Ο φύλακας των βιβλίων

του Χόρχε Λουίς Μπόρχες *

«Εδώ είν’ οι κήποι, οι ναοί και η αιτία που υπάρχουν οι ναοί
η μουσική που πρέπει, τα λόγια τα σωστά,
τα εξηντατέσσερα εξάγραμμα,
τελετουργίες – η μοναδική σοφία
που το Στερέωμα παραχωρεί στους ανθρώπους,
η εξουσία εκείνου του αυτοκράτορα
που αντανακλούσε τη γαλήνη του στον κόσμο – τον
καθρέπτη του,
έτσι που να καρπίσουν τα χωράφια
και να μην ξεχειλίσουν τα ποτάμια από τις όχθες τους,
ο πληγωμένος μονόκερος,
που ξαναγύρισε για να σημάνει το τέλος,
οι μυστικοί αιώνιοι νόμοι,
η αρμονία του κόσμου.
Όλα αυτά ή η ανάμνηση τους, βρίσκονται εδώ
μες στα βιβλία που φυλάω σ’ αυτόν τον πύργο.

Με λένε Χσιάγκ. Φυλάω τα βιβλία,
που ίσως είναι και τα τελευταία.
Γιατί ούτε για την Αυτοκρατορία ξέρουμε πια τίποτα.
Ούτε και για τον Γιό του Ουρανού.
Εδώ είναι, στα ράφια ψηλά,
την ίδια ώρα μακρινά και κοντινά,
κρυφά και φανερά, όπως τα άστρα.
Εδώ είναι οι κήποι, οι ναοί»

* Borges, Jorge Luis, Ο φύλακας των βιβλίων

Στο: Περί Βιβλιοθηκών, Αθήνα, Εκδ. Αγρα, 1993
(μετφρ. Δημ. Καλοκύρη)

Το πρώτο φως στο Σύμπαν

Submitted by rau on 26 April 2010

Μετάφραση: Νίκος Σκουλίδης (Nikos Skoulidis)

Ο δορυφόρος WMAP. Μετά από τρεις περιστροφές γύρω από την Γη, ο WMAP πέταξε ακριβώς πίσω από την τροχιά της Σελήνης, τρεις εβδομάδες μετά την εκτόξευσή του

Χορηγία εικόνας από NASA / WMAP Science Team

Ana Lopes και ο Henri Boffin μας ταξιδεύουν στο χρόνο – διερευνώντας την ιστορία του Σύμπαντος.

Έχεις ποτέ αναρωτηθεί πότε έλαμψε το πρώτο φως στο Σύμπαν; Οι περισσότεροι από μας έχουν δει την ανατολή του ηλίου το πρωί, την αυγή μιας νέας μέρας. Οι αστρονόμοι πάνε ένα βήμα παραπέρα και ψάχνουν για την πρώτη πηγή φωτός – ερευνώντας την ιστορία του Σύμπαντος χρησιμοποιώντας ισχυρότατα τηλεσκόπια. Η υπέρτατη λαχτάρα τους είναι ακόμη πιο φιλόδοξη, να ψηλαφίσουν όλη την ιστορία του Σύμπαντος, από την γένεσή του – την Μεγάλη Έκρηξη (Big Bang) – μέχρι τις μέρες μας, σχεδόν 14 000 εκατομμύρια (14 δισεκατομμύρια) χρόνια αργότερα.

Μπορεί η γλώσσα μας να γίνει λογοτεχνική;

Γιαλλινάς Άγγελος (1857 – 1939), Το Θησείο και η Ακρόπολη, π. 1895

Του Νίκου Τσούλια

«”Κανείς δεν είναι έξω από το όνειρο”, έγραφε ο Ουγκώ. Είμαστε όλοι τυχοδιώκτες των ιδεών μας. Και όπως κάποιος φτιάχνει το όνειρό του, έτσι φτιάχνει και τη ζωή του».

Ρούσσος Βρανάς, «ΤΑ ΝΕΑ», 16.3.12

Ποιος / ποια δεν αγαλλιάζει όταν διαβάζει ένα πολύ καλό λογοτεχνικό βιβλίο; Ποιος / ποια δεν νιώθει ένα όμορφο σκίρτημα όταν συναντάει τις γλωσσικές αναβαθμίδες και τα λογοτεχνικά σχήματα σε ένα κλασικό μυθιστόρημα; Ποιος / ποια δεν αναρωτιέται πώς γίνεται και μια τέτοιου είδους γλώσσα και γραφή όχι μόνο να σε ταξιδεύει σε τόπους όμορφους αλλά και κυρίως να σε μετασχηματίζει – έστω πρόσκαιρα – σε μια γλυκιά όψη του ειδώλου σου, εκείνου του ειδώλου που το συναντάς μόνο στα όνειρά σου και στις φαντασιώσεις σου;

Τι είναι ο πατριωτισμός σήμερα;

ΤΟ ΒΗΜΑ 24/03/2012

Η 25η Μαρτίου είχε πάντοτε έναν ιδιαίτερο συμβολισμό για μας τους Ελληνες. Είναι η ημερομηνία που αντιπροσωπεύει την απαρχή της συγκρότησης του νεοελληνικού έθνους (η επέτειος της εθνικής παλιγγενεσίας όπως λέγαμε παλαιότερα). Αλλά είναι ταυτόχρονα και ένα ιστορικό γεγονός που προσφέρεται σε πολλές ιδεολογικές και πολιτικές αναγνώσεις, ανάλογα με τη συγκυρία, που όλες όμως περιστρέφονται γύρω από την έννοια της πατρίδας και του πατριωτισμού.

Η περίοδος που διανύουμε είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα. Η υπαγωγή στο μνημόνιο δικαιολογείται από τους μεν ως μοναδική επιλογή για τη σωτηρία της χώρας και άρα ως αυτονόητη πατριωτική επιλογή. Αντίθετα, για τους δε αποτελεί «προδοσία» και ευθέως αντιπατριωτική ενέργεια. Σκοπός του σημερινού αφιερώματος δεν είναι να εμπλακεί σ’ αυτή τη διαμάχη, αλλά να φωτίσει κάποιες πτυχές του πατριωτισμού που ξεφεύγουν από τα κλισέ των παρελάσεων και των σχολικών εορτών.

Η «δύσκολη» Β΄ Λυκείου

Του Νίκου Τσούλια

Αναφερθήκαμε στις δύο άλλες τάξεις του Λυκείου. Ήλθε η ώρα της. Για εμάς τους εκπαιδευτικούς (ή για μένα τουλάχιστον) είναι η πιο δύσκολη τάξη. Πρέπει να αναπτύξεις όλες τις δυνατότητές σου στο μέγιστο βαθμό, να είσαι σε διαρκή ετοιμότητα. Αλλιώς μπορείς να χάνεις την αίθουσα, να μην ανταποκρίνεσαι με επάρκεια στις ευθύνες και στα καθήκοντά σου και να απογοητεύεσαι.

Η όλο και σκοτεινότερη κληρονομιά του Van Gogh

Submitted by brown on 20 September 2011

Μετάφραση από Χαρίλαο Μέγα (Charilaos Megas)

Η εικόνα προσφέρθηκε από the Van Gogh Museum, Amsterdam

Τα έντονα κίτρινα στους πίνακες του van Gogh μετατρέπονται σε άσχημο καφέ. Ο Andrew Brown αποκαλύπτει πώς το εξηγούν αυτό οι εξελιγμένες τεχνικές ακτίνων Χ, προσφορά του European Synchrotron Radiation Facility στη Γκρενόμπλ, Γαλλία.

Μαζί με τις μεγάλες πινελιές του, οι επιλογές του Vincent van Gogh (1853-1890) σε έντονα και συχνά μη ρεαλιστικά χρώματα για την έκφραση διάθεσης και συναισθημάτων ήταν κεντρικές στο μοναδικό στυλ του, ένα στυλ που επηρέασε έντονα την εξέλιξη της σύγχρονης ζωγραφικής. Οι νέας γενιάς χρωστικές του 19ου αιώνα επέτρεψαν στον van Gogh να δημιουργήσει, για παράδειγμα, τα πλούσια κίτρινα που χρησιμοποίησε στα πασίγνωστα Ηλιοτρόπια. Αυτές οι εκπληκτικοί τόνοι, που υπάρχουν σε πολλά έργα του, περιείχαν μία από τις χρωστικές αυτές, το κίτρινο του χρωμίου. Δυστυχώς, περισσότερο από 100 χρόνια αφού έφυγε από το πινέλο του van Gogh, το κίτρινο του χρωμίου σε κάποιες περιπτώσεις σκοτείνιασε ορατά σε μη εντυπωσιακό καφέ, ένα φαινόμενο που πρόσφατα προκάλεσε το ενδιαφέρον μίας ομάδας ερευνητών.

Ποια είναι η στρατηγική του εκπαιδευτικού κινήματος;

Του Νίκου Τσούλια

Οι εποχές έχουν αλλάξει. Η βαθιά και πολύπλευρη κρίση της χώρας έχει μακρύ χρονικό ορίζοντα. Μετασχηματίζει θεμελιώδη κοινωνικά, οικονομικά, πολιτισμικά και πολιτικά χαρακτηριστικά του τόπου μας. Ως εκ τούτου απαιτείται διεισδυτική ανάλυση των γεγονότων για να μπορεί να διατυπωθεί μια στέρεα πρόταση αντιμετώπισης του πρωτόγνωρου φαινομένου της ευρείας αποδόμησης των παραγωγικών και κοινωνικών, σχέσεων και δομών. Υπάρχει, λοιπόν, κάποια στρατηγική από το οργανωμένο εκπαιδευτικό κίνημά μας ή κινείται με τις παλιές μεθόδους που αντιστοιχούσαν σε άλλες «πραγματικότητες»;

Βήμα επιστήμης 29.3.12

Περιεχόμενα:

• 133 χρόνια από τη γέννησή του: Ο πολιτικός Αϊνστάιν,
• Τα άπαντα του Αϊνστάιν στο Διαδίκτυο,
• Στον Εντρέ Σεμεράντι το βραβείο Άμπελ 2012
• Χρώμα επιστήμης φωτίζει τον Μεσαίωνα,
• Τα νετρίνα… έκοψαν ταχύτητα,
• Δέσμες νετρίνων μεταδίδουν μηνύματα μέσα από τοίχους, βουνά, πλανήτες,
• Δώσαμε μυς και πήραμε… μυαλό!,
• Einstein Proved Right in Retest of Neutrinos’ Speed.

Επιμέλεια: Νίκου Τσούλια

Είναι ουδέτερη η γνώση; 28.3.12

Β΄μέρος

“Noth­ing in life is to be feared. It is only to be understood.” Marie Curie

Του Νίκου Τσούλια

Υπάρχει και μια άλλη όψη της γνώσης. Ως γνώση δεν θεωρούμε ένα ουδέτερο πεδίο μέσω του οποίου γίνεται κατανόηση, από την ανθρώπινη νόηση, του κόσμου και του εαυτού μας, αλλά έναν παρεμβατικό χώρο μέσω του οποίου επιχειρούμε τη μέγιστη δυνατή χρηστική λειτουργία του κόσμου και της ύλης προς όφελός μας. Δεν αναγνωρίζουμε, δηλαδή, τις αυτονομίες και τις αυταξίες των άλλων όντων, παρά μόνο σε σχέση με τη δική μας πολιτιστική και πολιτική κατεύθυνση και με τις δικές μας αναγκαιότητες. Με άλλα λόγια, εκτιμούμε πως οι άλλες μορφές της ύλης πρέπει να εξυπηρετούν τις δικές μας κατευθύνσεις και ο χαρακτήρας της γνώσης είναι ενταγμένος σ’ αυτό το σκοπό.

Βιβλιοθησαυροί

www.europeana.eu

Four Gospels

 

Unknown, Four Gospels

This features the Script of the Hodegon Monastery type in brown ink. Titles, scholia, capitals in faint red. Attributed to the notable scribe Matthew, the ‘thutorakendutès’, together with at least three other known manuscripts: Paris. Gr. 12, date 1419; Athos, Dionysiou Monastery ms. 103, date 1419; Athos, Lavra Monastery, scroll No 37. The binding is made from boards covered in yellow silk material.

Είναι ουδέτερη η γνώση; 27.3.12

Α΄μέρος

“The impor­tant thing is not to stop ques­tion­ing. Curios­ity has its own rea­son for existing.” (Albert Einstein)

 

Του Νίκου Τσούλια

Ένα θαυμάσιο κείμενο επιστημολογικού περιεχομένου αναδημοσιευμένο στην «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» από την ιταλική εφημερίδα «LA STAMPA» θέτει με ιδιαίτερα καίριο και προκλητικό τρόπο το θέμα της γνώσης και του χαρακτήρα της σε μια αντίληψη του προέδρου του Τεχνολογικού Ινστιτούτου της Μασαχουσέτης Τσαρλς Βεστ που δίνει «έμφαση όχι στις κατακτήσεις της έρευνας αλλά στην πολύτιμη ανεξερεύνητη γνώση». Θα μπορούσαμε βέβαια να ισχυριστούμε ότι η εν λόγω θεώρηση αποτελεί παραλλαγή ή και ισχυροποίηση της γνωστής άποψης των ερευνητών ότι μεγάλη σημασία στην παραγωγή της γνώσης έχουν τα ανοιχτά ζητήματα και τα καινούργια ερωτήματα που προκαλούν οι όποιες απαντήσεις παρά αυτές καθ’ εαυτές οι απαντήσεις…

Η πολιτική σήμερα 27.3.12

 

Περιεχόμενα:

Οι δρόμοι της βίας,
Η χώρα αιχμάλωτη του φόβου που προκαλεί η τρόικα,
Η Ιστορία χτυπάει την πόρτα μας, η Αριστερά θα την ανοίξει;
Πέραν της συμφωνίας του ευρώ,
Κινδυνεύουν με Βατερλό,
Η εποχή μετά το PSI,
Υπήρχε κι άλλη λύση για τα ομόλογα των ταμείων,
Προβλήματα ανάπτυξης,
Τέσσερις αλήθειες για την Ευρώπη,
Κόμματα και κάλπη,
Οι κίνδυνοι της αμοιβαδοποίησης,
Η κρίση της ιστορίας για την κρίση σήμερα,
ΠΑΣΟΚ και συλλογικά συμφέροντα,
Και τώρα τι ψηφίζουμε;
Νέα κόμματα επί σκηνής,
Καταλύτες Καμμένος και Κατσέλη,
Από τις σύνθετες επεξεργασίες στη γενικόλογη συνθηματολογία και στον λαϊκισμό,
Οι εχθροί του λαού.