Σκέψεις και προτάσεις για την Παιδαγωγική κατάρτιση

Του Νίκου Τσούλια

     Βασική θέση της Σοσιαλδημοκρατίας είναι ο διαρκής εκσυγχρονισμός και εκδημοκρατισμός του εκπαιδευτικού μας συστήματος, η προαγωγή ενός Σχολείου του Πολιτισμού και της Διαπαιδαγώγησης.

     Οι πολλαπλές προκλήσεις των καιρών μας αναδεικνύουν τον εκπαιδευτικό σε ακόμα πιο δημιουργικούς ρόλους. Παρ’ όλα αυτά μένει ουσιαστικά αβοήθητος, αφού η επιμόρφωσή του είναι σε διαρκή εκκρεμότητα. Πέραν τούτων, η παιδαγωγική του κατάρτιση είναι στοιχείο ουσιώδες για την ενίσχυση της σύνθετης μορφωτικής και κοινωνικής του αποστολής.

     Η εκπαίδευση των εκπαιδευτικών πρέπει να συνεξεταστεί με τις ευρείες αλλαγές του εκπαιδευτικού συστήματος, με την παιδαγωγική της σχολικής αίθουσας, με τα οικονομικά ενδιαφέροντα για αποτελεσματικότητα, με τις κυρίαρχες ιδέες στην ακαδημαϊκή και ευρύτερη κουλτούρα (Edwards A., Gilroy P., Hartley D., Rethinking Teacher Education) και με την ευρεία έννοια της συνεχιζόμενης επαγγελματικής ανάπτυξης των εκπαιδευτικών (Harvard G., Hodkinson P., Action and Reflection in Teacher Education).

     Η βασική ή αρχική ή ενταξιακή εκπαίδευση, με βάση τη γενική τάση στις χώρες της Ε.Ε., συνήθως περιλαμβάνει τα ακόλουθα υποχρεωτικά αντικείμενα: παιδαγωγική, εκπαιδευτική θεωρία, ψυχολογία, γνώση γνωστικού αντικειμένου, διδακτική του γνωστικού αντικειμένου και διδακτική πρακτική (European Commission / Eurydice, Key topics in education in Europe, The teaching profession in Europe, Report I: Initial training and transition to working life).

     Η εκπαίδευση των εκπαιδευτικών και η είσοδός τους στο επάγγελμα χαρακτηρίζεται από την παραδοσιακή μορφή της ισχυρής αλληλεπίδρασης μεταξύ κεντρικών εκπαιδευτικών αρχών και πανεπιστημίων, με τα σχολεία να έχουν μικρή συμμετοχή σ’ αυτή την αλληλεπίδραση (European Commission / Eurydice, Key topics in education in Europe, The teaching profession in Europe, Report IV: Keeping teaching attractive for the 21^st century).

     Στο Ν. 4957/2022 υιοθετήθηκε ένα υβριδικό μοντέλο – μείγμα του παράλληλου και του διαδοχικού μοντέλου –, αλλά το όλο σχήμα αντιφάσκει.

· Η επιλογή για την προσθήκη πέμπτου έτους διαμορφώνει ένα νέο τοπίο στα πανεπιστήμια. Τα πτυχία των πέντε ετών σπουδών θα αντιστοιχούν στο επίπεδο προσόντων 6, όπως με αυτά των τεσσάρων ετών αλλά και με τα διπλώματα των τριών ετών σπουδών των κολεγίων! Δηλαδή ένας πτυχιούχος του Μαθηματικού τμήματος θα σπουδάζει πέντε έτη, ενώ ένας απόφοιτος των κολεγίων μόνο τρία. Αλλά θα έχουν ίδια επαγγελματικά δικαιώματα! Το ισχυρίστηκε προκλητικά η Υπουργός στη Βουλή…

· Εδώ προστίθεται ένα καινούργιο πρόβλημα. Ενώ στην Ευρώπη ισχύει σε μεγάλο βαθμό το σχήμα «3-5-8» για «τα Πτυχία, τα Μεταπτυχιακά και τα Διδακτορικά» αντίστοιχα, στην Ελλάδα θα αντιστοιχούν τα πέντε έτη σπουδών με τα τρία έτη στις άλλες χώρες – και μάλιστα με θεσμικό τρόπο! Αντί, δηλαδή, να βλέπουμε τις εξελίξεις στην Ε.Ε. πηγαίνουμε σε αντίθετη κατεύθυνση!

· Η δυνατότητα να υλοποιείται το Πιστοποιητικό Παιδαγωγικής Επάρκειας μόνο σε ένα έτος των σπουδών διαμορφώνει ένα άλλο αντι-επιστημονικό δεδομένο. Μπορεί ένας φοιτητής να πραγματοποιεί αυτή τη δυνατότητα, χωρίς να απομειώνει την ποιότητα των σπουδών του στα άλλα επιστημονικά πεδία;

· Προκαλείται νέα ανισότητα – θεσμικού τύπου! Δεν θα έχουν την αντικειμενική δυνατότητα όλοι οι φοιτητές να υλοποιούν παράλληλα αυτό το πρόγραμμα, γιατί δεν θα υπάρχουν προγράμματα σε όλα τα πανεπιστήμια και οι διιδρυματικές συνεργασίες θα απαιτήσουν χρόνο για την οργάνωσή τους.

Με βάση τις πολλαπλές ανάγκες της παιδαγωγικής κατάρτισης αλλά με τις σημερινές δυνατότητες των πανεπιστημίων μπορούμε να δούμε τα εξής σημεία.

• Να υλοποιείται η Παιδαγωγική και Διδακτική επάρκεια στη διάρκεια και των τεσσάρων ετών σπουδών – και όχι μόνο μετά το τρίτο έτος, γιατί αλλιώς οδηγεί σε πέντε έτη σπουδών, λαμβάνοντας υπόψη και τη Διπλωματική των φοιτητών.
• Να διαμορφωθούν πρώτα οι απαραίτητες επιστημονικές και εκπαιδευτικές προϋποθέσεις σε όλη τη χώρα, ώστε να μην προκληθούν αδικίες και ανισότητες.
• Η Διδακτική Επάρκεια να είναι καρπός της συνεργασίας των Παιδαγωγικών Τμημάτων και των οικείων Επιστημονικών Τμημάτων.
• Οι φοιτητές των τεσσάρων εξαμήνων είτε των έξι να μην έχουν υποχρέωση διδάκτρων.
• Η χρηματοδότηση να είναι δημόσια, αφού πρόκειται για βασικές σπουδές και όχι εν μέρει δημόσια, όπως προβλέπεται.

Advertisement