Γιατί έρωτας μόνο για ηλιοβασίλεμα και όχι και για το ροδοχάραμα;

Η πανέμορφη Ηώς, πρόδρομος του Ηλίου, αρματοδρομούσα σκορπώντας άνθη και καταδιώκουσα το σκότος

Και άμα η ροδοδάκτυλη Ηώς στον κόσμο εφάνη… (Ιλιάδα)

Του Νίκου Τσούλια

     Υμνείται, δοξάζεται, προσελκύει, γοητεύει. Ειδικά τα καλοκαίρια γίνεται μόνιμος πόλος έλξης, θέασης, φαντασίωσης, στοχασμού, μαγείας. Δεν υπάρχει άνθρωπος που δεν το θαυμάζει ξανά και ξανά. Το τελευταίο φως της ημέρας γνωρίζει στιγμές λατρείας. Το ηλιοβασίλεμα έχει τους έρωτές του.

     Κουρασμένος ο ήλιος αφήνει τα βλέμματά μας να τον αγναντεύουμε κατάματα. Και όχι μόνο αυτό, μα μας χαρίζει πίνακες ζωγραφικής. Οι ηλιαχτίδες παίζουν με άπειρες αποχρώσεις του πορτοκαλί, του κίτρινου, του κόκκινου αλλά και του σκούρου. Το ηλιοβασίλεμα είναι θαύμα της φύσης, δώρο ζωής στον άνθρωπο.

     Αλλά γιατί δεν αγαπάμε και το ροδοχάραμα; Το πρώτο φως του ήλιου με το σταδιακό διώξιμο του σκοταδιού, η επανεμφάνιση των μορφών και η αποκάλυψη των σχημάτων της ύλης με τον πιο γλυκό βομβαρδισμό που υπάρχει – εκείνον των φωτονίων βγαλμένων μέσα από τον πυρηνικό αντιδραστήρα του «αστεριού της ημέρας» -, η αναζωογόνηση της φύσης με το νέο ξεκίνημα της ζωής δεν είναι θαύματα ομορφιάς;

     Κι όμως, οι πιο γλυκείς χρωματισμοί είναι στο χάραμα της ημέρας. Το ροζ ξεδιπλώνει όλες τις αποχρώσεις του, αιχμαλωτίζει το βλέμμα μας, του υπόσχεται «φως περισσότερο φως». Θριαμβεύει η απόληξή του – δεν οδηγεί στο σκοτάδι και στη μαυρίλα -, απομακρύνει την κατάθλιψη, κουβαλάει αισιοδοξία, δίνει πνοή στη νέα δημιουργία, στην καινούργια ημέρα.

     Βέβαια το ηλιοβασίλεμα φέρνει το τέλος της εργασίας, την ξεκούραση, το σμίξιμο των ζευγαριών, το παιχνίδι του έρωτα, ενώ το χάραμα μας εισάγει στην εν πολλοίς δεσμευτική δουλειά, μας καταναγκάζει στο ωράριο της υποχρέωσης, μας περιορίζει την ελευθερία μας, μας απομακρύνει από τους αγαπημένους μας… Αλλά τι φταίει η αυγή για την τυποποίηση της δικής μας ζωής, για την εκτεταμένη αλλοτρίωσή μας, για το κενό της χαράς μας;

     Και όμως το πιο βασικό ερώτημα – το ερώτημα της ύπαρξής μας έρχεται μόνο του. Αν δεν ερχόταν το πρώτο φως της ημέρας, τι θα συνέβαινε; Ποιος τολμά να απαντήσει;

     Η ομορφιά της ημέρας είναι μία και αδιαίρετη – με το ροδοχάραμά της, με το «κολατσιό της», με το καταμεσήμερό της, με το απόγευμά της, με το ηλιοβασίλεμά της, με τη σκοτεινιά της, με το έναστρο ουράνιο θόλο της. Αν μια όψη αυτής της αξεχώριστης ομορφιάς δεν βιώνουμε και δεν αγαπάμε, τότε ούτε τις άλλες όψεις της μπορούμε και πολύ περισσότερο ούτε την ίδια την ημέρα δεν μπορούμε να αγαπήσουμε. Γιατί τότε η ημέρα είναι μια αναφορά στο τυπικό ημερολόγιό μας, που δεν την ζήσαμε, που απλώς υπήρξαμε αυτή την ημέρα.

     Από μικρός συνηθισμένος να ξυπνώ νωρίς είτε για το σχολείο είτε για τις δουλειές στα χωράφια και στα ζώα – και βαστώντας αυτή την γλυκιά κατάκτηση ακόμα και τώρα που δεν έχω τυπική καθημερινή υποχρέωση – δεν μπορώ να φανταστώ την ημέρα χωρίς το ξεκίνημά της, χωρίς τα πρώτα της σκιρτήματα, χωρίς το τόσο γοητευτικό ξύπνημα της φύσης, το ξεμούδιασμα κάθε μορφής ζωής. Υπάρχει και κάτι άλλο. Αν δεν ξυπνώ πολύ πρωί, σημαίνει ότι είμαι άρρωστος… Και κάτι ακόμα. Θεωρώ ότι η δημιουργικότητα και η επινοητικότητα του ανθρώπου – και πάντως σίγουρα οι δικές μου – γνωρίζουν τις δόξες της με το φως που προαναγγέλλει τη δόξα του Ήλιου.

     Πάντα αναζητώ την ανατολή όπως και τη δύση. Είναι μοναδικές στιγμές ομορφιάς και στοχασμού. Συζητώ με τον εαυτό μου για την ημέρα που έρχεται, για τα σχέδιά μου, για τα όνειρά μου. Είναι βαθιά προσωπικές στιγμές, πολύ τρυφερές, πολύ ανθρώπινες…

Ηώς και Κέφαλος, αττικό πήλινο ανάγλυφο, Αρχ. Μουσεία Βερολίνου