Περί των εφαρμοστών της εκπαιδευτικής πολιτικής

Του Νίκου Τσούλια

Μπορεί να υπάρξει εκπαιδευτική μεταρρύθμιση αν το σχολικό της περιεχόμενο δεν συμβαδίζει με τα σημεία των καιρών; αν δεν δημιουργεί μορφωτικά προπλάσματα του μέλλοντος;

Μπορεί το σχολείο να διαπαιδαγωγεί και να εκπαιδεύει τους αυριανούς πολίτες αν δεν δίνει στους νέους επιστημονικές αποσκευές για να κατανοούν τη σύνολη πραγματικότητα που γίνεται όλο και πιο σύνθετη, για να παρεμβαίνουν στους ποικίλους κοινωνικούς μετασχηματισμούς και στην αναδημιουργία ενός Κόσμου που διαρκώς αλλάζει;

 

Μπορεί το Λύκειο στη χώρα μας να μην αποκρυσταλλώνει το περιεχόμενό του και τις στοχοθεσίες του με βάση τις κρατούσες τάσεις στο διεθνή χώρο και να μην προσδιορίζει σαφώς την έννοια της γενικής παιδείας που είναι ο μορφωτικός πυρήνας των σύγχρονων εκπαιδευτικών συστημάτων;

Μπορεί κάποιος από τους εφαρμοστές της εκπαιδευτικής πολιτικής να επιχειρηματολογήσει επί της ουσίας και όχι με «εξυπνάδες» γιατί, αντί να ενισχυθεί ο ρόλος της Βιολογίας στο Νέο Λύκειο ως απαραίτητο στοιχείο εκσυγχρονισμού του εκπαιδευτικού μας συστήματος – όπως ήδη εκφράζεται στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες –, συρρικνώνεται;

Αλλά οι εξελίξεις εμπεριέχουν και τις απαντήσεις. Αυτά τα ζητήματα – ερωτήματα θα μπορούσαν να βρουν πρόσφορο έδαφος στην εκπαιδευτική πραγματικότητα:
όταν οι εφαρμοστές (αναφέρομαι σε όσους έχουν καίριες θέσεις του Υπουργείου Παιδείας και όχι στην Υπουργική Ομάδα, γιατί δε θα ενασχοληθούν προφανώς η Υπουργός και οι υφυπουργοί με αυτά τα ζητήματα) του Νέου Λυκείου αναμορφώνουν το πρόγραμμα αυτού του θεσμού με συρραφές βιβλίων από προϋπάρχοντα βιβλία;
όταν συγγράφονται τα νέα βιβλία τον Απρίλιο και τον Μάιο, ενώ αυτή την περίοδο τα σχολικά βιβλία θα έπρεπε να είναι στα βιβλιοδετεία για να μπορούν τελικά τον Ιούνιο να είναι στα σχολεία, γιατί μόνο έτσι θα είχαμε “ασυννέφιαστο” Σεπτέμβριο;
όταν τα βιβλία που δεν θα άλλαζαν (και κυρίως της Β΄ και της Γ΄ Λυκείου) δεν είχαν πάρει το δρόμο για τα τυπογραφεία από το Φεβρουάριο;

Παρενθετικά να αναφέρω ότι το νομικό πρόβλημα με τη διάθεση του χαρτιού θα είχε ξεπεραστεί αν είχαν σχεδιαστεί όλα αυτά πιο νωρίς. Για τους απλούς γνώστες, έστω της πρόσφατης εκπαιδευτικής ιστορίας μας, θέτω μια παρατήρηση και μία ερώτηση.
Η παρατήρηση: η ιστορία των τυπικών προβλημάτων με το Ελεγκτικό Συνέδριο έχει γίνει και άλλες φορές και έχει αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά, γιατί α) οι προκηρύξεις χαρτιού και β) οι σχετικές παρεμβάσεις – όταν δημιουργείτο κάποιο τυπικό πρόβλημα – από τους υπεύθυνους του Υπουργείου ήταν έγκαιρες.

Η ερώτηση: Υπήρξε ποτέ περίπτωση στη μεταπολιτευτική περίοδο κατά την οποία γράφονταν καινούρια ή ημι – καινούρια βιβλία τον Απρίλιο με στόχο να είναι αυτά τα βιβλία τον Ιούνιο στο σχολείο;

Αλλά όσοι υλοποιούν την διακηρυγμένη από την ηγεσία του Υπουργείου Παιδείας στο πεδίο της εφαρμοσμένης πολιτικής νομίζω ότι πρέπει να απαντήσουν και σε άλλα ζητήματα:

Πρώτον, γιατί η δέσμευση του Υπουργείου για να μην υπάρχουν μονόωρα μαθήματα στο Λύκειο δεν υλοποιείται; Η «έξυπνη» λογική να συναθροίζονται τα μονόωρα μαθήματα με άλλα – σαν να μη μπορούσε αυτό να συμβεί και στο παρελθόν (!) –, ενώ θα διδάσκονται και θα είναι ξεχωριστά, ελπίζω να μη θεωρηθεί καινοτομία. Πάντως στην ιστορία της εκπαίδευσης – αν τελικά παραμείνει – θα καταγραφεί ως “διαμάντι επινόησης”! 

Δεύτερον, η δέσμευση του Υπουργείου για την ανάπτυξη του Πιστοποιητικού Παιδαγωγικής Κατάρτισης των εκπαιδευτικών της δευτεροβάθμιας με ορίζοντα εφαρμογής του τον επόμενο διαγωνισμό πρόσληψης των εκπαιδευτικών έχει αναπτυχθεί καθόλου; ή μήπως οι καταλήψεις των πανεπιστημίων θα δώσουν το αυριανό άλλοθι;

Τρίτον, εκτιμώ ότι οι εφαρμοστές της εκπαιδευτικής πολιτικής πρέπει να δείξουν και σε μας τους λιγότερο σχετικούς ποια είναι τα επιστημονικά και παιδαγωγικά ευρήματα για την απομείωση του εκπαιδευτικού ρόλου της Βιολογίας. Θέλω να πιστεύω ότι η πρόταση του Νέου Λυκείου δεν έγινε με βάση του «ποιοι έτυχε να βρίσκονται στις θέσεις υλοποίησης» των διακηρύξεων του Υπουργείου.

Τέταρτον, η πρόταση αυτή πότε θα τεθεί σε επίσημο διάλογο (ή διαβούλευση) με τους συλλογικούς κοινωνικούς και κομματικούς φορείς; Έχω τη γνώμη ότι στην πολιτική ο χρόνος τρέχει πολύ πιο γρήγορα από ό,τι στην καθημερινή ζωή και «βαραίνει» επίσης πιο πολύ όταν δεν κινείσαι στο σωστό ρυθμό της πολιτικής συγκυρίας.

Τελικά, αντί να συζητάμε για το περιεχόμενο του Νέου Λυκείου, αντί να γίνονται διορθωτικές κινήσεις σε όσα επιμέρους σημεία υπάρχουν «αστοχίες», αντί να τεθεί έγκαιρα σε διάλογο το Νέο Σύστημα Πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση γιατί οι μαθητές του Α΄ Τάξης του Νέου Λυκείου έχουν δικαίωμα και πρέπει από ΤΩΡΑ (γιατί κάνουν τους σχεδιασμούς τους και τους προσανατολισμούς ΤΩΡΑ) να γνωρίζουν το πώς θα εισάγονται στο πανεπιστήμιο, θα συζητάμε για τα πότε θα φτάνουν τα βιβλία στις διάφορες περιοχές της χώρας;

Είναι δυνατόν τελικά για όλα τα προαναφερθέντα να ευθύνεται το Ελεγκτικό Συνέδριο; Αλλοίμονο για την ίδια την έννοια και το περιεχόμενο της πολιτικής αν τα πράγματα εξελίσσονται έτσι. Οι πολίτες όμως θέλουν λύσεις και όχι αιτιολογίες. 

Υ.Γ.

1. Ανεξάρτητα από όλα αυτά, η γνώμη μου είναι ότι τα σχολεία και οι εκπαιδευτικοί οφείλουμε να δώσουμε μάχη για να καλύψουμε το κενό των σχολικών βιβλίων με κάθε πρόσφορο τρόπο. Και μπορούμε να προωθήσουμε αρκετές λύσεις. Η λογική της στείρας καταγγελίας δεν έχει κανένα απολύτως νόημα. Αλλά επ’ αυτού θα επανέλθω. Ας είναι καλά το «Ανθολόγιο».

2. Επειδή το οικονομικό πρόβλημα της χώρας βαραίνει πάρα πολύ τους πολίτες και τη χώρα, θεωρώ ότι όλα τα στοιχεία του «εποικοδομήματος» θα πρέπει να κατατείνουν με συγκροτημένο τρόπο στην υπέρβαση της κρίσης. Να μην επιβαρύνουν, δηλαδή, την κατάσταση αλλά να βρίσκουν λύσεις για μια πορεία ανάκαμψης και προοπτικής. Άλλωστε αυτή είναι η ουσία της πολιτικής αλλά και της οργανωμένης κοινωνίας.