Πολιτισμός της Ανάγνωσης

του Νίκου Τσούλια

ΤΟ ΑΡΘΡΟ 14.3.10

Στο αυτονόητο ερώτημα «πότε επιτυγχάνει το σχολείο στο ρόλο του» οι απαντήσεις είναι μάλλον σύνθετες και αρκετά σχετικές. Μπορούμε, όμως, να απαντήσουμε πότε δεν αποτυγχάνει: όταν έχει δημιουργήσει στον νέο έναν ισχυρό πυρήνα φιλομάθειας, όταν έχει ενσωματώσει στην προσωπικότητά του μια διάσταση διαρκούς αναζήτησης και προβληματισμού. Γιατί η φιλαναγνωσία μπορεί να αποτελέσει το Αρχιμήδειο σημείο στην αέναη μεταβλητότητα του Κόσμου και της πραγματικότητας. Μπορεί να διαποτίζει διαρκώς την προσωπική και συλλογική συνείδησή μας με τα νέα ευρήματα της ανθρώπινης σκέψης, όπου γης και όπου χρόνου.

Πολιτική και εκπαιδευτική μεταρρύθμιση

 

Του Νίκου Τσούλια

ΤΟ ΑΡΘΡΟ, 24.12.10

«Το σχολείο πρέπει να ετοιμάσει το άτομο

για μια πολύπλευρη αυθυπαρξία, σωματική,

οικονομική, πνευματική και ηθική».

(Al. Fisher)

Με μια πρόχειρη επισκόπηση των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων στη διάρκεια της μεταπολίτευσης, θα διαπιστώσουμε ότι βασικοί συντελεστές για την ευόδωσή τους είναι:

Περί «ελεύθερης πρόσβασης»

 

Του Νίκου Τσούλια

ΤΟ ΑΡΘΡΟ, 1.5.11

Είναι απορίας άξιον το πώς δημιουργούνται εκπαιδευτικοί μύθοι και εκπαιδευτικά ιδεολογήματα, όταν μόνο με ένα τίτλο και με αδιόρατες υποσχέσεις, επιζητείται ριζοσπαστική λύση σε ένα δύσκολο ζήτημα. Η ιδέα της «ελεύθερης πρόσβασης» στο πανεπιστήμιο ιστορικά έχει τις απαρχές της στο Κ.Κ.Ε. εσωτερικού και στη συνέχεια έγινε προβεβλημένη θέση του «Συνασπισμού». Υιοθετήθηκε αυτή η θέση και από κάποιες εκπαιδευτικές παρατάξεις. Όσες φορές επεδίωξα να κατανοήσω το περιεχόμενο αυτής της πρότασης, δεν μπόρεσα να τα καταφέρω.

Αναγκαία η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών

 

Του Νίκου Τσούλια

(«ΤΟ ΑΡΘΡΟ», Σε δύο συνέχειες: 27.6.10, 4.7.10)

Η πρωτοβουλία του υπουργείου Παιδείας να ανοίξει συστηματικά και αποτελεσματικά το κεφάλαιο της επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών είναι ιδιαιτέρως σημαντική για τρεις κυρίως λόγους: α) παρατηρείται σημαντική υστέρηση αυτού του θεσμού τα τελευταία χρόνια με δυσμενείς επιπτώσεις στο εκπαιδευτικό μας σύστημα, β) οι εκπαιδευτικοί είναι τα κύρια υποκείμενα της λειτουργίας των σχολείων και επομένως εδώ πρέπει να δοθεί το κύριο βάρος μιας εκπαιδευτικής πολιτικής και γ) η επιμόρφωση είναι ο βασικός αγωγός των όποιων εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων και αλλαγών στο σχολείο.

Οικονομία της πληροφορίας ή κοινωνία της γνώσης;

 

Λύτρας Νίκος (1883 – 1927)

Θαλασσογραφία, π. 1925

 

 

Του Νίκου Τσούλια

«Αν συνεχιστεί η σημερινή εξέλιξη,
ίσως μια μέρα ο κόσμος να είναι χωρισμένος σε δύο τάξεις:
εκείνους που διαβάζουν – την τάξη των ισχυρών –
κι εκείνους που βλέπουν τηλεόραση.
Έτσι η δημοκρατία θα εγκαθιδρύσει από τη βάση της
την πιο φοβερή ανισότητα – την ανισότητα της γνώσης».

Οκτάβιο Πας

Περίληψη

Η έκρηξη των γνώσεων και των πληροφοριών με τους συσχετιζόμενους κοινωνικούς και οικονομικούς μετασχηματισμούς, εισάγει τον πολιτισμό μας σε νέα φάση, ενώ προωθείται από τις δυνάμεις της αγοράς η εμπορευματοποίηση και η εκπληροφόρηση της γνώσης και αμφισβητείται η καθολικότητα της γενικής παιδείας και του homo universalis. Η αντίθεση της γνώσης με τις πληροφορίες παίρνει κυρίαρχη πολιτική μορφή: «εκπαίδευση – μόρφωση» vs «εκπαίδευση – κατάρτιση». Το ερώτημα είναι κρίσιμο, πολιτικό και πολιτισμικό: θα έχουμε οικονομία της πληροφορίας ή κοινωνία της γνώσης; ή, πιο ορθά, πώς θα μεταβούμε από τη σημερινή οικονομία της πληροφορίας σε μια κοινωνία της γνώσης και της μάθησης;

Μη με φωνάζεις ξένο

 

Του Νίκου Τσούλια

ΗΛΕΙΑΚΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ, 2011, σ. 579 – 587

«Όλος ο κόσμος ένας κόσμος

και μια πατρίδα η Γη».

(Κ. Παλαμάς, Ο Δωδεκάλογος του Γύφτου)

– Εγώ δεν μπορώ να έλθω στην Αθήνα ούτε σας ζητάω να κάτσετε εδώ και να αφήσετε τις δουλειές σας. Εγώ όσο θα ζήσω θα μείνω εδώ, ας είμαι μόνος μου…

Τα παιδιά του τον άκουγαν με ανακατωμένα αισθήματα. Έμοιαζαν ενοχλημένα από τη στάση του πατέρα τους, αλλά κάπου τους βόλευε αυτή η εξέλιξη, τι να τον κάνουν στην Αθήνα και ποιος να τον προσέχει και άσε που θα έμπλεκαν στο πώς θα μοιράζονταν το χρόνο μεταξύ τους γι’ αυτή την ιδιότυπη φιλοξενία, πάνε εκείνα τα χρόνια που τα παιδιά είχαν στις οικογένειές τους παππούδες και γιαγιάδες….

Το ξεχωριστό πορτρέτο

του Νίκου Τσούλια

ΗΛΕΙΑΚΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ 2008, σ. 528-540

Ζωγράφιζα το πορτρέτο της τις περισσότερες στιγμές της ημέρας για πολλά χρόνια, άλλοτε με δέος και έκσταση, άλλοτε με δισταγμό και αμφιβολίες. Μια μόνιμη ατμόσφαιρα πυκνής φαντασίωσης ήταν το όλο περιβάλλον του. Μια εικόνα- ποίημα, σου σταματάει το νου, σε κυριεύει, σου υπόσχεται τα πάντα. Οι θεοί κατεβαίνουν δίπλα σου, παίζουν μαζί σου, «η ευτυχία είναι γήινη», σου ψιθυρίζουν εν χορώ, δεν το πιστεύεις αλλά η ψευδαίσθηση της απόλυτης ικανοποίησης, της γεύσης του θείου, της ερωτικής μέθης που είναι το υλικό της ζωής- άγνωστο σχεδόν σε όλους τους ανθρώπους- σου φανερώνεται, νοιώθεις πως είσαι ο εκλεκτός, και παρασύρεσαι σε ένα παραμύθι που οι στιγμές της ευτυχίας φωλιάζουν μες στις σκιές της απογοήτευσης, που τα πάντα είναι μαγεμένα και η καταστροφή με τη δημιουργία είναι αγκαλιασμένες και δε μπορείς να τις ξεχωρίσεις και λες εγώ είμαι ο καινούργιος δημιουργός της ζωής μου.

Τα πουλιά της δυστυχίας

Του Νίκου Τσούλια

ΗΛΕΙΑΚΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ, 2005, σ. 261-273

Είχα ξεκινήσει από νωρίς για να πάω στην εκδήλωση. Ήμουν και εγώ εφέτος ομιλητής και δεν είχα αποφασίσει τι να κάνω. Να πω αυτά που έχω γράψει ή να πω ό,τι εκείνη τη στιγμή μού φέρει η σκέψη μου; Πήγα στη στάση του λεωφορείου με τη ομιλία μου σε ένα διαφανή φάκελο. Όσο περνούσε η ώρα έκανα τα χαρτιά ρολό, τα ξανάνοιγα και μετά τα έκανα ανάποδο ρολό για να ισώσουν οι σελίδες.

Αντιγράφοντας μια έκθεση

Του Νίκου Τσούλια

ΤΟ ΑΡΘΡΟ, 6.2.11

Ποιος μπορεί να αμφισβητήσει τις μορφωτικά προσόντα και τις εκπαιδευτικές δυνατότητες των σημερινών νέων; Ποιος μπορεί να τολμήσει να συγκρίνει τις απαιτήσεις του σημερινού σχολείου και της οικογένειας από τους μαθητές και τις μαθήτριες σε σχέση με εκείνες των δεκαετιών που είμαστε εμείς μαθητές; Πώς μπορούν να συγκριθούν, για παράδειγμα, τα βιβλία της φυσικής και της χημείας του σημερινού λυκείου με εκείνα της δεκαετίας του ’70; Πώς μπορεί να τεθεί δίπλα – δίπλα η γλωσσομάθεια των σημερινών παιδιών με τις δύο κατά κανόνα ξένες γλώσσες στο τέλος του λυκείου με το πασάλειμμα των αγγλικών της δικής μας εποχής;

Σχολικές βιβλιοθήκες

Του Νίκου Τσούλια

ΤΟ ΑΡΘΡΟ, 21/2/10

Η UNESCO, σε συνεργασία με τη Διεθνή Ένωση Βιβλιοθηκονομικών Ενώσεων (International Federation of Library Associations and Institutions / I.F.L.A.), οργάνωσε έρευνες και συνέδρια για μια εξαετία (1993-1999) και κατέληξε στη διατύπωση ενός «Μανιφέστου» που θα βοηθήσει στην παγκοσμιοποίηση του θεσμού, προβάλλοντας τη σχολική βιβλιοθήκη σαν απαραίτητη προϋπόθεση για την παροχή ποιοτικής εκπαίδευσης.

Σπουδές των φοιτητών

 

Του Νίκου Τσούλια

ΤΟ ΑΡΘΡΟ, 27.2.11

Ποιο είναι το πιο ακραίο εκπαιδευτικό παράδοξο στη χώρα μας κατά την τελευταία εικοσαετία; Χωρίς κανέναν ενδοιασμό θα προσδιόριζα τη μαζική εγκατάλειψη των σπουδών από τους φοιτητές / σπουδαστές.

Τι είναι το σχολείο;

Του Νίκου Τσούλια

ΤΟ ΑΡΘΡΟ 27.3.11

Σήμερα ας μείνουμε σε μια αφαιρετική και θεωρητική / ιδεολογική προσέγγιση του ρόλου του σχολείου. Τι αντιπροσωπεύει το σχολείο στη σημερινή εποχή; Είναι ο παραδοσιακός θεσμός που έχει ως κύρια αποστολή να μαθαίνει γράμματα τα παιδιά; Είναι ένας θεσμός συγκροτημένης μόρφωσης αλλά και γενικότερης κοινωνικοποίησης των νέων; Είναι η οργανωμένη προετοιμασία της νέας γενιάς για να διαμορφώσει το δικό της μέλλον; Είναι ένα δυναμικό πεδίο απ’ όπου θα τεθούν οι βάσεις για την επαγγελματοποίηση των εφήβων; Είναι, τέλος, ο βασικός θεσμός διαπαιδαγώγησης σε κάποια εθνικά και κοινωνικά πρότυπα και σε ένα αξιακό φορτίο;