Η σημασία των προσεχών βουλευτικών εκλογών

1890, άποψη Ζαππείου

Του Νίκου Τσούλια

      Όσο και αν πολλοί Έλληνες «κρατούν απόσταση» από την πολιτική, γιατί αισθάνονται ότι δεν είναι χρήσιμη ή γιατί δεν έχει κανένα νόημα, η πολιτική σκηνή της χώρας μας αποτελεί εργαστήριο για τις γενικότερες εξελίξεις στο εθνικό επίπεδο αλλά ακόμα και στο ευρωπαϊκό σκηνικό.

      Το ερώτημα – δίλημμα είναι υπαρκτό και έχει ιστορική διάσταση. Η σκληρή δοκιμασία του ελληνικού λαού θα λάβει τέλος μέσα από μια εξέλιξη οικονομικής και κοινωνικής προόδου ή θα μάς οδηγήσει σε έναν χειμώνα μεσαιωνικής κατάστασης; Όσο και να θεωρούμε ότι η οικονομία είναι το κύριο πεδίο αναφοράς, είναι η σφαίρα της πολιτικής εκείνη που μπορεί να αποβεί ο μετασχηματιστής της όλης δραματικής σημερινής κατάστασής μας.

      Έχει επομένως νόημα και αξία να συζητήσουμε τις πολιτικές διεργασίες, γιατί θα είναι οι βασικοί συντελεστές εξόδου από την κρίση. Ό,τι σήμερα μοιάζει φαινομενικά ακίνητο στην πολιτική σκηνή, κρύβει μέσα του βαθιές κοινωνικές ανησυχίες και λειτουργίες. Ό,τι σήμερα έχει την εικόνα του ασήμαντου και του αδιάφορου, κουβαλάει μέσα του το σπέρμα της μετεξέλιξης και της αλλαγής.

      Και μπορούμε και οφείλουμε να συζητάμε και να ανταλλάσσουμε απόψεις και προβληματισμούς περί των ποικίλων διεργασιών που είναι τώρα μεν υπόκωφες αλλά αύριο θα σχηματοποιήσουν το μέλλον της χώρας μας. Καταθέτω προς τούτο μερικές παρατηρήσεις μου, τις οποίες θεωρώ ότι είναι και οι βασικότερες παράμετροι που θα αναδείξουν τη νέα εποχή στη χώρα μας.

      Πρώτη παρατήρηση. Το όλο πολιτικό σκηνικό βρίσκεται σε φάση μετάβασης με κύρια χαρακτηριστικά την ενίσχυση των δύο αντιθετικών πολιτικών ρευμάτων, δεξιάς και αριστεράς, την ρευστοποίηση της κεντροαριστεράς και την αναζήτηση μιας νέας φυσιογνωμίας της. Δεύτερη παρατήρηση. Τα μεγέθη των παραδοσιακά και όχι μόνο μεγάλων κομμάτων θα παραμείνουν εμφανώς μειοψηφικά. Τρίτη παρατήρηση. Στην επόμενη φάση η πολιτική σκηνή της χώρας μας θα μετασχηματιστεί έτι περαιτέρω από ό,τι συνέβη με τη σημερινή εικόνα κυβερνητικής συνεργασίας Ν.Δ. και ΠΑ.ΣΟ.Κ.

      Και εδώ θέλω να σταθώ. Ας κάνουμε μια υπόθεση εργασίας, η οποία είναι πολύ πιθανή. Ο ΣΥΡΙΖΑ έρχεται πρώτο κόμμα στις επόμενες εκλογές και ο αρχηγός του ζητάει την πρωθυπουργία. Με δεδομένο ότι η όποια κοινοβουλευτική του δύναμη πόρρω θα απέχει από την αυτοδυναμία θα ζητήσει ψήφο ανοχής ή θα επιδιώξει κάποιο είδος κυβερνητικής συνεργασίας.

      Και εδώ ερχόμαστε στα δύσκολα. Το Κ.Κ.Ε. προφανώς δεν ενδιαφέρεται και δεν πρόκειται ποτέ να συμμετάσχει σε μια σύμπραξη με κανένα κόμμα πολλώ μάλλον με το ΣΥΡΙΖΑ. Η «Χρυσή Αυγή» είτε συμμετάσχει στις εκλογές ως έχει είτε όχι είναι έξω από το παιχνίδι της διακυβέρνησης. Απομένουν – ως εκ τούτου – η ΔΗΜ.ΑΡ., η Ν.Δ., το ΠΑ.ΣΟ.Κ. και οι «Ανεξάρτητοι Έλληνες».

      Αν ο ΣΥΡΙΖΑ επιδιώξει συνεργασία ή σύμπραξη με τη ΔΗΜ.ΑΡ. και ενδεχομένως με το ΠΑ.ΣΟ.Κ. (ή με όποιο άλλο σχήμα έχει ο χώρος της Κεντροαριστεράς), μπορεί να προχωρήσει και σε μια προγραμματική σύγκλιση. Μέχρι εδώ όμως. Γιατί προφανώς με τη Ν.Δ. δεν μπορεί να πάει σε οποιαδήποτε μορφή συνεργασίας. Μπορεί όμως – αν δεν προκύπτουν τα προηγούμενα εγχειρήματα με ΔΗΜ.ΑΡ. και ενδεχομένως με ΠΑ.ΣΟ.Κ. -, να ζητήσει ψήφο ανοχής. Με τους «Ανεξάρτητους Έλληνες» τα πράγματα είναι εξαιρετικά θολά, γιατί το κόμμα αυτό δεν έχει αποσαφηνισμένη πολιτική πρόταση και έχει δημιουργήσει μια ακτιβίστικη αντίληψη «επαναστατημένων» ανθρώπων που είναι μόνιμα «στα κάγκελα» και ως εκ τούτου δύσκολα θα εμπλακούν σε άσκηση υπεύθυνης κυβερνητικής πολιτικής.

      Σε κάθε περίπτωση όμως τίθεται ένα σχεδόν υπαρξιακό ερώτημα στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ. Θα συμφωνήσουν το «Αριστερό Ρεύμα» και οι διάφορες – ούτως ή άλλως υπαρκτές – αριστερές και αριστερίστικες τάσεις για μια μορφή κυβερνητικής συνεργασίας με τα άλλα κόμματα. Θα συμφωνήσει τελικά το όλο πολιτικό σώμα του ΣΥΡΙΖΑ σε μια ευρωπαϊκή πολιτική, σε μια οικονομική πολιτική εντός του ευρώ, στη διαχείριση του Μνημονίου;

      Εκτιμώ ότι σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο είναι πολύ πιθανότερο να υπάρξει κάποια μορφή κυβερνητικής συνεργασίας του μεγάλου μέρους του ΣΥΡΙΖΑ (εκείνου των Προεδρικών) με άλλα κόμματα και να αποσχιστούν οι αριστερές και αριστερίστικες τάσεις. Επί της ουσίας το κόμμα που θα δοκιμαστεί όσον αφορά την πολιτική του φυσιογνωμία το επόμενο διάστημα θα είναι εκ των πραγμάτων ο ΣΥΡΙΖΑ.

      Μια τέτοια εξέλιξη όμως θα επιφέρει αλυσιδωτές επιδράσεις και γενικότερους μετασχηματισμούς σ’ όλο το πολιτικό σκηνικό. Οι επόμενες εκλογές θα ανοίξουν δρόμους για δημιουργίες νέων πολιτικών σχηματισμών ή για ριζικές μεταμορφώσεις των υπαρχόντων κομμάτων. Σ’ αυτό το διεγερμένο σκηνικό θα σχηματοποιηθεί και το κόμμα της Κεντροαριστεράς. Γιατί η όποια μετεξέλιξη αυτού του χώρου δεν μπορεί να γίνει με συζητήσεις και με θεωρητικές αναλύσεις στον παρόντα χρόνο, αλλά θα συμβεί με βάση την «πολιτική κίνηση» που θα δημιουργήσουν οι επερχόμενες εκλογές.

      Η επιστροφή των Ελλήνων στις πολιτικές διεργασίες με βάση τα συμφέροντα και τις ιδεολογίες των πολιτών τελικά θα είναι – κατά τη γνώμη μου – το μεγάλο κέρδος για το μέλλον της χώρας μας. Γιατί το μέλλον δεν μπορεί να διαμορφωθεί ποτέ με θυμούς και με στείρες ηθικολογίες αναχωρητισμού και εσωστρέφειας αλλά με τη δράση και με τη συμμετοχή μας στα κόμματα και στα κοινωνικά κινήματα.

1896, Ολυμπιακοί Αγώνες Αθήνας, προσέλευση θεατών