Η γοητεία της πολιτικής
Του Νίκου Τσούλια
Μπορεί το σημερινό αντι-ανθρώπινο πεδίο της πολιτικής να είναι στο στόχαστρο των περισσότερων πολιτών. Μπορεί να συγκεντρώνει την μήνιν όλων μας λόγω της σημερινής κρίσιμης οικονομικής και όχι μόνο κατάστασής μας. Μπορεί η πολιτική να θεωρείται ότι πάντα ήταν, είναι και θα είναι ως έναν βαθμό εξαρτημένη και ελεγχόμενη από την εξουσία.
Ωστόσο, η πολιτική θα είναι πάντα το κύριο πεδίο αναφοράς της ζωής μας και της κοινωνίας μας. Με αυτή θα οργανώνεται ο δημόσιος χώρος και θα συγκροτείται το εθνικό μας σχέδιο. Με αυτή θα καλλιεργείται η συλλογική μας αφήγηση και θα διαμορφώνεται το κοινό μας μέλλον. Με αυτή θα συναιρείται το «εγώ» με το «εμείς» και ο προσωπικός μας βίος θα διαστέλλεται και θα «νομιμοποιείται» στο δημόσιο βίο. Γιατί «η πολιτική δεν είναι καρτεσιανή θεώρηση των πραγμάτων»[i], αλλά συμπυκνώνει και εκφράζει τη θέλησή μας να δημιουργήσουμε το δικό μας σύμπαν, να γίνουμε υποκείμενα της ιστορίας, να αγωνιστούμε για την αυτοπραγμάτωσή μας.
Είναι η πολιτική που αναπτύσσει την έννοια της πολιτείας, που συγκροτεί τους κοινωνικούς και οικονομικούς ιστούς της συνύπαρξής μας και συνεξέλιξής μας με τους άλλους πολίτες, που νομιμοποιεί τη συλλογική μας βούληση για καλύτερη ζωή. Η ανάδυσή της στους χρόνους της Αρχαίας Ελλάδας – όπου «ο δυτικός πολιτισμός ήδη από την εποχή που αναπτύσσεται η ελληνική σκέψη, έτεινε προς τον ορθολογισμό, επομένως προς την απομάκρυνση από τη θρησκευτική ζωή»[ii] – και μάλιστα με τη μορφή της δημοκρατίας στην αρχαία Αθήνα συνιστά το πρώτο μεγάλο βήμα των λαών για να ξεφύγουν από το δεσποτισμό και την αυταρχικότητα των αυτοκρατοριών και των βασιλείων.
Πολιτική, πόλη, πολιτεία, πολίτες θα συναποτελέσουν τον φωτεινό γαλαξία της μεγάλης κοινωνικής απελευθέρωσης των ανθρώπων να εγκαταλείψουν τους τόπους του ανορθολογισμού και της προκατάληψης και να δημιουργήσουν μια νέα σελίδα στην ιστορία του ανθρώπου. Τώρα τίποτα δεν θυμίζει το χθες, τώρα ο άνθρωπος γίνεται ο κύριος της μοίρας του με την οργάνωση του συστήματος διακυβέρνησής του.
Αλλά η πολιτική δεν είναι ένα αθώο πεδίο απλής έκφρασης των ανθρώπων ως φυσικών προσώπων. Συνιστά το πεδίο αναφοράς των κοινωνικών συγκρούσεων και της ταξικής πάλης, των οικονομικών σχέσεων και των επαγγελματικών καταμερισμών, των ιδεολογικών αντιπαραθέσεων και των ποικίλων θεσμικών εκφράσεων. Είναι το πιο ανοιχτό και το πιο ολοκληρωμένο πεδίο έκφρασης της κοινωνικότητάς μας και της ολοκλήρωσης του εαυτού μας. Είναι ένα διαρκές στοίχημα στο προς τα πού θα τείνει η κύρια κοίτη της: στον εκδημοκρατισμό ή στην ενίσχυση της εξουσίας, στην κοινωνική πρόοδο ή στην οπισθοδρόμηση της ιστορίας, στην χειραφέτησή μας ή στη χειραγώγησή μας. Η έκφραση ότι «τα πάντα είναι πολιτική» είναι δηλωτική του καθολικού χαρακτήρα της έννοιας και της λειτουργίας της πολιτικής.
Όλα τα προηγούμενα σημεία κατατείνουν σε μια κραταιά και γενική ερμηνευτική θεώρηση, ότι η ενασχόλησή μας με την πολιτική είναι και δικαίωμα και υποχρέωση. Κανένας – παρά μόνο οι αναχωρητές της ζωής – δεν μπορεί να δηλώνει απολιτικός ή ότι δεν ασχολείται με την πολιτική. Η λειτουργία της πολιτικής αφορά όλους, επηρεάζει τη ζωή μας ανεξάρτητα από την όποια θεώρησή μας και την (δήθεν) αδιάφορη ή την εχθρική στάση μας, καθορίζει σε σημαντικό βαθμό το μέλλον μας. Μπορεί να ισχύουν στον έναν ή στον άλλο βαθμό οι απόψεις ότι η πολιτική κομματοκρατείται ή ότι είναι «βρώμικη» ή ότι είναι ελεγχόμενη από τα κέντρα εξουσίας και τα μεγάλα οικονομικά συμφέροντα, αλλά όλα αυτά δεν ακυρώνουν τον ύψιστο σκοπό της πολιτικής. Τουναντίον είναι αφορμή για πιο ενεργητική και πιο συστηματική ενασχόλησή μας με αυτή, με στόχο να αλλάξουμε το περιεχόμενό της και να αναπροσανατολίσουμε τους σκοπούς της. Έτσι κι αλλιώς η πολιτική είναι διαπάλη ιδεών και ιδεολογιών, είναι σύγκρουση συμφερόντων, είναι η κίνηση και η γραφή της ιστορίας.
Η γοητεία της πολιτικής έγκειται στο ότι μορφοποιείται σ’ όλο το φωτεινό στερέωμα της δημόσιας και της συλλογικής ζωής μας, στο ότι προεκτείνει το προσωπικό μας σύμπαν προς κάθε κατεύθυνση, στο ότι καλλιεργεί την αγωνιστική στάση ζωής και προάγει την ανθρωπιστική συνείδησή μας.Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον – δεν είναι μια απλή βιολογική ύπαρξη – ως εκ τούτου για να διαμορφώσει το άρτιο είδωλό του μόνο μέσω της πολιτικής μπορούμε να το επιτύχει. Γιατί «μονάχα εκεί όπου τα άτομα ‘είναι συνδεδεμένα με την καθολική ιστορία’ μονάχα εκεί ο διάλογος έχει οπλιστεί για να επιβάλλει θριαμβευτικά τους όρους του»[iii]. Γιατί είναι ο χώρος της πολιτικής που συνέχει όλους τους ανθρώπους, που συνυφαίνει τις αγωνίες τους και τις αναζητήσεις τους. Γιατί ο χώρος της πολιτικής είναι το «βαρυτικό πεδίο» της κοινωνίας, που έλκει κάθε ανθρώπινο ον και του δίνει τη δυνατότητα δημιουργικής συμμετοχής στην Ιστορία. Ποιος μπορεί να λείπει από το πιο συλλογικό και το πιο όμορφο πανηγύρι της ζωής και των ανθρώπων;
Παιδείας Εγκώμιον 
Πρόσφατα σχόλια