Το βιβλίο σε καθεστώς διωγμού!

 

The library bust of John Delaval Carpenter by E. 1843.

 

Του Νίκου Τσούλια

      Παρά το γεγονός των πολλαπλών αντιδράσεων από τον εκδοτικό κόσμο, από ομάδες βιβλιόφιλων, από συγγραφείς και από διανοούμενους της χώρας μας η κυβέρνηση προχωρά στην κατάργηση των «Ενιαίας Τιμής των Βιβλίων» χωρίς να έχει κανένα πειστικό επιχείρημα ότι υπηρετεί την ανάπτυξη του βιβλίου και την πολιτισμική καλλιέργεια του λαού μας ή την εμπορική κινητικότητα στο χώρο αυτό.

      Αντίθετα, είναι ολοφάνερο ότι προωθεί τα συμφέροντα των μεγάλων εμπορικών αλυσίδων στη βιβλιοπαραγωγή και τίποτα πέραν τούτου. Χρησιμοποιεί η κυβέρνηση ένα έωλο επιχείρημα, ότι δήθεν θα πέσουν οι τιμές των πωλήσεων στην αγορά, χωρίς ωστόσο να τεκμηριώνει με έστω κάποιον πρόχειρο τρόπο μια τέτοια εξέλιξη.

      Στο χώρο της αγοράς του βιβλίου υπάρχουν σαφώς ανορθολογικές όψεις και πρωτίστως ένα περίεργο καρτέλ στο πεδίο του ξενόγλωσσου φροντιστηριακού βιβλίου. Εδώ οι τιμές αγοράς των βιβλίων είναι φοβερά υπερβολικές και αποτελούν σοβαρό πρόβλημα για κάθε ελληνική οικογένεια, αφού η φροντιστηριακή στήριξη των παιδιών είναι σχεδόν μια καθολική πραγματικότητα. Αλλά εδώ η αποκλειστική ευθύνη γι’ αυτή την πλήρως ανορθολογική εικόνα της υπερβολικής κοστολόγησης των φροντιστηριακών βιβλίων – σα να είναι τα πιο εξειδικευμένα και τα πιο «βαρύγδουπα» πανεπιστημιακά βιβλία – είναι του Υπουργείου Εμπορίου που έχει διαμορφώσει αυτή τη φοβερά παράλογη περίπτωση κερδοσκοπίας και η οποία ευδοκιμεί εδώ και πολλές δεκαετίες.

      Είναι απόλυτα χαρακτηριστική και πλήρους πολιτιστικού νοήματος η δήλωση του Προέδρου της Δημοκρατίας Κάρολου Παπούλια μετά τη συνάντηση που είχε με εκπροσώπους από τον κόσμο του βιβλίου. «Με μεγάλο ενδιαφέρον άκουσα σήμερα τις ανησυχίες και τους προβληματισμούς του εκδότη κ. Στέφανου Πατάκη και της συγγραφέως κ. Άλκης Ζέη για τις υπό συζήτηση αλλαγές στον χώρο του βιβλίου. Με επισκέφθηκαν εκ μέρους της Ένωσης Ελληνικού Βιβλίου, της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών και της Εταιρείας Συγγραφέων, για να μου μεταφέρουν τις αγωνίες τους. Από την πλευρά μου αυτό που πρέπει να πω είναι ότι χρειάζεται εξαιρετική ευαισθησία στις αποφάσεις που αφορούν το βιβλίο, γιατί η κοινωνική και πολιτισμική του σημασία υπερέχει αξιακά κάθε τεχνοκρατικής προσέγγισης».

      Η κυβέρνηση μετά από τις αντιδράσεις και την τεκμηριωμένη άποψη των φορέων του χώρου του βιβλίου φαίνεται να επιλέγει μια μεσοβέζικη λύση, που δεν συνιστά σε καμιά περίπτωση ουσιαστική λύση. Αντίθετα, δημιουργεί ένα ασαφές τοπίο ως προς τους προσδιορισμούς και τις οριοθετήσεις που εισάγει και το οποίο τελικά διευκολύνει το στόχο των μεγάλων εμπορικών ομίλων και στο χώρο του βιβλίου. Ψευδολογούν ενσυνείδητα όσοι εκ των κυβερνητικών παραγόντων ισχυρίζονται ότι θα πέσουν οι τιμές των βιβλίων στην αγορά, ενώ προπαγανδίζουν με τον πιο λαϊκίστικο τρόπο τα συμφέροντα του μεγάλου κεφαλαίου.

      Έχουμε ήδη γράψει για τις πολύ αρνητικές επιπτώσεις που θα έχει μια τέτοια εξέλιξη και στην εκδοτική παραγωγή του ποιοτικού βιβλίου και σε όλο το εμπορικό πεδίο του βιβλίου (εκδότες και βιβλιοπώλες) που θα επηρεάσει τη ζωή χιλιάδων οικογενειών.

      Αλλά πώς αξιολογεί η «Ένωση Ελληνικού Βιβλίου» τη στάση της κυβέρνησης; «Μετά από τόσες παλινωδίες η κυβέρνηση καταλήγει σε μια λύση εμπαιγμού. Η πρόταση για περιορισμό της ενιαίας τιμής μόνο στα λογοτεχνικά βιβλία και για την πρώτη μόνο έκδοση σημαίνει κονιορτοποίηση της ενιαίας τιμής, αλλά και κατ’ επέκταση πλήρη υπονόμευσή της, γιατί είναι ανεφάρμοστη. Ποιος θα ορίσει τι είναι λογοτεχνικό βιβλίο και τι όχι; Τι σημαίνει πρώτη έκδοση; Γνωρίζει άραγε τους όρους αυτούς το Υπουργείο Ανάπτυξης; Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα λόγω των ασαφειών να μην εφαρμόζεται τίποτα.

      Αλλά η τακτική αυτή δείχνει και μια διάθεση ρατσισμού. Γιατί τα λογοτεχνικά βιβλία και όχι τα επιστημονικά, τα φιλοσοφικά, τα παιδικά; Το σημαντικότερο: δεν καταλαβαίνει η κυβέρνηση την ουσία της ενιαίας τιμής, που είναι η προστασία του ποιοτικού βιβλίου, της ελληνικής παράδοσης και της ελληνικής γλώσσας, του Έλληνα συγγραφέα;

      Για να σώσουμε το ποιοτικό βιβλίο χρειάζεται να βοηθήσουμε τον μικρό βιβλιοπώλη που επέλεξε τη δουλειά αυτή γιατί την αγαπάει. Αυτός ο βιβλιοπώλης προστατεύεται, αν όλα τα βιβλία είναι στην ενιαία τιμή, ώστε να μπορεί από τα οφέλη όλων των βιβλίων να συντηρηθεί και να μην τον πνίξουν τα μεγάλα διαδικτυακά βιβλιοπωλεία που επιχειρούν από το εξωτερικό. Η κυβέρνηση καταλαβαίνει τι κάνει; Χτυπάει τον πολιτισμό, τη γνώση, τον πλουραλισμό, τη δημοκρατία. Είναι ώρα να ανανήψει και να αναλάβει τις ευθύνες της».

      Είναι φανερό ότι βρισκόμαστε στα πρόθυρα μιας μεγάλης ανατροπής με καθαρά βιβλιοκτόνο προσανατολισμό στον εκδοτικό χώρο. Η κυβέρνηση και πιο ειδικά ο υπουργός Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας κ. Κ. Χατζηδάκης έχουν ιστορική ευθύνη για την εξέλιξη αυτή. Οφείλουν έστω και τώρα να σταθμίσουν το ρόλο τους απέναντι στο πολιτισμικό αγαθό του βιβλίου, να αναπτύξουν μια πολιτική προαγωγής του βιβλίου και μάλιστα του ποιοτικού βιβλίου. Στη σημερινή εποχή δεν υπάρχει άνθρωπος που δεν ενστερνίζεται και δεν κατανοεί πλήρως τη μεγάλη σημασία της γνώσης και της μορφωτικής καλλιέργειας του λαού. Και το βιβλίο είναι ο οδοδείκτης για αυτή την προσπάθεια.

 

 

Strahov Monastery, Prague, Czech Republic, Library roof paintings

 

 

 

 

In the monastic library, by Richard Linderum