Ένα άρθρο την ημέρα

… και οι σκέψεις πλημμυρίζουν.

Του Νίκου Τσούλια

Αυτο – αναφορικό το σημερινό άρθρο· όχι τόσο ως προς το «Ανθολόγιο» όσο ως προς εμένα. Η καθημερινή έκφραση του «Ανθολογίου» είναι – κατά κανόνα – δύο δημοσιεύσεις κάθε ημέρα· μια δική μου και μία ξένη. Όσον αφορά τη δική μου γραφή – γιατί η ξένη δημοσίευση είναι μια εύκολη υπόθεση – τίθεται ένα ερώτημα: είναι αναγκαίος αυτό ο ρυθμός; Και ακόμα μπορεί κάποιος να βρίσκει θεματικές περιοχές και να γράφει καθημερινά σχετικά κείμενα;

Είχα και στο παρελθόν μια ανάλογη πρόκληση. Πριν απ’ αυτή την πρόκληση είχε ζητηθεί από τον Διευθυντή της εφημερίδας – στην οποία αρχικά είχα και το κομμάτι της πνευματικής ψυχαγωγίας (σταυρόλεξο κλπ) – να έχω και στήλη με σκάκι. Και όταν του ανέφερα ότι δεν ήμουνα σε θέση για μια τέτοια γραφή, μου απάντησε με τον πιο απόλυτο τόνο: «δεν ξέρω τι μπορείς ή όχι να κάνεις, εγώ θέλω από τη Δευτέρα η εφημερίδα να έχει στήλη με σκάκι». Και είχε. Όσον αφορά την παλιά πρόκληση, μου είχε ζητηθεί από άλλη εφημερίδα να δίνω τέσσερα με πέντε άρθρα την εβδομάδα. Και είχα ανταποκριθεί. Τότε μάλιστα η έκταση των θεμάτων ήταν πολύ μεγάλη. Τώρα έχει ενισχυθεί τόσο πολύ το βιβλιογραφικό μου απόθεμα – είναι μάλιστα ψηφιακό, επομένως και φοβερά εύχρηστο – που μου δίνει πολύ περισσότερες δυνατότητες.

Ας επανέλθουμε λοιπόν στο σήμερα. Προσπερνώ το θέμα το αν είναι αναγκαίος αυτός ο ρυθμός, αν και θεωρώ ότι η καθημερινή ανανέωση και φρεσκάδα δίνει ζωτική πνοή για καθετί, γιατί για μένα η καθημερινή γραφή είναι μια πρόκληση, μια πολύ όμορφη πρόκληση. Και να γιατί. Το καθημερινό και συστηματικό διάβασμα εντάσσεται σε μια λογική: να τροφοδοτείται η ανάγκη της αρθρογραφίας. Η υποχρεωτικότητα για μια τόσο συχνή γραφή σού ενισχύει τη μεθοδικότητα ως προς το διάβασμα. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Είναι η πρόκληση να κάθεσαι περίπου μια ώρα  την ημέρα, μια ώρα απόλυτης δημιουργικότητας και περισυλλογής. Είναι ένα πολύ όμορφο κομμάτι της καθημερινότητας που θρυμματίζει την πεζότητα και το ανούσιο της επίπεδης βιολογικής λειτουργίας. Είναι η πρόκληση να βρίσκεις θέματα, να βρίσκεις αφορμές από τη ζωή.

Η ίδια η σκέψη σου γεννοβολάει διαρκώς νέες σκέψεις, διχοτομείται, τριχοτομείται, πολλαπλοτομείται για καθετί που δημιουργεί ή για καθετί που τη δημιουργεί – δεν ξέρω τι από τα δύο συμβαίνει ή αν συμβαίνουν και τα δύο ταυτόχρονα ή αν συμβαίνουν χωριστά. Η σκέψη είναι αχαλίνωτη, τη μια στιγμή τριγυρίζει στους κόσμους της φαντασίας, την ίδια στιγμή μαζεύεται απείρως συστελλόμενη και επιμελώς αυτοσυνειδησιακή στα πεδία του ορθολογισμού, την ίδια στιγμή χάνεται στα νεφελώματα της μεταφυσικής, την ίδια στιγμή «μιλάει» στο διπλανό σου, είναι παντού. Ποιος είπε ότι το αφεντικό είναι ο χρόνος, όταν η σκέψη διαφεντεύει όλο τον προσωπικό μας κόσμο; Ποιος είπε ότι δεν έχουμε απόλυτη ελευθερία όταν ελευθερία μας είναι η ελευθερία της σκέψης, η ανεξαρτησία του πνεύματος, το αυτεξούσιό μας; Δεν ξέρεις αν εσύ γεννάς τη σκέψη ή η σκέψη εσένα, αν την εμπεριέχεις ή εμπεριέχει αυτή εσένα, αν πας εσύ προς τη σκέψη ή έρχεται αυτή προς εσένα, γίνονται όλα τόσο γρήγορα, το σκηνικό σε διαρκή ανασύνθεση, οι σκέψεις σε εικόνα ηφαιστειακής έκρηξης.

Ένας παρατηρητής είναι ταυτόχρονα παρατηρητής του κόσμου, παρατηρητής της ζωής, παρατηρητής του εαυτού του. Είναι παρατηρητής επί ενός απέραντου πεδίου. Κάθε ανάσα σου, κάθε ματιά σου, κάθε σκέψη σου, κάθε φαντασιακό σκίρτημά σου είναι και μια αφόρμηση. Αφόρμηση να ξεδιπλώσεις τις πτυχές του παρατηρούμενου πεδίου, να ξετυλίξεις την αντίληψή σου και τη γραφή σου. Είναι ένα πνευματικό παιχνίδι. Απαιτεί ταυτόχρονα πειθαρχία και απόλυτη ελευθερία. Δοκιμάζεις και δοκιμάζεσαι.

Αλλά η κύρια στόχευση είναι να ανακαλύπτεις την περιοχή της πνευματικής ενασχόλησής σου, να ανασύρεις το κατά ίχνος πραγματικό και να του δίνεις περίοπτη θέση στον κόσμο της γραφής σου, να κάνεις «ένα μικρό σκουπίδι να ονειρεύεται ότι είναι αστέρι», να βάζεις τη γραφή σου να αποκαθιστά τη χαμένη από την καθημερινότητα αίγλη του πνεύματός σου, να αφήνεις τη σκέψη σου ελεύθερη να ανακαλύπτει ταπεινές γωνιές και ονειρικά ξέφωτα, να ανιχνεύει τη σκέψη του άλλου που είναι τόσο διαφορετική, τόσο πλούσια και γενναιόδωρη σε σχέση με ό,τι εκφράζει την ίδια στιγμή η γλώσσα του, να αναζητείς διαρκώς και αενάως το άγνωστο που όσο το κάνεις γνωστό, τόσο γεννά περισσότερο …άγνωστο.