Κουβεντιάζοντας με τη φύση

      Η λεζάντα δεν είναι μια και σταθερή. Ο καθένας έχει τη δική του εικόνα, την ξεχωριστή του ερμηνεία. Οι συλλογισμοί έρχονται απρόσκλητοι και πάντως πριν προλάβουμε να οργανώσουμε τη σκέψη μας. Προφανώς η ορμητική διάθεση από τις πευκοπούλες και η μεγάλη πυκνότητά τους να έρχονται να πάρουν εκδίκηση για το μητρικό, το καμένο δάσος που υπήρχε πριν. Τα χωράφια χέρσα όπως και οι περισσότεροι τόποι στην Ελλάδα. Θα πρόκειται μάλλον για χωριό με λιγοστούς κατοίκους, χωρίς Δημοτικό σχολείο, με ένα καφενείο το πολύ – πολύ…

Του Νίκου Τσούλια

      Θεωρώ ότι δεν υπάρχει άνθρωπος στον αιώνα τον άπαντα που δεν έχει κουβεντιάσει με τη Φύση, με ένα απλό στοιχείο της Φύσης, με έναν από τους άπειρους «πίνακες» της Φύσης, αφού κάθε θέαση του φυσικού τοπίου είναι και ένας πίνακας. Βέβαια χρειάζεται η γλώσσα της ψυχής για να κουβεντιάσεις με τη Φύση˙ άλλωστε ποτέ δεν είσαι βέβαιος αν κουβεντιάζεις με κάτι ξένο ή απλά και μόνο με τον εαυτό σου. Γιατί μπορεί το όποιο τοπίο να είναι απλώς αφορμή για να συνδιαλεχτείς με τον εαυτό σου, αφού ούτως ή άλλως ο διάλογος με τον εαυτό σου είναι συνεχής και διακόπτεται μόνο αν βρίσκει εξωτερικά ερεθίσματα και μάλιστα όχι για να σταματήσει αλλά για να μετασχηματίσει το θέμα ή για να συζεύξει τα φαινομενικά ασύζευκτα.

      Υπάρχουν όμως και κατηγορίες ανθρώπων που κουβεντιάζουν με τη Φύση με συστηματικό τρόπο, με οργανωμένο διάλογο, που έχει ερωτήσεις και απαντήσεις, απορίες και βεβαιότητες. Ένας βοσκός που περνάει πολλές ώρες μόνος του δεν αρκείται στη συζήτηση με το κοπάδι του και με το κάθε ζώο του χωριστά˙ θα κουβεντιάσει με τα σύννεφα και τον ουρανό, με τη δύση και την ανατολή, με τις βροχές και τους ανέμους, με τα δέντρα και τα λαγκάδια, ακόμα και με το χορτάρι και με τα πιο ταπεινά αγριολούλουδα. Κάτι ανάλογο θα κάνει και ο κυνηγός, ο ψαράς, ο πεζοπόρος και ο ιππέας στη μοναχική διαδρομή τους, ο πιλότος, ο ορειβάτης κλπ κλπ

      Είναι μια κουβέντα που βαστάει εκατομμύρια χρόνια. Ξεκίνησε από εκείνες τις «στιγμές» του πολύ μακρινού προγόνου μας, που άρχισε να δημιουργεί σχήματα και εικόνες στη σκέψη του και να τοποθετεί τον εαυτό του απέναντι στα άλλα στοιχεία της Φύσης. Πέρασε από τα δύσκολα μονοπάτια, όπου η Φύση τον ρήμαζε με τις διαρκώς μεταβαλλόμενες και αφιλόξενες συνθήκες της και ο πρωτόγονος άνθρωπος ήταν έρμαιο στις δυνάμεις της Φύσης. Διήλθε από την ιστορική περίοδο, όπου ο άνθρωπος μετασχηματίζοντας όλο και πιο έντονα τα διάφορα μέρη της Φύσης έφταιξε τις δικές του αυτόνομες πολιτισμικές νησίδες. Ακόμα και σήμερα, όπου ο άνθρωπος έχει την αυταπάτη ότι είναι κυρίαρχος της Φύσης αν συλλογιστούμε ορθολογικά, θα διαπιστώσουμε ότι η σχέση μας με τη Φύση δεν είναι ετεροβαρής για την ίδια τη Φύση, είναι διαρκώς εξελισσόμενη και είναι σχέση διαρκούς κουβέντας μαζί της.

      Εδώ και αιώνες βέβαια η κουβέντα αυτή έχει αποκτήσει το επιστημονικό της περιεχόμενο – και στο μικρόκοσμο και στο μακρόκοσμο και στο μεσόκοσμο -, αλλά δεν έχει παύσει ποτέ να διατηρεί το αρχέγονο χρώμα μιας απλής κουβέντας στην αφήγηση που κάνει κάθε άνθρωπος.

      Μπορεί να μην το ομολογούμε αλλά η παρατηρητικότητα κάθε ανθρώπου ανασύρει από την πιο απλή εικόνα της Φύσης χίλια δυο στοιχεία. Ένα βλέμμα μπορεί να οδηγεί σε μια έκρηξη στοχασμών που ποτέ δεν έβλεπαν το φως της ημέρας αν δεν είχαν την εικόνα – πρόσκληση. Και μπορεί να μην το ομολογούμε – γιατί ποτέ στις συζητήσεις μας δεν κάνουμε τέτοιες … χαζές αναφορές από φόβο και μόνο -, αλλά πάντα απορούμε και θαυμάζουμε το θησαυρό που υπάρχει μέσα μας και που πετάγεται πάνω σαν αυτοφυές διαμάντι εξορυσσόμενο από της φαντασίας μας την άγνωστη δύναμη. Και καμαρώνουμε που βλέπουμε το στοχασμό μας να είναι τόσο δημιουργικός και τόσο πρωτοποριακός. Και αν καμιά φορά συναντήσουμε μια σχετική εικόνα στης λογοτεχνίας τα έργα, τότε νιώθουμε μια ικανοποίηση που είχαμε βρει μόνοι μας αυτό το μονοπάτι του λόγου και της τέχνης ενός κλασικού συγγραφέα. Αλλά πού να το πεις και ποιος να το πιστέψει και ποιος να συζητήσει σοβαρά το δικό σου ψυχανέμισμα;

      Η κουβέντα με τη Φύση δεν θα σταματήσει ποτέ όσο υπάρχει άνθρωπος πάνω στο φλοιό αυτού του όμορφου πλανήτη. Όσο και αν συσσωρεύει ο άνθρωπος τεχνολογικά αγαθά, όσο και αν μεγεθύνει τη «Μηχανή» θα έχει απέναντί του και μέσα στην ψυχή του της Φύσης τη μαρτυρία, τη ζωντανή μαρτυρία της. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε και κάτι απλό. Αυτή η Φύση είναι η μεγάλη μήτρα της καταγωγής μας και του πολιτισμού μας, ήταν και είναι η μεγάλη θερμοκοιτίδα μας. Αρκεί να σκεφτούμε το πόσο εχθρικό είναι το περιβάλλον πέραν του πλανήτη μας και ότι το όμορφο ταξίδι της ζωής ξεκίνησε και συνεχίζεται μόνο σ’ αυτή την ταπεινή γωνιά του γνωστού τουλάχιστον μέρους του Σύμπαντος.

      Κουβεντιάζοντας με τη Φύση βρίσκεσαι σε μια διαλογική και ουσιαστική συζήτηση με τον εαυτό σου και ανιχνεύεις την ομορφιά της ζωής και του κόσμου την ίδια στιγμή, και έξω από τα όριά σου και μέσα στον πιο βαθύ πυρήνα της ύπαρξής σου. Και αυτό είναι μια γοητευτική κατάκτηση, μια εμπνευσμένη έκφραση ζωής.

Ρημαγμένο το πέτρινο γιοφύρι, ίσως να είναι και τούρκικο. Γιατί όμως να είναι ερημωμένο; Και δίπλα του ο τόπος μοιάζει σαν να έχει εγκαταλειφθεί από τους ανθρώπους. Βλάστηση  τριγύρω δεν υπάρχει, ξερόκλαδα μόνο κάνουν την εμφάνισή τους. Πρέπει να κοιτάξεις πέραν από την εικόνα για να δώσεις μια πειστική ερμηνεία. Το κείμενο της Φύσης σ’ αυτή την περίπτωση είναι ελλιπές…