Γκραβούρες, μια πολύ ξεχωριστή και όμορφη μορφή τέχνης
Του Νίκου Τσούλια
Οι γκραβούρες αποτελούν ένα ξεχωριστό και πολύ όμορφο μέρος στην ιστορία της τέχνης, στην προσπάθεια του ανθρώπου να εκπολιτίσει τη ζωή του και τις κοινωνίες του. Καταδεικνύουν μια πρωτόγνωρη επιμέλεια, ένα πάθος για την πιο ορθή απεικόνιση και για τη λεπτομέρεια˙ έτσι κι αλλιώς αναπτύσσονται σε εποχές όπου λείπει η τεχνολογία της φωτογραφίας που σήμερα έχει κατακλύσει κάθε στοιχείο καλλιτεχνικής προσέγγισης της πραγματικότητας.
Αλλά ας δούμε τι ακριβώς είναι οι γκραβούρες σε μια σύντομη θεώρηση της «Βικιπαίδειας». «Σήμερα, συνήθως με τον όρο χαρακτική αναφερόμαστε στην εγχάραξη σχεδίων και συμβόλων σε μια επιφάνεια, η οποία κατόπιν θα χρησιμεύσει ως πλάκα για την παραγωγή αντιτύπων σε χαρτί. Το έργο (αντίτυπο σε χαρτί ή άλλο μέσο) που δημιουργείται κατ’ αυτόν τον τρόπο αποκαλείται χαρακτικό.
Ανάλογα με το υλικό της πλάκας, γίνεται λόγος για ξυλογραφία (χαρακτική στο ξύλο), για χαλκογραφία (χαρακτική στον χαλκό), λιθογραφία (χαρακτική στην πέτρα), κ.λπ. Η γαλλικής προέλευσης λέξη γκραβούρα είναι ένας άλλος κοινός όρος για χαρακτικά έργα (συνήθως χαλκογραφίες). Στην Ελλάδα, η σύγχρονη χαρακτική έκανε την εμφάνισή της στα μέσα του 19ου αι., αλλά έλαβε τον χαρακτήρα καλλιτεχνικής δημιουργίας αργότερα, στα χρόνια του Μεσοπολέμου, από τους πολύ γνωστούς χαράκτες Δ. Γαλάνη και Γ. Κεφαλληνό».
Η περιδιάβαση στον κόσμο της γκραβούρας πάντα έχει μια γλυκιά νοσταλγία, όχι μόνο γιατί αποκαλύπτει την πάντα όμορφη και χαρακτηριστική σχέση μας με το παρελθόν – ακόμα και αν δεν μας αφορά προσωπικά -, αλλά γιατί ικανοποιεί τη βαθύτερη ανησυχία μας να περπατήσουμε σε χνάρια στα οποία η τέχνη εξέφρασε τους δικούς της καημούς, τις ιδιαίτερες ανησυχίες της. Συχνά νιώθουμε ότι ίσως να μας περιλαμβάνει ένα τέτοιο οδοιπορικό, γιατί κοινοί είναι οι «βηματισμοί» των ανθρώπων, κοινές και οι αγωνίες τους.
Αλλά υπάρχει και αυτό καθ’ εαυτό το περιεχόμενο της γκραβούρας, το «μήνυμα» άλλων καιρών, οι εικόνες διαφορετικών ρυθμών ζωής και πολιτισμού, το στίγμα των «παράξενων» για τη σημερινή ματιά θεωρήσεων για το δομημένο και για το φυσικό περιβάλλον. Η τεχνοτροπία της είναι σήμερα παραμελημένη. Έχει συνδεθεί με το παρελθόν, με τις συλλογές, με την εμπορικότητα και με τη νοσταλγία. Αλλά δεν παύει να έχει την αξία της – και την εικαστική και την εμπορική -, δεν παύει να ασκεί μια ξεχωριστή γοητεία ειδικά στο καταλάγιασμα του σημερινού ξέφρενου ρυθμού και του βομβαρδισμού των εικόνων.
Στις γκραβούρες το μάτι και η σκέψη δεν βιάζονται να φύγουν, δεν κάνουν κάποιου είδους σάρωση˙ εδώ κολλάνε και στοχάζονται, αναπολούν και ονειρεύονται, φαντασιώνονται και χάνονται στην αχλή της ιστορίας. Η ίδια η εγχάραξη στο σκληρό υλικό καλεί σε μια μόνιμη επαφή, σε στοχαστική ματιά.
Η γκραβούρα είναι αφορμή για να σταματήσεις το ρολόι της εποχής που όλο και πιο γρήγορα τρέχει και δεν σε αφήνει να πάρεις ανάσα, είναι πεδίο για να δημιουργήσεις μυθοπλασίες και για να ονειρευτείς σε τόπους μακρινούς αλλά πάντα υπαρκτούς, είναι ευκαιρία να ψάξεις για να συναντήσεις τον καλλιτεχνικό οίστρο και την έμπνευση του δημιουργού της και να διασταυρωθεί ο στοχασμός σου με τους συλλογισμούς αλλοτινών ανθρώπων και εποχών, είναι κάλεσμα για πνευματική άσκηση.
Θα παρουσιάζονται κατά καιρούς θεματικές ενότητες με περιεχόμενο τις γκραβούρες.
Η Ακρόπολη το 1834
Χαλκίδα γκραβούρα 1800
ΓΚΡΑΒΟΥΡΕΣ ΑΣΠΡΟΜΑΥΡΕΣ ΤΩΝ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΩΝ ΤΟΥ ΒΟΥΛΚΑΝΟΥ, ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΕΙΜΝΗΣΤΟ Γ. ΤΣΟΝΑΚΙΔΑ
Η Φλωρεντία σε γκραβούρα του 15ου αιώνα
Γκραβούρα του J. Caldwell, από έναν πίνακα του G. Hamilton
ΓΚΡΑΒΟΥΡΕΣ ΕΓΧΡΩΜΕΣ ΤΩΝ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΩΝ ΒΟΥΛΚΑΝΟΥ, ΤΟΥ ΑΕΙΜΝΗΣΤΟΥ Γ.ΤΣΟΝΑΚΙΔΗ
Γκραβούρα εποχής. Ορεσίβιοι βοσκοί όλοι οπλισμένοι. Οι ορεσίβιοι αγροτικοί πληθυσμοί οπλοφορούσαν ακόμα και στο χωράφι
Moby Dick (Gravure)
Gustave DORE (1832-1883), Jonas rejeté sur le rivage par la baleine (Gravure)
The School of Durer Gravure à l’eau-forte | Madonna Nursing
by Albrecht Dürer, a German painter of the 15th century
Cet animal avait été offert par le roi du Portugal Manuel Ier au pape Leo X, Date 1515
http://librairie-trois-plumes.blogspot.gr/2012/06/atlas-bellin-le-neptune-francois-1753.html
La Magie du Bouddha – Les Dragons
http://historic-marine-france.com/gravures/ozanne.htm
Petrovaradin, today part of Novi Sad, in 1821. Drawing by J. Alt, lithographing by Adolph Kunike
« Prison Ship at Deptford », gravure de George Cooke, 1826.
L’Illustration 1862 gravure Catastrophe de la mine d’Hartley- remise des corps aux parents des victimes
Παιδείας Εγκώμιον 
Πρόσφατα σχόλια