Όταν η πολιτική γίνεται «λύτρωση»!

Algerian Women – Pablo Picasso

Του Νίκου Τσούλια

      «Να γίνουν εκλογές, για να λυτρωθεί ο λαός και η χώρα». Είναι η μόνιμη επωδός του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης σχεδόν κάθε φορά που θέλει να ανεβάσει τους τόνους απέναντι στην κυβερνητική πολιτική. Την ίδια στιγμή τα δημοσκοπικά ευρήματα φέρνουν το κόμμα του στην πρώτη θέση και λογικό φαίνεται και πολιτικά ορθό να ζητάει την προσφυγή στη λαϊκή βούληση. Αλλά η συνολική πολιτική εικόνα έχει και άλλα στοιχεία που πρέπει να συνυπολογιστούν.

      α) Η καταγραφόμενη εκλογική απήχηση του ΣΥΡΙΖΑ κυμαίνεται γύρω στο 20 – 25 %, δηλαδή εκφράζει το ¼ έως το 1/5 του εκλογικού σώματος. Αποτελεί αυτή η κοινωνική αντιστοίχηση έρεισμα για μια κοινωνική ανατροπή – αρχικά στην Ελλάδα και στη συνέχεια στην Ευρώπη -, όπως κατά κόρον τονίζουν τα ηγετικά στελέχη αυτού του κόμματος; Την ίδια περίοδο εμφανίζονται κόμματα – όπως π.χ. το «Ποτάμι» -, τα οποία από τη μια στιγμή στην άλλη και χωρίς σαφές ιδεολογικό στίγμα και χωρίς στοιχειώδη οργανωτική υποδομή εκφράζουν αξιόλογα δημοσκοπικά ποσοστά, ενώ παράλληλα το ποσοστό των αναποφάσιστων είναι πολύ υψηλό (περίπου 18%). Και όλα αυτά συμβαίνουν στην ελληνική κοινωνία που υποφέρει από την πολιτική της γενικευμένης εφόδου και λεηλασίας επί του ισχνού πλέον οικογενειακού εισοδήματος.

      β) Η απαίτηση για προσφυγή σε εκλογές παρουσιάζεται πάντα σε όλες τις δημοσκοπήσεις να είναι χαμηλή. Αν λοιπόν λάβουμε υπόψη μας και το οικονομικό και κοινωνικό σκηνικό της σημερινής συγκυρίας, προφανώς έχουμε μια μαγική εικόνα. Πάντως σε καμιά περίπτωση δεν συμβαδίζει το γενικότερο κοινωνικό ρεύμα με τη βούληση του ΣΥΡΙΖΑ. Και εδώ τίθεται ένα ζήτημα σχετικής αξιολόγησης. Εκτός, αν ο λαός δεν ξέρει και η ηγεσία ξέρει πολύ καλά για το δέον γενέσθαι…

      γ) Η εκφορά σωτηριολογικής πολιτικής ατζέντας εκ μέρους του κόμματος αυτού και η επαγγελία για «λύτρωση» συνδέεται με την πραγματικότητα και συνιστά μια ενδεχόμενη πολιτική επιλογή; Η λύτρωση πάντα προσφέρεται στον εξαθλιωμένο, σ’ αυτόν που δεν έχει στον ήλιο μοίρα, σ’ αυτόν που έχει χάσει την ελπίδα για μια ορθολογική και για μια ενδεχομένως ρεαλιστική προοπτική. Η λύτρωση υπόσχεται το απόλυτο πέρασμα από το σκοτάδι στο φως, από τη δυστυχία στην ευημερία και στην ευτυχία. Η ιδεολογία της λύτρωσης είχε πάντα θρησκευτικό άρωμα. Δεν ήταν μέσα στους βηματισμούς της ιστορίας. Ακόμα και οι μεγάλες επαναστάσεις δεν υπόσχονταν το απόλυτο φως.

      Η προσφορά της λύτρωσης σ’ αυτόν, που δεν έχει άλλη λύση και που δεν έχει πλέον να χάσει τίποτα άλλο, συνήθως πιάνει τόπο. Και όμως στην περίπτωσή μας δεν συμβαίνει αυτό. Η εξήγηση είναι απλή. Η τόσο δελεαστική πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να συσπειρώσει ευρείες κοινωνικές δυνάμεις – πάντα παρά το γεγονός της απόλυτης οικονομικής δυσπραγίας του λαού – όχι μόνο γιατί είναι καρπός μιας πρωτόγνωρης δημαγωγίας αλλά και γιατί συνειδητά πλέον επιχειρεί να εκμεταλλευτεί την αγωνία της κοινωνίας χωρίς να έχει ένα υποτυπώδες σχέδιο διακυβέρνησης σε μια περίοδο όπου η εθνική μας οικονομία είναι παγιδευμένη στη μέγγενη του δανεισμού.

      Αν κάποιος μελετήσει στοιχειωδώς τις σημερινές βασικές προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ με τις αντίστοιχες που είχε πριν τρία ή και δύο χρόνια, θα διαπιστώσει ότι δεν πρόκειται για το ίδιο κόμμα. Ο ελληνικός λαός βίωσε και βιώνει τρεις απανωτές πολλά υποσχόμενες αλλά απόλυτα δημαγωγικές κυβερνητικές προτάσεις, του ΠΑΣΟΚ με το περίφημο «λεφτά υπάρχουν», του Σαμαρά που θα καταργούσε το Μνημόνιο και τελικά το υιοθέτησε πλήρως και συμπεριφέρεται σαν να μη συμβαίνει τίποτα και του ΣΥΡΙΖΑ που πάει ακόμα πιο πέρα, προσφέρει το απόλυτο, τη λύτρωση (!) και δεσμεύεται για την κοινωνική ανατροπή, για την «έφοδο στους ουρανούς».

      Ο λαός είναι πιο ορθολογικός από τα κόμματα και τους ηγέτες του. Υπάρχουν δημιουργικές κοινωνικές δυνάμεις, που επιζητούν μια ρεαλιστική πρόταση ευθύνης και συστηματικής εθνικής προσπάθειας αλλά δεν βλέπουν στον ορίζοντα ένα πολιτικό υποκείμενο, ένα κόμμα που θα τις εκφράσει. Ο λαός θέλει να αλλάξει κυβέρνηση και δεν βλέπει στον ορατό ορίζοντα μια ρεαλιστική λύση. Υπάρχει μια κοινωνική αμηχανία που βαστάει αρκετό καιρό, γιατί τα υπαρκτά κόμματα εξακολουθούν να είναι εκτός πραγματικότητας. Έτσι εξηγείται το ξεφύτρωμα κομμάτων επί κομμάτων – με πιο χαρακτηριστική περίπτωση εκείνη των «Ανεξάρτητων Ελλήνων» – που το μόνο που κάνουν είναι να εκφράζουν ένα παρακμιακό μίγμα ηθικολογίας, αγανάκτησης, εθνικισμού, λαϊκισμού και βερμπαλισμού χωρίς να λένε τίποτα συγκεκριμένο και κυρίως στο πώς θα υλοποιήσουν την όποια πολιτική τους.

      Η πολιτική σκηνή μας εξακολουθεί να έχει χαρακτηριστικά ανωριμότητας και αντι-ιστορικότητας. Αντί να επιδιώκει τη συναίνεση και τη μετριοπάθεια, επιδίδεται σε επιμερισμούς και σε δημαγωγίες. Όταν μάλιστα προσφέρεται η πολιτική πρόταση και ως λύτρωση, τότε είναι που ακριβώς η πολιτική χάνει το ιστορικό και το ιδεολογικό της περιεχόμενο, χάνει την ίδια την καταστατική της λειτουργία. Γιατί η επινόηση της πολιτικής συνάπτεται με το διαρκή κοινωνικό αγώνα και με τη συστηματική και οργανωμένη προσπάθεια του ανθρώπου και όχι με τις μεταφυσικές / ανορθολογικές φαντασιώσεις.

Vetheuil, Pink Effect: 1901 by Claude Monet (Art Institute of Chicago, IL) – Impressionism