Το Ενιαίο Λύκειο του ΣΥΡΙΖΑ: μια πρόταση από το παρελθόν… (α)

 

 

henri manguin- la barque

Του Νίκου Τσούλια

      Το Ελληνικό Λύκειο είναι ο σχολικός θεσμός που έχει δεινοπαθήσει όσο καμιά άλλη εκπαιδευτική δομή. Κάθε νέα κυβέρνηση επιχειρεί να βάλει τη σφραγίδα της με τη βαρύγδουπη κάθε φορά υπόσχεση για λύτρωση του Λυκείου από το σύστημα πρόσβασης και για την κατάκτηση της αυτονομίας του. Τα αποτελέσματα όλων των σχετικών αποπειρών που έχουν γίνει στη διάρκεια της Μεταπολίτευσης είναι ατελέσφορα και ο εκάστοτε νέος τύπος λυκείου με την ακολουθούμενη αποτυχία του αποτελεί δικαιολογία για την επόμενη παρέμβαση και πάει λέγοντας. Οι εκπαιδευτικοί έχουν συνηθίσει στη διαρκή «μεταρρυθμιστική» οδύσσεια, είναι πάντα στο ίδιο έργο θεατές και μπορώ να ισχυριστώ ότι παρακολουθούν με σχετική αδιαφορία την αλυσίδα των αποτυχημένων προσπαθειών!

      Αλλά δεν πρέπει μια κυβέρνηση της αριστεράς να μεταρρυθμίσει κι αυτή με τη βάση τη γενικότερη πολιτική της πρόταση την εκπαίδευση και πιο ειδικά το λύκειο; Σαφώς και έχει και την πολιτική νομιμοποίηση για να προχωρήσει στην υλοποίηση της εκπαιδευτικής της πρότασης. Θα επιχειρήσουμε να ασκήσουμε μια κριτική στην πρόταση αυτή με βάση τα εξής δύο ερωτήματα / εργαλεία. α) Κομίζει κάτι καινούργιο η πρόταση αυτή και β) είναι συνδεδεμένη με τις ανάγκες και με τις προοπτικές της χώρας μας; Ας δούμε κατ’ αρχήν την πρόταση που αφορά το λύκειο.

«Ενιαίο Λύκειο Θεωρίας και Πράξης»

      «Η θεσμοθέτηση του Ενιαίου Λυκείου Θεωρίας και Πράξης, με κατάργηση της σημερινής διασπασμένης δομής (Γενικό Λύκειο-Επαγγελματικό Λύκειο-ΣΕΚ), αποτελεί προτεραιότητά μας για τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Το Ενιαίο Λύκειο συνδυάζει θεωρητική μόρφωση, πρακτική δραστηριότητα και εξοικείωση με τη σύγχρονη τεχνολογία μέσα από ένα πλέγμα μαθημάτων υποχρεωτικών και επιλογής. Λειτουργεί αυτοδύναμα σε σχέση με την τριτοβάθμια εκπαίδευση και τον τρόπο πρόσβασης σε αυτή. Αναβαθμίζει έτσι τον μορφωτικό ρόλο του λυκείου στρέφοντας το ενδιαφέρον μαθητών και μαθητριών στις σπουδές τους στο λύκειο και όχι στη φροντιστηριακή προετοιμασία τους για τις εξετάσεις.

      Τα βασικά πλεονεκτήματα της πρότασής μας για το Ενιαίο Λύκειο Θεωρίας και Πράξης είναι τα εξής:

 

– κρατά στο πλαίσιο του σχολείου το μαθητικό πληθυσμό που συνεχίζει τις σπουδές στη βαθμίδα του λυκείου μετά την αποπεράτωση της ισχύουσας σήμερα 9χρονης υποχρεωτικής εκπαίδευσης,

– συνδέει, σε ένα υψηλότερο μορφωτικό επίπεδο, μετά το Γυμνάσιο, τη θεωρία με την πράξη,

– συμβάλλει στην άμβλυνση των στερεοτύπων που συνδέονται με τη διάκριση διανοητικής και χειρωνακτικής εργασίας και των συνεπειών των κοινωνικών ανισοτήτων στο πεδίο της μόρφωσης,

– παρέχει υψηλότερου επιπέδου γενική μόρφωση, αναγκαία για μια πιο επιτυχή παρακολούθηση οποιασδήποτε περαιτέρω εξειδίκευσης,

– αναβάλλει για μεταγενέστερο επίπεδο (μετά την αποφοίτηση από το Λύκειο) τη λήψη κρίσιμων αποφάσεων σχετικά με εκπαιδευτικές/επαγγελματικές επιλογές».

      Όλα τα παραπάνω αποτελούν γενικολογίες και ευχολόγια που είναι ο κοινός τόπος όλων των περίφημων «Εισηγητικών Εκθέσεων» που προηγούνται στο οποιοδήποτε νομοθετικό πλαίσιο και αποτελούν το περικάλυμμα ωραιοποίησης του περιεχομένου.

    Ας δούμε την πρόταση στην εξειδίκευσή της.

   «Η ανάπτυξη του Ενιαίου Λυκείου θεωρίας και Πράξης πρέπει να γίνει σταδιακά, αφού ληφθεί υπόψη η ισχύουσα σήμερα κατάσταση, με το υπάρχον διαφοροποιημένο δίκτυο γενικής και τεχνικο-επαγγελματικής εκπαίδευσης, όπως και η εμπειρία από το Ενιαίο Πολυκλαδικό Λύκειο. Απαιτείται ένα μεταβατικό στάδιο, στη διάρκεια του οποίου θα γίνει αναδιάρθρωση των Προγραμμάτων Σπουδών και αναπροσαρμογή των μεθόδων διδασκαλίας, πράγμα που θα δώσει τη δυνατότητα, εκτός των άλλων, να εξασφαλιστούν οι απαραίτητες υποδομές και να ξεκινήσει η αντίστοιχη επιμόρφωση του προσωπικού.

Το μεταβατικό στάδιο περιλαμβάνει:

 

– Δημιουργία μιας και μόνης δομής επαγγελματικής εκπαίδευσης μετά το γυμνάσιο και την παράλληλη κατάργηση όλων των δομών κατάρτισης (ΣΕΚ) μετά το γυμνάσιο που δημιούργησε ο ν. 186/13.

– Υπαγωγή στο Υπουργείο Παιδείας όλων των σχολικών μονάδων που προσφέρουν σήμερα Τεχνική-Επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση ενώ εποπτεύονται από άλλα υπουργεία, όπως και την ενσωμάτωσή τους στο Λύκειο της ΤΕΕ, για όσο αυτό υφίσταται.

– Σταδιακή προσαρμογή των προγραμμάτων τεχνικού και γενικού λυκείου στην κατεύθυνση της ενοποίησης.

– Δημιουργία μεταλυκειακού έτους ειδίκευσης που θα εκπαιδεύει σε ειδικότητες οι οποίες θα οδηγούν σε κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα και θα αποτελεί το πρόπλασμα για τη μετάβαση, αφού ολοκληρωθεί η δημιουργία του Ενιαίου Λυκείου θεωρίας και Πράξης, στη λειτουργία της δημόσιας μεταλυκειακής τεχνικής και επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης».

      Όλη αυτή η πρόταση αποτελεί ένα μίγμα / κακέκτυπο της πρότασης του «Ενιαίου Πολυκλαδικού Λυκείου» (Ε.Π.Λ.) της δεκαετίας του 1980 του ΠΑΣΟΚ και του «Πολυτεχνικού Λυκείου» της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ένωσης. Και θα εξηγήσω γιατί. Τη δεκαετία του 1980 υπήρχε μια ισχυρή τάση για την ανάπτυξη του Ε.Π.Λ. που θα συνένωνε όλους τους τύπους της ανώτερης δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Αλλά το εγχείρημα απέτυχε για αντικειμενικούς λόγους, που είναι και σήμερα ισχυροί.

Θα συνεχιστεί με το β΄ μέρος

Landscape by Henri Matisse