Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία δείχνει τη σημασία της προστασίας των δημοκρατικών αξιών μέσω της εκπαίδευσης

γραμμένο από:

Αρμάν Ντουσέ,  Μιχαήλ Σόσκιλ, Νόα Ζάιχνερ,

Η αμεσότητα του σημερινού ζωντανού κύκλου ειδήσεων καθώς η Ρωσία εισβάλλει στην Ουκρανία δεν έχει γλιτώσει τα παιδιά μας. Στη νεολαία μας, οι ενήλικες που φροντίζουν συχνά μας προστατεύουν από ανησυχητικά θέματα όπως ο πόλεμος, οι πυρηνικές απειλές και η ανθρώπινη σκληρότητα.

Σήμερα τα παιδιά μας δεν έχουν τέτοια μόνωση. Κατακλύζονται από φρικτές εικόνες, γραφικά βίντεο και προπαγάνδα με πολιτικά κίνητρα σε πραγματικό χρόνο. Ενημερώσεις και ειδοποιήσεις βουίζουν τα τηλέφωνά τους όλες τις ώρες της ημέρας και της νύχτας. Προκλητικό περιεχόμενο, αλγοριθμικά στοχευμένο στα διαδικτυακά τους δεδομένα, ξεχύνεται σε κάθε ρωγμή και χαραμάδα της ζωής τους. Όλα αυτά τους πλήττουν εν μέσω μιας δεκαετίας κρίσης ψυχικής υγείας των εφήβων και της έλλειψης κοινοτικής υποστήριξης που ενισχύεται μέσα από δύο χρόνια άγχους και απομόνωσης που σχετίζεται με τον COVID.

Η υπερφόρτωση πληροφοριών και ένας καταιγισμός εμπειριών που προκαλούν τραύματα έχουν αφήσει τα παιδιά μας συγκλονισμένα, αναστατωμένα και αδιαθεσία. Στις τάξεις και στο τραπέζι του δείπνου, μας ρώτησαν για την πιθανότητα πυρηνικού πολέμου, πώς να κατανοήσουμε τις αντικρουόμενες ειδήσεις και γιατί οι παγκόσμιοι ηγέτες επιδιώκουν να διαδώσουν φόβο, διχασμό και μίσος. Αναρωτιούνται γιατί η δύναμη να βλάψουν τόσους πολλούς εδραιώνεται στα χέρια τόσο λίγων. Από τη φύση τους, αισθάνονται την αδικία και αναζητούν απαντήσεις στους γονείς και τους δασκάλους τους.

Αυτά είναι εύλογα ερωτήματα.

Καθένας από εμάς έχει επικεντρωθεί στην παροχή απαντήσεων με τρόπους κατάλληλους για την ηλικία του. Στα μαθήματα ιστορίας του Λυκείου, η μετάβαση από τον Ψυχρό Πόλεμο στην τρέχουσα ρωσική επιθετικότητα ήταν φυσική. Η υποστήριξη των μαθητών στις συνομιλίες με σεβασμό και η εξέταση πολλαπλών απόψεων επέτρεψε σε όλους τους μαθητές, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που έχουν οικογένειες Ουκρανίας και Ρωσίας, να συμμετάσχουν.

Οι μαθητές του δημοτικού, λιγότερο εξοικειωμένοι με τις λεπτομέρειες του τι συμβαίνει, υπενθύμισαν ότι είχαν ενήλικες που φροντίζουν στη ζωή τους που ήταν διαθέσιμοι για υποστήριξη. Εξέτασαν τα βασικά μαθήματα ασφάλειας στον κυβερνοχώρο που πήραν στο παρελθόν: περνούν χρόνο μακριά από συσκευές κάθε μέρα. βεβαιωθείτε ότι οι πηγές πληροφοριών σας είναι αξιόπιστες. να είστε προσεκτικοί και ευγενικοί όταν αλληλεπιδράτε στο διαδίκτυο. Για τους καθηγητές προϋπηρεσίας των πανεπιστημίων μας, διαμορφώσαμε ψηφιακά εργαλεία για να προσφέρουμε ποικίλες, παγκόσμιες προοπτικές στους μαθητές τους στο μέλλον.

Ως δάσκαλοι, η αποφασιστικότητά μας να αγωνιστούμε για τις δημοκρατικές αξίες πρέπει να αντικατοπτρίζει την ακλόνητη αποφασιστικότητα που έχει δείξει ο ουκρανικός λαός παλεύοντας για την κυριαρχία του. Οι ζωές όλων σε αυτόν τον πλανήτη είναι συνδεδεμένες και τα γεγονότα σε μια χώρα έχουν παγκόσμιες προεκτάσεις. Η ελευθερία και η δημοκρατία είναι φευγαλέα, αντικαθίστανται από καταπίεση αν θεωρούνται δεδομένες. Η «ελευθερία» και η «δημοκρατία» αποτελούν όλο και περισσότερο πιόνια στον πολωτικό πολιτικό λόγο. Τώρα, βλέπουμε αυτούς τους όρους μέσα από ένα νέο πρίσμα, καθώς γενναίοι Ουκρανοί κάνουν αδύνατες θυσίες για να προστατεύσουν τη χώρα, τους φίλους, τις οικογένειες και τα παιδιά τους.

Πρέπει να κάνουμε πρότυπο για τα παιδιά μας την αλλαγή που θέλουμε να δούμε. Η προσθήκη μιας ουκρανικής σημαίας στα προφίλ των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να μας κάνει να νιώθουμε καλύτερα, αλλά η επόμενη γενιά μας αξίζει περισσότερα. Καθώς έχουν μεγαλώσει, τους έχουμε πει ότι πρέπει να συμπεριφέρονται στους άλλους όπως θέλουν να τους φέρονται. Τους μάθαμε να λένε την αλήθεια. Τους ενθαρρύναμε να υπερασπιστούν αυτούς που δεν μπορούν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους. Εξηγήσαμε ότι το να ζούμε σε μια κοινότητα σημαίνει ότι έχουμε δικαιώματα και υποχρεώσεις απέναντι στους άλλους. Τα Ρωσικά παιδιά δημοτικού, που συνελήφθησαν πρόσφατα για τοποθέτηση λουλουδιών και πινακίδων «Όχι πόλεμος» στην πρεσβεία της Ουκρανίας στη Μόσχα, ενσωματώνουν με θάρρος αυτές τις αρχές. Οι συζητήσεις για αυτές τις αξίες μπορεί να είναι άβολες επειδή ο κόσμος σπάνια προσφέρει δυαδικές επιλογές και η ενηλικίωση περιλαμβάνει ηθική ασάφεια.

Η αντιμετώπιση των ανησυχιών και του άγχους των παιδιών μας πρέπει να ξεκινά με τη διαβεβαίωση ότι είναι ασφαλή. Πρέπει να τους επιτρέπεται να εκφράζουν τα συναισθήματά τους και να μοιράζονται τις ανησυχίες τους με ενήλικες που ακούν χωρίς κρίση. Όταν τα παιδιά μας δεν είναι κοινωνικά και συναισθηματικά καλά, δεν μπορούν να μάθουν, να έχουν γνήσιες πολιτικές αλληλεπιδράσεις με τους άλλους και να κατανοήσουν τον εαυτό τους – όλα τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά της υγιούς ιδιότητας του πολίτη. Δεν χρειάζεται να δίνουμε λύσεις σε κάθε πρόβλημα που βλέπουν τα παιδιά μας στον κόσμο, αλλά πρέπει να τα βοηθήσουμε να επεξεργαστούν την κακοφωνία των πληροφοριών και των συναισθημάτων στη ζωή τους. Εξίσου σημαντικό, μπορούμε να συνεργαστούμε μαζί τους για να χτίσουμε συναισθηματική νοημοσύνη.

Ο ψηφιακός γραμματισμός πρέπει επίσης να αποτελεί προτεραιότητα. Ένας πληθυσμός που δεν μπορεί να αξιολογήσει τις πηγές, να εντοπίσει μεροληψία και να απαιτήσει διαφάνεια στα μέσα ενημέρωσης είναι επιρρεπής σε χειραγώγηση και έλεγχο. Ενώ το καθεστώς Πούτιν έχει βασιστεί σε μεγάλο βαθμό στην παραπληροφόρηση, τις ψεύτικες φωτογραφίες, τα αλλαγμένα βίντεο και τα κραυγαλέα ψέματα για να δικαιολογήσει την επιθετικότητα, αυτές οι τακτικές δεν είναι μοναδικές στη Ρωσία. Τα έχουμε δει να χρησιμοποιούνται ως όργανα διχασμού στις δικές μας χώρες. Η κατανόηση της ροής πληροφοριών είναι ζωτικής σημασίας για όσους επιθυμούν να παραμείνουν ελεύθεροι. Μέσω της εξόρυξης δεδομένων και των αλγορίθμων μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι διεφθαρμένοι και ισχυροί στοχεύουν να μας ριζοσπαστικοποιήσουν και να μας δεσμεύσουν στην άγνοια. Όσοι δεν μπορούν να σκεφτούν μόνοι τους δεν μπορούν να υπερασπιστούν τον εαυτό τους.

Αυτά τα ζητήματα αντικατοπτρίζουν την πολυπλοκότητα του διασυνδεδεμένου κόσμου μας και δεν γίνονται πιο απλά. Η διδασκαλία των μαθητών μας να σκέφτονται κριτικά και να βλέπουν πολλαπλές προοπτικές είναι κρίσιμη για το μέλλον τους. Οι ανθρωπιστικές επιστήμες και η έκθεση στην ακριβή ιστορία είναι ο τρόπος με τον οποίο διδάσκουμε αυτές τις ικανότητες. Ενώ καταδικάζουμε την πολεμοχαρή της Ρωσίας, πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε ότι οι χώρες μας υπήρξαν απελευθερωτές και καταπιεστές σε διαφορετικές περιόδους της ιστορίας.

Καθώς γιορτάζουμε τους γείτονες της Ουκρανίας για την υποδοχή των προσφύγων, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι όσοι είναι μη ευρωπαϊκής καταγωγής δεν έχουν πάντα τις ίδιες εμπειρίες στα διεθνή σύνορα. Κατά τη διάρκεια της εστίασής μας σε αυτά τα ευρωπαϊκά γεγονότα, πρέπει να αναρωτηθούμε ποια επιθετικότητα και κατοχή σε άλλα μέρη του πλανήτη δεν έχουμε παρατηρήσει και γιατί. Η υιοθέτηση αυτής της πολυπλοκότητας και η μοντελοποίηση του πολιτικού λόγου σε αυτά τα θέματα δεν δείχνει αδυναμία. Αντίθετα, δείχνει ότι μπορούμε να μάθουμε από τις συλλογικές μας εμπειρίες για να δημιουργήσουμε την αίσθηση ότι ανήκουν σε όλους.

Πώς θα βλέπουν τα παιδιά μας αυτή την περίοδο της ιστορίας σε είκοσι χρόνια; Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα βρίσκεται σε εμάς. Οι δάσκαλοι σε όλο τον κόσμο έχουν δείξει την αποφασιστικότητά τους να υποστηρίξουν τις δημοκρατικές αξίες και να συμμετέχουν συλλογικά σε οργανώσεις επαγγελματιών εκπαιδευτικών για να μετατρέψουν αυτή την αποφασιστικότητα σε δράση. Ουκρανοί δάσκαλοι έχουν δημιουργήσει αίθουσες διδασκαλίας σε αυτοσχέδια καταφύγια βομβιστικών σταθμών του μετρό, αποφασισμένοι να συνεχίσουν να υποστηρίζουν τους μαθητές τους. Δάσκαλοι σε χώρες της Βαλτικής, πρώην μέλη της ΕΣΣΔ, συγκεντρώθηκαν τον Φεβρουάριο για να καταπολεμήσουν τη ρωσική παραπληροφόρηση σχετικά με τον πόλεμο. Πολωνοί δάσκαλοι ετοιμάζουν τις τάξεις τους για να υποδεχθούν για άλλη μια φορά πρόσφυγες μαθητές. Οι συνάδελφοί μας στην Αφρική, την Αυστραλία και την Ασία χρησιμοποιούν κύκλους συζήτησης και άλλες μεθόδους διδασκαλίας που βασίζονται σε συνομιλίες, επιτρέποντας στους μαθητές να συζητούν με σεβασμό τις προκαταλήψεις των μέσων ενημέρωσης και τα τρέχοντα γεγονότα.

Ο ουκρανικός λαός στέκεται ως η τελευταία γραμμή άμυνας μεταξύ Πούτιν και Δύσης. Οι παγκόσμιοι ηγέτες, οι διπλωμάτες, οι επιχειρήσεις και οι απλοί πολίτες πρέπει να συνεχίσουν να κινητοποιούνται, προστατεύοντας την ελευθερία όλων εκείνων που αναζητούν την ελευθερία. Η αλληλεγγύη ως εκπαιδευτικοί, η δέσμευση για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης, η διδασκαλία ακριβούς ιστορίας και η προστασία της κοινωνικής-συναισθηματικής υγείας των μαθητών είναι επίσης απαραίτητη. Η εκπαίδευση είναι ο τρόπος με τον οποίο βοηθάμε τα παιδιά και τους μαθητές μας να δουν λύσεις μέσα τους. Είναι ο τρόπος με τον οποίο μεταβιβάζουμε τις εγγενώς δημοκρατικές αξίες της συμμετοχής, της ισότητας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην επόμενη γενιά μας.

Αυτή η στιγμή είναι ένα σημείο καμπής. Ο ειρηνικός, δημοκρατικός κόσμος που θέλουμε για τα παιδιά μας εξαρτάται από τις ενέργειές μας αυτή τη στιγμή.

….

Οι απόψεις που εκφράζονται σε αυτό το ιστολόγιο είναι του συγγραφέα και δεν αντικατοπτρίζουν απαραίτητα καμία επίσημη πολιτική ή θέση της Education International.