Οι εκκλησίες της Παναγιάς και η Παναγία της Κανακαριάς
Μικρή σπουδή στην εκκλησία της Παναγίας της Κανακαριάς στη Λυθράγκωμη στο κατεχόμενο μέρος της Κύπρου
Η εκκλησία της Παναγίας της Κανακαριάς στη Λυθράγκωμη, σπάνιο δείγμα της τέχνης του 6ου αιώνα. Κατεχόμενο μέρος της Κύπρου.
Του Νίκου Τσούλια
Πάρα πολλές οι προσωνυμίες της Παναγίας, ανάλογα με τον τόπο, με τα έθιμα κάθε τόπου, με τις λατρευτικές δοξασίες των κατοίκων, με τα υπερφυσικά οράματα και με τα όνειρα ενύπνια· ακόμα πιο πολλές οι μορφές των εκκλησιών προς τιμήν της Παναγίας, άλλες μεγαλοπρεπείς και άλλες ταπεινές, άλλες μητροπόλεις και άλλες μικρά εκκλησάκια, άλλες σε μεγάλες πλατείες των πόλεων και άλλες σκαρφαλωμένες σε βουνά, άλλες σύγχρονες και λαμπερές και άλλες με φορτίο αιώνων και «οξειδωμένες» από το διάβα του χρόνου.
Ίσως και να μην υπάρχουν δύο ίδιες εκκλησίες. Κάθε κίνηση κτισίματος και αρχιτεκτονικής προς την Παναγία είναι και μοναδική, ίσως γιατί κάθε φορά είναι ταίριασμα προς το φυσικό τοπίο και τις αισθητικές των τόπων της περιοχής. Σε κάθε περίπτωση όμως θαυμάζουμε τη φροντίδα των ανθρώπων, το σεβασμό των πιστών, το δέος των χριστιανών απέναντι σ’ εκείνη την ιερή Μορφή που είναι πιο κοντά στο Θεό όσο οτιδήποτε άλλο.
Κάθε εκκλησία έχει και κάτι να αφηγηθεί, ένα ιστορικό απόλυτης ελευθερίας και πολύχρονης ειρήνης ή και κατατρεγμών από τους αλλόπιστους και λεηλασίας και προσβολής από τους κατά καιρούς κατακτητές, μια μικρή ή μεγάλη διαδρομή που θα εμφανίζεται με ανάγλυφο τρόπο στις εικόνες ακόμα και στους τοίχους της εκκλησίας, μαρτυρίες επί μαρτυριών που συχνά μετασχηματίζονται σε «σημεία λατρείας» μόνο και μόνο λόγω μιας πολύπαθης οδύσσειας.
Στο μικρό μας αφιέρωμα θα δείτε και εκκλησίες που ζουν σε καθεστώς κατοχής στη Βόρεια Κύπρο. Μη βιαστείτε να τις προσπεράσετε, σταθείτε και αφουγκραστείτε τα βάσανά τους, ψυχανεμιστείτε με την ερήμωσή τους και με τη σιωπή τους, αγγίξτε τα μεγαλεία των περασμένων ένδοξων χρόνων τους, ψηλαφίστε τα βήματα μικρών και μεγάλων πιστών που εισέρχονταν κάνοντας απ’ έξω το σταυρό τους, προσπαθήστε να ακούσετε τις προσευχές των πιστών τους, να μάθετε τους καημούς τω εκκλησιών.
Φανταστείτε ότι ήσασταν κάποτε μικρό παιδί και ερχόσαστε τώρα τρεις δεκαετίες και βάλε μετά σ’ αυτή την εκκλησία στη Λυθράγκωμη και αναζητείτε το εκκλησίασμα και την ιεροτελεστία, επιστρέφετε τώρα βλέποντας τους Τούρκους στο σπίτι σας και νιώθετε να γυρίζει ο κόσμος ανάποδα, περπατάτε στο σχολείο σας και αντιλαμβάνεστε ότι είναι φάντασμα σωστό και εσείς προσπαθείτε να ακούσετε τις παιδικές φωνές και τις μνήμες σας, κοιτάτε τα άδεια σημεία που υπήρχαν οι εικόνες και νιώθετε την άβυσσο να σάς τραβάει στο σκοτάδι, ψάχνετε μέσα στην εκκλησία τη γωνιά που στεκόσασταν ευλαβικά ή πειράζοντας τα άλλα παιδιά και πάτε και κάθεστε εκεί, στα παλιά σημάδια των παιδικών γιορτινών παπουτσιών σας, αναζητείτε μια τόση δα μικρή αφορμή για να πλημμυρίσει η ψυχή σας με νοσταλγίες και θύμησες και βρίσκετε πολλές μα πάρα πολλές αφορμές – γιατί η ψυχή σας ήταν πάντα εδώ – και βουρκώνουν τα μάτια σας και ματώνει η καρδιά σας, βγαίνετε έξω και κοιτάτε από την πόρτα της εκκλησίας μακριά στο βάθος για να συναντήστε την τοτινή ματιά σας, για να ξανα-ονειρευτείτε με τα ίδια σημεία των καιρών, με τα σημεία της ελευθερίας που δεν σάς είχε περάσει ποτέ από το μυαλό ότι μπορεί η ελευθερία να χαθεί τόσο εύκολα, για να ξανα-δημιουργήστε τους σχεδιασμούς της εφηβικής σας ηλικίας και να φτιάξετε το φωτεινό σας μέλλον όπως το φανταζόταν η νεανική σας σκέψη και επιθυμία.
Το κείμενο αυτό αφιερώνεται σε όλους τους Κύπριους και ιδιαίτερα στους φίλους μου και συγγενείς μου Κύπριους και στην ηρωική δασκάλα Φωκά του Ριζοκάρπασου, που κατάγονται από το κατεχόμενο μέρος, με την ελπίδα ότι κάποτε θα ελευθερωθεί η πατρίδα τους και θα ξαναγευθούν άνθρωποι και τόποι την ελευθερία και την ομορφιά της ζωής.
Μονή Παναγίας των Καθαρών, Λάρνακας της Λαπήθου, της επαρχίας Κερύνειας
Το μοναστήρι της Παναγίας Αχεροποιήτου δίπλα από την Κυρηνειώτικη θάλασσα μεταξύ των χωριών Λάπηθος και Καραβάς.
Η Παναγία της Τήνου
Η Παναγιά Καστριανή στη Τζια
Η εκκλησία της Παναγιάς στη Φολέγανδρο
Η Παναγιά η θαλασσινή στην Άνδρο
Παναγιά η Καβουράδαινα στη Λέρο
Παναγιά η Μακρινή στη Σάμο
Παναγιά του Καλού, Σαντορίνη, χτίστηκε εξαιτίας του μεγάλου Κακού της έκρηξης του Κολούμπου που έγινε το 1650 μ.Χ.;
Πρόκειται για ένα εγκαταλελειμμένο μοναστήρι το οποίο βρίσκεται στις όχθες του ποταμού Ξερού στην επαρχία Πάφου κοντά στο χωριό Πενταλιά.
Η Βυζαντινή εκκλησία της Παναγίας Κεράς στην Κριτσά
Η Κοίμηση της Θεοτόκου στη Σαντορίνη
Κύθηρα, οι εκκλησίες της Παναγίας της Μυρτιδιώτισσας και της Παναγίας της Ορφανής στην ακρόπολη του φρουρίου
Η Παναγία η Πορταΐτισσα στην Αστυπάλαια
Μονή Παναγίας της Καρυδιανής, Ιεράπετρα
Η εκκλησία της Παναγιάς στη Μάλτσιανη, στην περιοχή Θεολόγου Αγίων Σαράντα.
Παναγία η Επισκοπή στην Μέσα Γωνιά της Σαντορίνης
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν, στις οποίες μπορείτε να βρείτε περισσότερες εκκλησίες και σχετικές πληροφορίες.
http://www.aftodioikisi.gr/politistika/ithi-kai-ethima-tou-15avgoustou
Παιδείας Εγκώμιον 
Πρόσφατα σχόλια