Πρωτοβουλίες για την εκπαίδευση

 

Του Νίκου Τσούλια

ΤΟ ΑΡΘΡΟ 13/12/09

Η ανάληψη πρωτοβουλιών στην εκπαίδευση πρέπει να λαμβάνει υπόψη ότι: α) απαιτούνται «δέσμες» εκπαιδευτικών πολιτικών προτάσεων που αλληλοσυνδέονται εκ του περιεχομένου τους (π.χ. δεν είναι δυνατή η προώθηση της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών αν δεν συνδυαστεί με την αρχική εκπαίδευσή τους στα πανεπιστήμια ή η εισαγωγή νέων τεχνολογιών στο σχολείο χωρίς την ουσιαστική επιμόρφωση των εκπαιδευτικών), β) χρειάζεται διαρκής παρακολούθηση των μέτρων και αξιολόγησή τους από έγκυρο επιστημονικό φορέα, γ) είναι αναγκαία προϋπόθεση η ανάπτυξη ενός συγκροτημένου διαλόγου με κοινωνικούς και εκπαιδευτικούς φορείς και δ) η επίτευξη κάποιων στόχων δεν μπορεί να είναι άμεση και απαιτεί χρόνο ωρίμανσης.

Επίσης, με δεδομένο ότι θα δοθεί 1 δις ευρώ στην εκπαίδευση, θα πρέπει παράλληλα να υπάρξει ιεράρχηση των επιλογών προκρίνοντας α) εκείνους τους εκπαιδευτικούς θεσμούς που έχουν πολλαπλασιαστικά οφέλη (π.χ. επιμόρφωση εκπαιδευτικών, νέες τεχνολογίες, ανάπτυξη έρευνας) και β) τις δομές και τις λειτουργίες που παρουσιάζουν τα σημαντικότερα προβλήματα.

Αλλά ποιες θα μπορούσαν να είναι οι πρωτοβουλίες για την τη σημερινή συγκυρία;

1) Επαναπροσδιορισμός της «γενικής παιδείας», με βάση α) τις τάσεις που έχουν ήδη διαμορφωθεί διεθνώς (ιδιαίτερα από την UNESCO) και β) τη μείωση των γνωστικών αντικειμένων, με την παράλληλη προώθηση επιμέρους εμβαθύνσεων σε συγκεκριμένους τομείς με την επικουρία της εκπαιδευτικής έρευνας. Στόχος είναι η δημιουργία ισχυρής «βασικής παιδείας» για την αντιμετώπιση του νέου πολυ-πληροφοριακού ‘περιβάλλοντος πεδίου’.

2) Εκτεταμένη ψηφιοποίηση εκπαιδευτικού υλικού για πολλαπλή χρήση από μαθητές και εκπαιδευτικούς, με συγκροτημένη πολιτική ενθάρρυνσης των εκπαιδευτικών σ’ αυτή την επιλογή. Ήδη το Υπ. Παιδείας εξήγγειλε μια τέτοια επιλογή. Οι εκπαιδευτικοί θα απαλλαγούν από αρκετή χαρτούρα, θα ανανεώσουν σημαντικά το βοηθητικό τους υλικό και θα κερδίσουν χρόνο από την προετοιμασία τους για άλλες δημιουργικές επιλογές. Στόχος είναι η διαμόρφωση όρων και συνθηκών για την προαγωγή ενός περιβάλλοντος πεδίου «ηλεκτρονικού εκπαιδευτικού χώρου», με τη χρήση των νέων τεχνολογιών σε όλους τους μαθητές και σε ευρέα κοινωνικά στρώματα (επαγγελματικές ομάδες κλπ).

3) Σύνδεση της «πράσινης ανάπτυξης» με νέους προσανατολισμούς του εκπαιδευτικού συστήματος για τη δημιουργία νέων βιώσιμων θέσεων εργασίας.

4) Ενημέρωση των γονέων για τις ικανότητες, τις δεξιότητες και τους προσανατολισμούς των μαθητών τους, με μετρήσιμα επιστημονικά κριτήρια αξιοποιώντας τη Συμβουλευτική και τον Σχολικό Επαγγελματικό Προσανατολισμό, με στόχο την απομείωση της πλασματικής πανεπιστημιακής ζήτησης (μεγάλο ποσοστό σπουδαστών εγκαταλείπουν τη φοίτησή τους).

5) Ενθάρρυνση της παρουσίας των εκπαιδευτικών στο σχολείο πέραν του διδακτικού τους χρόνου (με συγκεκριμένα κίνητρα), συνδέοντας την με την ανάπτυξη καινοτομιών και πρωτοβουλιών.

6) Μετασχηματισμός του ρόλου των συλλόγων των εκπαιδευτικών κάθε σχολείου και των διευθυντών των σχολείων, προσθέτοντας στα σημερινά εν πολλοίς διοικητικά καθήκοντά τους την προώθηση της υλοποίησης των μεταρρυθμιστικών μέτρων και ενισχύοντας τον καθοριστικό ρόλο τους στην προαγωγή του σχολείου σε έναν οργανισμό μάθησης, αγωγής και πολιτισμού.

Ο λεγόμενος πολιτικός χρόνος στην εκπαίδευση για το αρμόδιο υπουργείο είναι κάπως περίεργος. Είναι γνωστό ότι η δυναμική των κυβερνήσεων στο πεδίο των πρωτοβουλιών προσδιορίζεται κυρίως στην πρώτη περίοδο διακυβέρνησης. Επιπλέον, υπάρχουν εκπαιδευτικά ζητήματα που έχουν ιδιαίτερη σπουδαιότητα για την ανάπτυξη του σχολείου, αλλά δεν είναι «προνομιακά» στη λεγόμενη πολιτική ατζέντα.

Παράλληλα, η δημοσιότητα θέτει επιτακτικά τις δικές της ιεραρχήσεις αλλοιώνοντας πολλές φορές τις βασικές προτεραιότητες. Τέλος, τα διαχειριστικά ζητήματα (π.χ. ομαλή λειτουργία των σχολείων) «επιζητούν» πάντα το άριστο. Προφανώς, πρέπει να κινηθείς σε όλα αυτά τα πεδία, με μια επιλογή «μίγματος» που σε κάθε περίπτωση θα αναδεικνύει σαφώς μια πολιτική πρόταση προαγωγής της δημόσιας εκπαίδευσης