Πατρίδα, ξενιτιά και ταυτότητα σε πεζογραφήματα της γενιάς του 1880

Μόραλης Γιάννης (1916 – 2009),
10 έγχρωμα σχέδια για τα ποιήματα του Γιώργου Σεφέρη, 1965

 

ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΟΚΟΡΗ*, ΑΥΓΗ 12.8.12

ΓΕΩΡΓΙΑ ΠΑΤΕΡΙΔΟΥ, «Για νάρθω σ’ άλλη ξενιτειά». Αφηγήσεις του τόπου στην πεζογραφία της γενιάς του 1880, Πάτρα, Opportuna, σελ. 201

Στο τίτλο της μελέτης (η εντός εισαγωγικών φράση αντλήθηκε από το διήγημα του Χρήστου Χρηστοβασίλη «Ο γυρισμός του ξενιτεμένου» – 1907) υποφώσκει η σύνθετη υφή του τόπου ως χώρου οικειότητας, εξοικείωσης και ξενότητας, αλλά και ως πεδίου γεωγραφικού, πολιτισμικού και κειμενικού.

Πωλ Βαλερύ, Η καθαρή ποίηση

unknown, British 18th century, Prospectus Civitatis Perthi /
The Prospect of the Town of Perth

 

Μεγάλος θόρυβος δημιουργήθηκε στον κόσμο (και κόσμο εννοώ τα πιο πολύτιμα και ανώφελα πράγματα) γύρω από δύο λέξεις: καθαρή ποίηση. Είμαι λίγο υπεύθυνος για το θόρυβο αυτό. Έτυχε, εδώ και μερικά χρόνια, προλογίζοντας την ποιητική συλλογή κάποιου φίλου μου, να προφέρω τούτες τις λέξεις χωρίς να τους προσδώσω οριακή σημασία και χωρίς να προβλέψω σε ποια συμπεράσματα θα έφθαναν όσοι ενδιαφέρονται για την ποίηση. Ήξερα καλά τι εννοούσα με τις λέξεις εκείνες, δεν ήξερα όμως ότι θα προκαλούσαν τέτοιες απηχήσεις και αντιδράσεις στους εραστές της λογοτεχνίας. Ήθελα μόνο να επιστήσω την προσοχή σε κάποιο γεγονός κι όχι να διατυπώσω μια θεωρία, κι ακόμη λιγότερο να θεμελιώσω ένα δόγμα και να θεωρήσω αιρετικούς όλους όσους δεν θα προσχωρούσαν.