Βιβλιοπρόταση για το το Καλοκαίρι 2021 (γ μέρος)

Του Νίκου Τσούλια

     Τελευταίο μέρος των βιβλιοπροτάσεών μου για το φετινό καλοκαίρι. (Θα συνεχίσω και στις άλλες εποχές). Η επιλογή των βιβλίων είναι πάντα μια προσωπική υπόθεση. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν παίρνουμε γνώμες από γνωστούς και φίλους και δεν δίνουμε τις δικές μας.

     Άλλωστε, τα βιβλία έχουν μια κρυφή επιθυμία: να συζητάνε οι άνθρωποι γι’ αυτά. Ναι μεν το διάβασμα είναι ζήτημα του καθενός και όλοι κλεινόμαστε στον εσωτερικό μας κόσμο, για να απολαύσουμε καλύτερα το βιβλίο – να του δοθούμε ολοκληρωτικά. Γιατί το διάβασμα είναι ανάγκη ψυχής, πνεύματος ανάσα, ζωής ομορφιά…

     Όμως όταν τα βιβλία γίνονται θέματα συζήτησης και ανταλλαγής ιδεών και στοχασμών, τότε οι σπόροι του διαβάσματος έχουν βρει πιο εύφορο έδαφος.

ΤΑ ΘΕΑΤΡΙΚΑ

ΚΑΛΙΓΟΥΛΑΣ, Η ΠΑΡΕΞΗΓΗΣΗ, ΟΙ ΔΙΚΑΙΟΙ, ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΠΟΛΙΟΡΚΙΑΣ

CAMUS ALBERT (NOBEL 1957)

Τι είναι ο Καλιγούλας; Άγγελος που αναζητά το απόλυτο ή αιμοδιψές τέρας; Πριν από τον πόλεμο, ο Αλμπέρ Καμύ τον αντιλαμβανόταν ως έναν ήρωα του παραλόγου. Κατόπιν, η δική του εκδοχή για τον Ρωμαίο αυτοκράτορα θεωρήθηκε, μεταξύ άλλων, και μια αλληγορία για τον ναζισμό. Έκτοτε, εδώ και δεκαετίες, ο συγκεκριμένος χαρακτήρας κατατάσσεται στους πλέον πολύσημους και νευραλγικούς του σύγχρονου θεάτρου.

Στην «Παρεξήγηση«, η Μάρθα και η μητέρα της δολοφονούν τους πελάτες του πανδοχείου τους για να αρπάξουν τα χρήματά τους. Μια «σύγχρονη τραγωδία», όπου η δυστυχία δεν προέρχεται από μια τύφλωση, όπως στους αρχαίους Έλληνες δημιουργούς, αλλά από μια απεγνωσμένη επιθυμία για ευτυχία.

Τον Φεβρουάριο του 1905, στη Μόσχα, μια ομάδα τρομοκρατών, οι οποίοι ανήκουν στο Σοσιαλεπαναστατικό Κόμμα, οργανώνει μια βομβιστική επίθεση εναντίον του Μεγάλου Δούκα Σεργκέι, θείου του Τσάρου. Οι ιδιάζουσες καταστάσεις που προηγήθηκαν και επακολούθησαν αποτελούν τον πυρήνα των Δικαίων.

Στην «Κατάσταση πολιορκίας«, μια απρόβλεπτη συμφορά αναστατώνει τους κατοίκους μια παραθαλάσσιας πόλης. Πώς αντιδρούν οι άνθρωποι όταν είναι φοβισμένοι; Σε αυτόν τον τόμο συγκεντρώνονται τα τέσσερα κορυφαία δείγματα της πρωτότυπης δραματουργικής τέχνης του νομπελίστα συγγραφέα. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

ΟΙ ΦΩΝΕΣ ΤΟΥ ΠΟΤΑΜΟΥ ΠΑΜΑΝΟ

CABRE JAUME

Το τρομερό καλοκαίρι του 1936, η Ελιζέντα Βιλαμπρού είδε τους αναρχικούς να σκοτώνουν βάναυσα τον πατέρα και τον αδερφό της. Και το ’44, όταν τα στρατεύματα του Φράνκο κατέλαβαν την περιοχή, κάποιοι δολοφόνησαν μέσα στην εκκλησία του χωριού τον Ουριόλ Φουντέλιας, τον άντρα που αγαπούσε κρυφά. Από τότε η Ελιζέντα, με την ψυχή γεμάτη σκιές, έβαλε σκοπό να εκδικηθεί Θεό και ανθρώπους και να αποδείξει σε όλους πως ο Ουριόλ άξιζε να τον τιμούν σαν πραγματικό άγιο. Εξήντα χρόνια αργότερα η Τίνα, μια φιλήσυχη δασκάλα, βρίσκει κρυμμένο πίσω από τον πίνακα μιας τάξης στο παλιό σχολικό κτίριο της Τουρένα ένα κουτί με γράμματα του Ουριόλ.

Με αυτή την ανακάλυψη αρχίζει να ξεδιπλώνεται ένα επικίνδυνο κουβάρι παρεξηγήσεων, ηρωισμού και δειλίας, που η άκρη του βρίσκεται χαμένη στην Καταλονία την εποχή του ισπανικού εμφύλιου. Ζωντανεύουν παλιές επώδυνες ιστορίες που περιστρέφονται γύρω από έναν έρωτα σχεδόν τερατώδη, και πρόσωπα-κλειδιά ολοκληρώνονται τραγικά το ένα μέσα από το άλλο. Η περιπέτεια της αυτονομίας της Καταλονίας μέσα από τις συνέπειες των πράξεων ανθρώπων που δεν επέτρεψαν ποτέ στον εαυτό τους να συγχωρέσουν.
(ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ)

Ημερολόγια ταξιδιού

Συγγραφέας Καμύ Αλμπέρ

Εκδόσεις Πατάκη

Δευτέρα. Κοιμήθηκα πολύ αργά την προηγούμενη. Σηκώθηκα πολύ νωρίς. Ανεβαίνουμε το λιμάνι της Νέας Υόρκης. Καταπληκτικό Θέαμα παρά την καταχνιά ή και εξαιτίας της. Εδώ βρίσκονται η τάξη, η εξουσία, η οικονομική ισχύς. Η καρδιά τρέμει μπροστά σε τόση θαυμαστή απανθρωπιά.

Αποβιβάζομαι τελικά στις 11 το πρωί μετά από πολλαπλές διατυπώσεις που έχουν να κάνουν μόνο μ’ εμένα, μια και είμαι ο μοναδικός ανάμεσα σε όλους τους επιβάτες που τον αντιμετωπίζουν σαν ύποπτο. Ο αξιωματικός της Υπηρεσίας Μετανάστευσης ζητά τελικά συγγνώμη που με καθυστέρησε τόσο πολύ. Ήμουν υποχρεωμένος, αλλά δεν μπορώ να σας εξηγήσω τον λόγο.

Αργά τη νύχτα, πάνω στο κοιμισμένο πλοίο, κοιτάζω το σκοτάδι. Η περίεργη σελήνη του νότιου ημισφαιρίου, πεπλατυσμένη στην κορυφή της, φωτίζει τα νερά προς τη μεριά του Νότου. Φανταζόμαστε αυτά τα χιλιάδες χιλιόμετρα, αυτές τις μοναξιές όπου τα βαθιά και λαμπερά νερά έχουν την όψη μιας ελαιώδους γης. Αυτό τουλάχιστον θα ήταν η γαλήνη.

Ο Αλμπέρ Καμύ ταξίδεψε στις ΗΠΑ από τον Μάρτιο μέχρι τον Μάιο του 1946 και ύστερα στη Νότια Αμερική από τον Ιούνιο μέχρι τον Αύγουστο του 1949. Το ύφος στα δυο ημερολόγια διαφέρει αισθητά. Στη Βόρεια Αμερική πηγαίνει ως δημοσιογράφος που ανακαλύπτει, με βλέμμα άλλοτε γεμάτο θαυμασμό και άλλοτε επικριτικό, την υπερβολή του Νέου Κόσμου. Ωστόσο, δεν ξεχνά τις τότε προτεραιότητές του και, κυρίως, την Πανούκλα. Στη Νότια Αμερική ταξιδεύει σαν επίσημος καλεσμένος, σαν μια διασημότητα, ενώ προοδευτικά υποψιάζεται έναν νέο παροξυσμό φυματίωσης. Η διαδρομή του είναι παράλληλη με τη διαδρομή της αρρώστιας του, που την ανακαλύπτει εκ νέου… (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)