Χώροι Ελπίδας

Στο Βόλγα. Τοπίο με την εκκλησία του Καζάν, Μπόρις Κουστόβιεφ

Tου ΧΡΗΣΤΟΥ ΔΟΥΚΑ                                  

Να λοιπόν που ξαναγυρίζουμε  στις συνήθειες, στην κατάσταση κανονικότητας όπως λένε, τώρα όλα στη θέση  τους, το ίδιο πράγμα από την αρχή,   ίδιο δρομολόγιο. Τίποτα άλλο, η ζωή, τίποτα άλλο.

Ας αφήσουμε στην άκρη τους ενδοιασμούς.  Προς τί η υποταγή στις αμετακίνητες συνήθειες, πόσο μας κοστίζει να βγούμε στην άλλη άκρη της συνήθειας,  στο απρόβλεπτο του δρόμου, όχι το καλούπι που έχουμε αποδεχτεί,  αλλά αυτή η πράξη που όλα θα μπορούσε να τα μεταβάλει. Αυτός ο δρόμος, σαν μάτια που ανοίγουν σε άλλη εικόνα του κόσμου..

Βαδίζουμε στους δρόμους, μέσα σε τοπωνύμια από διαφορετικές περιοχές, περιόδους, γεγονότα. Φύλακες άγγελοι μνήμης. Παλιές και νεόδμητες κατοικίες με τις τελευταίες επιταγές ασφάλειας, εξοικονόμησης ενέργειας, δρόμοι-βιτρίνες, σπίτια υπνωτήρια, τρελά σπίτια, λεμονένια σπίτια, νεκροί δρόμοι, αδιαφανείς προσόψεις, λένε πόλεις μέσα στις πόλεις, πολύ-πόλεις,  smart-cities και ποιος ξέρει τι άλλο τώρα με  τα αυτοματοποιημένα  συστήματα  ρομποτικής, τεχνητής νοημοσύνης, 4η Βιομηχανική Επανάσταση και όλα αυτά. Σίγουρα βελτίωση  συνθηκών, αλλά πόση βελτίωση στην κρισιμότερη υπευθυνότητα: Τη βελτίωση της ίδιας της ανθρώπινης ζωής σε θέματα  σχέσεων, συμπεριφορών, άγχους, συζυγικής συμβίωσης, ερωτικών και φιλικών συναναστροφών…

Μοιραία  στρεφόμαστε σε κάποιες διαχρονικές αξίες, σε μικρά, παλαιά πράγματα, άφθαρτα μέσα στη φθορά.  Ένα ερημικό σπίτι.   Μεγάλη σιδερένια αυλόπορτα,   ένα χαγιάτι, Παλιό Χωριό.  Μια κάτασπρη εκκλησία, ένας μύλος, ένας περιστεριώνας, ψηλά στο Ρωγό.  Σιωπηλοί μάρτυρες  στο ίδιο πάντα μαρτύριο.

Επιφυλακτική στάση, μετά ένα φιλικό  νεύμα μέσα  στη θλίψη, σαν να σε παρακινούν, κάτι θέλουν να σου αποκαλύψουν, κάτι διαχρονικό από τότε  που δεν υπήρχε αταξία ή δεν τη συναισθάνονταν και  ο κόσμος συνέχιζε να είναι  πεπρωμένο και στέρεο.   Σαν να θέλουν να διηγηθούν τη μακρά  ιστορία της ζωής, τον κόσμο των βουνών, των κάμπων, των θαλασσών, των νεανικών γέλιων..

Τότε φανταστήκαμε κρυμμένο, το ένα και μοναδικό βιβλίο που περικλείει όλη τη  σοφία της ζωής, αυτό που ψάχνουμε να βρούμε για χρόνια.  Ή   κάποιους ξεχασμένους στίχους αυτής της  «καταραμένης»  ποίησης, πέραν των συμβατικών πλαισίων, σε άγνωστες πηγές ζωής.  Ένας Μπωντλαίρ, ένας Ρεμπώ, ένας Καρυωτάκης, Καρούζος και τόσοι άλλοι ακόμα..

Δεν είναι παράδοξο, ύστερα από  αυτά, να καταφύγουμε στον «Δρόμο των Ποιητών», στο υπαίθριο κατάλυμα  κάτω από  τις λεύκες, όπου ο δρόμος φτάνει απαυδισμένος ως την παραλία, στο σημείο συνάντησης λεωφόρων, οχημάτων, πεζών, χώρων κατανάλωσης, γραφείων..

Μα τί κάνουν τα βήματα αυτά στα πεζοδρόμια, όλοι οι τροχοί στους δρόμους, πού πάνε όλοι αυτοί;  πως περνούν την ημέρα, τα χρόνια, τη ζωή τους;  Τί σκέφτονται, τί θέλουν;  τί θέλουμε όλοι εμείς;

Και η ποίηση, «Προς τί ποιητής  σε άγονους καιρούς;»

Ρωτήσαμε αν ξέρανε τίποτα για τους  οδοδείκτες. Τότε ξαφνικά αναδύθηκαν από τις ποιητικές επιγραφές εδάφους, από τη ζώνη του ανείπωτου.. πολυδαίδαλες διαδρομές, ανεξερεύνητοι δρόμοι.. Ναι, είσαι ζωή, αυτό λένε.

«Ιδανικές φωνές και αγαπημένες..».:

-«Τί ήταν για μένα αυτός ο δρόμος πάντα/σα δρόμος της ψυχής..» (Σικελιανός)

-«Κι όλα τούτα είναι παλιές ιστορίες που δεν ενδιαφέρουν πια κανένα/δέσαμε την καρδιά μας και μεγαλώσαμε» (Σεφέρης)

-“Μ’ ακούς ;  Όλοι οι δρόμοι της γης βγαίναν στην καρδιά μας. Μην ξεχαστείς κοιτάζοντας το φως» (Βρεττάκος)

-«Το άγαλμα διηγόταν στα πουλιά το αληθινό ταξίδι» (Λειβαδίτης )

– «Πόσο εύκολα γυρίζεις την κλειδαριά των αισθημάτων μ΄ ένα οποιοδήποτε κλειδί της λησμονιάς..» (Δημουλά)

-«Πότε θα ξαναμιλήσεις; Είναι παιδιά πολλών ανθρώπων τα λόγια μας» (Σεφέρης)

-«Μίλα. Έχουμε τόση θάλασσα μπροστά μας. Εκεί που τελειώνουμε εμείς, αρχίζει η θάλασσα» (Δημουλά)

……………..

Παραλία,  μαρίνες. Η ώρα που τα καίκια γυρίζουν μετά τον κάματο της καθημερινής επιβίωσης. Πιο πέρα πολυτελή γιώτ, πλεούμενα παντός είδους λικνίζονται νωχελικά, σχεδιάζοντας τις θερινές συνευρέσεις εν πλω. «Endless Summer”, “Maybe Not”,  “Heart Breaker”…

Πολλοί έχουν ασχοληθεί και ασχολούνται με το φαινόμενο αυτό, κάποιοι να καταδικάζονται στον καθημερινό μόχθο σε  θάλασσες και αγρούς και άλλοι την ίδια στιγμή να ευωχούνται σε private-events, parties on board.

Ασφαλώς έχετε την άποψή σας, εμείς πάντως νομίζουμε  ότι τα θέματα αυτά μπορούν να διευθετηθούν μόνο σε μια μελλοντική Παγκόσμια Επανάσταση σε πλανητικό επίπεδο βέβαια, αν μπορούσε ποτέ να γίνει, που θα έθετε επι τάπητος προβλήματα ισότητας, ανακατανομής πλούτου. Εντάξει, σύμφωνοι, όχι με τον παλιό τρόπο, αλλά στις νέες συνθήκες, εννοείται, κάτι σαν επανάσταση συνειδήσεων, ανατροπή θεσμών, που θα έθετε επιτέλους το ανθρώπινο-κοινωνικό θέμα εξαρχής, σε εντελώς καινούργιες βάσεις…

Αλλά πώς να βρει κανείς στέρεες  βάσεις, όταν όλα είναι ρευστά, αλλάζουν από τη μια στιγμή στην άλλη σαν  άνεμος, σαν κύμα ήχου τη νύχτα, σε καιρούς διαταραγμένων σχέσεων ανθρώπου-φύσης-κοινωνίας, όταν  υπάρχουν σύνορα στο πεδίο της γνώσης, των φυσικών νόμων που εξάπτουν τη φαντασία, όταν φτάνεις στα  πιο λεπτά  πεδία του ιστού του χώρου, στη φύση του χρόνου,  στο φαινόμενο  των μαύρων οπών, στη σκοτεινή ύλη-ενέργεια, στη  λειτουργία της ίδιας της σκέψης, στο συναισθηματικό κόσμο, τί είναι πραγματικό τι φανταστικό δεν έχει  νόημα να αναρωτιόμαστε…

Παράξενοι, προκλητικοί καιροί  που ζούμε..

Βουνά, Μαρτίρος Σαριαν