Εμείς και τα μνημόνια

Jules GIRARDET – Le Cygne et ses Petits

Του Νίκου Τσούλια

     Μαγική χώρα η Ελλάδα, παραμυθένια η τρέχουσα πολιτική της, οι κάτοικοί της ζούμε μια επινοημένη πραγματικότητα. Μεταμορφώνουμε την «ιστορική μας στιγμή» σε ένα παράλληλο σύμπαν συλλογικής φαντασίωσης και περιμένουμε την έξοδο από τις δυσκολίες και τα τέρατα του παραμυθιού με εκείνο το κλασικό όμορφο τέλος «και ζήσανε αυτοί καλά και εμείς καλύτερα», χωρίς να κάνουμε τίποτα. Αποκοιμίσαμε το δράκο του παραμυθιού, που μας έφερε στη δύσκολη στιγμή, και τώρα ο δρόμος είναι ελεύθερος για την ευτυχία…

     Αλλά η πραγματικότητα δεν χειραγωγείται με ανέξοδες ονειροπολήσεις. Και καλά αν είναι προσωπικές λίγο το κακό – γιατί δεν επηρεάζουν τη ροή των γεγονότων – αλλά όταν είναι συλλογικές, τότε θολώνουν τον ορίζοντα των πληροφοριών και της γνώσης και σκιάζουν τη φωτεινότητα του μέλλοντος μιας κοινωνίας. Και να γιατί.

     Δεν κατανοήσαμε τι είναι τα Μνημόνια! Όλα τα κόμματα πλην του ΠΑ.ΣΟ.Κ. και η μεγάλη πλειοψηφία του λαού – πλην του μικρού μέρους του που στηρίζει αυτό το κόμμα – τα θεώρησε ότι είναι μόνο θηλιά στην οικονομία και στη ζωή της χώρας, ότι είναι κατάρα. Αλλά τα μνημόνια είχαν δύο αδιαχώριστες όψεις: δανεισμό εκτός αγορών και δεσμεύσεις. Δεν γινόταν να έχουμε μόνο το δανεισμό εκτός αγορών και δεν έγινε πουθενά κάτι τέτοιο.

     Δεν ξεκαθαρίσαμε αν τα μνημόνια έφεραν την κρίση ή η κρίση τα μνημόνια! Αλλά όταν δεν ξέρουμε ποιο είναι το αίτιο και ποιο το αποτέλεσμα, η σύγχυση είναι πλέον στον τρόπο σκέψης, γι’ αυτό και ευδοκίμησε τόσο εύκολο η δημαγωγία, το παραμύθιασμα, η συνειδητή εξαπάτηση.

     Δεν σκεφτήκαμε αν ήταν αναγκαία τα μνημόνια. Δεν αναρωτηθήκαμε κάτι απλό. Αν δεν ήταν τα μνημόνια, τότε τι εναλλακτικό υπήρχε; Δάνειο από τις αγορές και τι σήμαινε αυτό; Πρόβαλλε κανένα άλλο κόμμα – πλην ΠΑ.ΣΟ.Κ. – τίποτα απτό και συγκεκριμένο; Μάλιστα συνέβη το εξής φοβερό. Δύο κόμματα (Ν.Δ. και ΣΥ.ΡΙΖ.Α) κατόρθωσαν το ακατόρθωτο. Ήταν κατά των μνημονίων ενισχύοντας το παραμύθι – που σχεδόν όλοι ήθελαν – αλλά ψήφισαν και εφάρμοσαν απανωτά μνημόνια. Προφανώς συνειδητά και σκόπιμα ενέπαιξαν τους πολίτες για να κατακτήσουν την εξουσία και μόνο…

     Δεν μπορέσαμε να συζητήσουμε. Στήσαμε πλατείες ξεσηκωμού, επαναστατημένων και αγανακτισμένων, με δήθεν πατριωτικές σημαίες και κορώνες αντικαπιταλιστικές. Και τι έβγαλε αυτό το σκηνικό του παραλογισμού; Τον Τσίπρα με τον πρωτόγνωρο λαϊκισμό του και τον απροκάλυπτο κυνισμό του, τον Καμμένο με την πρωτόγονη πατριδοκαπηλία του και τον ξινό εθνικισμό του και το ναζισμό της Χρυσής Αυγής. Και όλα αυτά τα ανορθολογικά πολιτικά μορφώματα στήθηκαν πάνω στο σκοτάδι της αμορφωσιάς, στη φαντασίωση του παραμυθιού και στην άλωση της κεντροαριστεράς.

     Δεν θέλαμε ένα καλύτερο μνημόνιο (μόνο αυτό ήταν κατορθωτό και απόλυτα σωστό), γιατί πολύ απλά δεν θέλαμε κανένα μνημόνιο, χωρίς όμως να ξέρουμε και τι θέλουμε. Για να υπήρχε η δυνατότητα καλύτερου μνημονίου απαιτείτο από τη δική μας πλευρά μια εθνική συνεννόηση και μια πολιτική συμφωνία μεταξύ των μεγάλων κομμάτων. Από τη στιγμή που αυτό δεν έγινε είμαστε βορά στις ορέξεις των ξένων. Η δε προσφυγή μας στην επαναστατική πολιτική με τα νταούλια και με τους χορούς των αγορών που θα στήναμε κατέδειξε με τον πιο έντονο τρόπο ότι ήμασταν για τα πανηγύρια…

     Και τώρα τι κάνουμε; Το απόλυτο τίποτα. Το παιχνίδι έχει κριθεί. Το τέταρτο μνημόνιο με την μακρόχρονη εποπτεία και τα υψηλά πλεονάσματα, η ανύπαρκτη ανάπτυξη και η συνεχιζόμενη βαθιά ύφεση της οικονομίας έχουν διαμορφώσει το σκηνικό των επόμενων αρκετών χρόνων. Θα δούμε όμως σκηνές μίσους και διχασμού. Και είναι αναπόφευκτο. Ο ΣΥ.ΡΙΖ.Α. είναι αδειανό πουκάμισο. Δεν είχε καμιά πολιτική πρόταση ποτέ για τη διακυβέρνηση της χώρας, θα είχε για μια περίοδο μεγάλης κρίσης; Η Ν.Δ. απλά ζητάει να εφαρμόσει αυτή την νεοφιλελεύθερη πολιτική ως πιο αυθεντικός εκφραστής της.

     Η άποψή μου είναι απλή. Όσο η Ελλάδα δεν έχει ισχυρή κεντροαριστερά για να αναδείξει μια πολιτική σύνεσης και μετριοπάθειας, συνεννόησης και συνεργασίας θα κινείται στις τροχιά της κρίσης με πολλά απόνερα… Το πρόβλημα δεν είναι μόνο οικονομικό. Είναι πρώτα πολιτικό!

Paul RANSON The Reader c.1894