων των παραγόντων).

Κοινωνικοί φορείς και πολιτική της ένταξης

Διεθνείς οργανισμοί και συλλογικοί φορείς εκφραστές της πολιτικής της ένταξης

Του Νίκου Τσούλια

Το δικαίωμα στη μόρφωση διατυπώνεται σε αρκετές Οικουμενικές Διακηρύξεις: στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων (10/12/1948), στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (4/11/1950), στο Διεθνές Σύμφωνο του Ο.Η.Ε., στο Πρώτο Πρωτόκολλο της Ευρωπαϊκής Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, στη Διεθνή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού και
στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για την άσκηση
των Δικαιωμάτων του Παιδιού[1].