Το πολιτικό μας σύστημα ωριμάζει…

Edvard Weie (Danish, 1879-1943), Uden for byporten, Cività d’ Antino [Outside the gate, Cività d’Antino], 1907.

 

 

Του Νίκου Τσούλια

 

      Η πρόσφατη συνάντηση / σύσκεψη των αρχηγών των πολιτικών κομμάτων του συνταγματικού τόξου υπό την προεδρία του Προέδρου της Δημοκρατίας αποτελεί ένα δείγμα ωρίμανσης του πολιτικού μας συστήματος. Και αυτό για συγκεκριμένους λόγους.

      Η συνάντηση αλλά και η έκδοση ενός κοινού ανακοινωθέντος λειτουργεί στο εσωτερικό της χώρας ως καταλύτης σύνθεσης των δύο διαφορετικών ρευμάτων που αναπτύχθηκαν στο δημοψήφισμα. Ως εκ τούτου, καμιά διχαστική στάση και συμπεριφορά δεν μπορεί να επωαστεί, αφού οι ηγεσίες ερμήνευσαν τη συνολική έκφραση του δημοψηφίσματος ως απόφαση του ελληνικού λαού για παραμονή στο ευρώ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση με απόλυτο τρόπο.

      Παράλληλα δρα στο εξωτερικό αποτρεπτικά σε όσους σφόδρα επιθυμούν να ερμηνεύσουν το αποτέλεσμα της λαϊκής βούλησης ως απόφαση για έξοδο από το ευρώ. Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι τα κέντρα εξουσίας των συντηρητικών πολιτικών δυνάμεων της Γερμανίας – με επικεφαλής το Σόιμπλε – έσπευσαν να μιλήσουν για εκούσια έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. Ο συμβολισμός που εξέπεμψε η εικόνα και η συναπόφαση των πολιτικών αρχηγών είναι ισχυρή, είναι εικόνα αταλάντευτου ευρωπαϊκού προσανατολισμού της χώρας.

      Ένα τρίτο στοιχείο που πρέπει να σημειωθεί είναι η δυνατότητα σύνθεσης των διαφορετικών πολιτικών επιλογών. Αυτό δεν σημαίνει ότι αίρεται η πολιτική και ιδεολογική αντιπαράθεση των κομματικών δυνάμεων, που είναι συστατικό στοιχείο της δημοκρατίας και του κοινοβουλευτισμού. Τουναντίον η αντιπαράθεση προάγεται σε ένα πιο ουσιαστικό και πιο αποτελεσματικό επίπεδο λειτουργίας, γιατί αναζητούνται συγκεκριμένες και απτές επιλογές – και όχι γενικολογίες και αοριστολογίες – για να καταδεικνύεται κάθε φορά το σχήμα και η πραγματική υπεροχή των ιδεών και των πολιτικών προτάσεων.

Βέβαια μπορούν επίσης να αναφερθούν σημεία κριτικής για την εν λόγω σύσκεψη. Αυτή η τόσο αναγκαία συνάντηση των πολιτικών αρχηγών άργησε. Θα έπρεπε να είχε γίνει στην αρχή της κρίσης και της εισόδου μας στον «αστερισμό των Μνημονίων» αλλά και στην αρχή σχηματισμού κάθε ξεχωριστής διακυβέρνησης σ’ όλο αυτό το διάστημα. Είναι μάλλον πρόδηλη η εκτίμηση ότι η συνάντηση των πολιτικών αρχηγών δεν έπρεπε να γίνει σε καθεστώς οικονομικής ασφυξίας της χώρας και έλλειψης ρευστότητας. Η ευθύνη είναι αποκλειστική της συγκυβέρνησης ΣΥ.ΡΙΖ.Α. – ΑΝ.ΕΛ. και είναι αρκετά σημαντική, αφού υπήρχαν κόμματα της αντιπολίτευσης που ζητούσαν τη σύσκεψη εδώ και καιρό.

      Η δυνατότητα σύνθεσης έστω σε γενικές γραμμές μιας εθνικής πολιτικής πρότασης βοηθά στην ανάπτυξη και του ουσιαστικού κομματικού λόγου, συνεργεί στην απομόνωση των ακραίων φωνών και καταδεικνύει την πεμπτουσία της κομματικής και ιδεολογικής διαπάλης που είναι η προαγωγή της κοινωνικής συνοχής. Μπορεί μέσα στο ρεύμα που ψήφισαν «όχι» στο πρόσφατο δημοψήφισμα να είναι ιδεολογικά και κοινωνικά τμήματα που επιθυμούν την έξοδο της χώρας από την ευρωζώνη και μπορεί να εναντιώνονται στο τσουβάλιασμά τους με τους αντίπαλους, αλλά θεωρώ ότι οι ιδεολογικές καθαρότητες και οι δήθεν εύκολες λύσεις δεν προσφέρουν τίποτα στην πολιτική πραγματικότητα. Εκτιμώ δε ότι οι παραιτήσεις του Σαμαρά και του Βαρουφάκη, δημιούργησαν ένα σκηνικό μετεξέλιξης η μεν πρώτη στο εσωτερικό της χώρας η δε δεύτερη στο εξωτερικό και δη στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.

      Η σύσκεψη λειτουργεί και «θεραπευτικά» στο να μην αναπτύσσονται η δημαγωγία και ο λαϊκισμός. Σήμερα μετά από αρκετό χρονικό διάστημα οι περισσότεροι Έλληνες βλέπουν και συνειδητοποιούν την απλή πραγματικότητα, ότι δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις, ότι δεν υπάρχουν «προδότες» και «Γερμανοτσολιάδες» ή «ήρωες» και «απελευθερωτές», ότι τα Μνημόνια δεν είναι μόνο περιορισμοί και περικοπές αλλά και απόλυτα αναγκαίος δανεισμός ακόμα και για την απλή λειτουργία της οικονομίας μας. Μέχρι να συμβεί αυτό σπιλώθηκαν κόμματα και πρόσωπα αναίτια, και όσο δεν αναπτύσσεται κάποιου είδους αυτοκριτική, δεν μπορούμε να αισιοδοξούμε για το μετασχηματισμό της ανορθολογικής σκέψης μας.

      Η κρίση πρέπει να μας βοηθήσει όχι απλά και μόνο να δούμε το πώς συνέβη με μια διάθεση να δείξουμε κάποιον συγκεκριμένο ένοχο. Θα ήταν ιστορικά και πολιτικά ανόητο να δεχτούμε ότι ένας πολιτικός αρχηγός και ένα κόμμα έριξε την Ελλάδα στο γκρεμό. Θα είναι φοβερά οδυνηρό να μην αντλούμε διδάγματα για τον τρόπο που σκεπτόμαστε και αναλύουμε την πραγματικότητα, να μην κατανοούμε τις βαθιές και εκτεταμένες διεργασίες που γίνονταν και γίνονται στη χώρα μας – στην οικονομία, στην κοινωνία, στον πολιτισμό μας – αλλά και κυρίως στη διεθνή σκηνή και στο ευρωπαϊκό σκηνικό και να υιοθετούμε την πρωτόγονη σκέψη του «άσπρου – μαύρου», των «προδοτών και των σωτήρων» στην ανάλυσή μας και στις αποφάσεις μας.

      Και αυτή η αδυναμία προκαλεί δύο μείζονα ηθικά και πολιτικά ζητήματα, την άδικη ενοχοποίηση και τη μη κάθαρση (που θα τη λύσει βέβαια με καθυστέρηση η ιστορία) και την αναπαραγωγή του ανορθολογικού τρόπου σκέψης μας. Αλλά μια τέτοια στάση δεν υπονομεύει το μέλλον μας;

 

 

nickkobyluch: Clouds over Brockwell Park – South London.